قانون روادید آمریکا؛ سنگ اندازی مخالفان برجام

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1394/10/09 ـ شماره 10490 ـ صفحه 10)

قانون تازه روادید آمریکا که به امضای رئیس جمهوری این کشور رسید، چالشی تازه در مناسبات جمهوری اسلامی ایران و آمریکا به شمار می‌رود که به رغم برخی تضمین‌های اخیر مقام‌های واشنگتن می‌تواند مشکل ساز باشد.

به گزارش ایرنا چندی پیش مجلس نمایندگان آمریکا محدودیت‌های تازه‌ای را در قانون روادید این کشور تصویب کرد و در آن شهروندان 38 کشوری را که در شرایط کنونی بدون روادید به آمریکا سفر می‌کنند، در صورت سفر به برخی کشورها از جمله ایران دچار مشکل ساخت.

«باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا نیزهمراه با امضای لایحه بودجه سال آینده این کشور بر این خواسته نمایندگان مهر تایید زد.

اگر چه هنوز زمان اجرای این قانون اعلام نشده است اما امضای آن بحث‌های گوناگونی را در کشور ما و بسیاری از کشورهای اروپایی مطرح کرد.

افزون بر نارضایتی مقام‌های ایرانی و ایرانیان مقیم خارج، سفیر اتحادیه اروپا و سفیران 28 کشور اروپایی در آمریکا هم با انتشار نامه‌ای سرگشاده نسبت به مصوبه تازه مجلس نمایندگان آمریکا انتقاد کردند.

در این قانون هر چند به صورت مستقیم نامی از ایران نیامده اما در آن تصریح شده است شامل کشورهایی می‌شود که از نظر دولت آمریکا حامی تروریسم هستند. نام ایران در فهرست آمریکایی حامیان تروریسم قرار دارد و بر همین اساس قانون شامل ایران نیز می‌شود.

بر اساس فصل 203 از متن بودجه سال آینده آمریکا - که بعد از تصویب سنا و امضای اوباما به قانون تبدیل شد- اگر شهروندان 38 کشور در پنج سال گذشته به سوریه، عراق یا کشورهای حامی تروریسم از نظر وزارت خارجه آمریکا (ایران، سودان و سوریه) سفر کرده باشند، نمی‌توانند مانند گذشته بدون روادید وارد آمریکا شوند. این قانون افراد دارای تابعیت دوگانه، از جمله ایرانی‌هایی را هم که شهروند کشورهای معاف از روادید مانند بریتانیا، استرالیا یا فرانسه هستند، در بر می‌گیرد.

با وجود تفسیرهای متفاوتی که مقام‌های آمریکایی از این قانون ارایه می‌دهند، نمی‌توان پیامدهای آنرا نادیده گرفت زیرا در عصر نوین تعامل گسترده کنشگران و نخبگان جهان و نیز روند پویای اقتصاد جهانی ضرورت آزادی عمل بازرگانان، سرمایه گذاران و حتی کارشناسان اقتصادی و سهولت در رفت و آمد آنان به کشورها را برجسته می‌سازد. ممکن است یک بنگاه اقتصادی بزرگ بین‌المللی نیازمند تعامل و سفرهای پی درپی مدیران به یک کشور باشد. اگر در آزادی افراد حقیقی و حقوقی خللی به وجود بیاید ممکن است بسیاری از تعاملات عملی نشود یا از میزان همکاری‌ها کاسته شود. بی‌تردید نمی‌توان مدعی شد که چنین قانونی بر سفر تجار و سرمایه گذاران کشورهای اروپایی و ایالات متحده تاثیری ندارد زیرا اگر این افراد مجبور به انتخاب میان بازار ایران و آمریکا باشند کمتر انگیزه و فرصتی برای تعامل اقتصادی با ایران وجود خواهد داشت.

از سوی دیگر در حالی که برخی مراکز و کارشناسان بین‌المللی فعال در زمینه گردشگری، ایران را یکی از مهمترین مقصدهای گردشگران در سال 2016 میلادی برشمرده‌اند و روندهای یکی دوسال گذشته هم حکایت از افزایش ورود گردشگران به ویژه از اروپا به ایران دارد، چنین قانونی بر تصمیم گیری مسافران به ایران تاثیرگذار خواهد بود. در چنین شرایطی، این قانون دست کم تردیدها برای همکاری یا سفر به ایران را افزایش می‌دهد.

در هر صورت این قانون برای بسیاری نشانه‌ای از نبود حسن نیت در ایالات متحده و حتی نقض برجام تفسیر می‌شود که در نهایت به گسترش بی‌اعتمادی متقابل می‌انجامد. در این چارچوب کاخ سفید به اجرای کامل برجام متعهد شده است و در قبال وارد آوردن خدشه بر آن مسوول خواهد بود. برجام توافقی بین‌المللی بین ایران و قدرت‌های جهانی است که پس از تلاش‌های بسیار توانست یک چالش بلندمدت بین‌المللی را حل کند.

اکنون این عقلانی نیست که دولت ایالات متحده به علت مسایل داخلی، مبارزه‌های انتخاباتی و حتی فشارهای گروه‌های صاحب نفوذ (به ویژه لابی صهیونیست ها) تصمیمی بر هم زننده این تلاش‌ها بگیرد و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را بی‌اثر سازد.

«جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا در نامه‌ای به «محمدجواد ظریف» همتای ایرانیش عنوان داشت که قانون تازه روادید آمریکا هیچ مانعی برای منافع اقتصادی ایران ایجاد نمی‌کند و در ادامه «سید عباس عراقچی» نیز سخنان وزیر امور خارجه آمریکا را تضمینی مناسب توصیف کرده است. با این حال نمی‌توان با توجه به چنین تجربه هایی، تصمیم‌های چالش آفرین و مانع تراشانه بخش‌های مختلف حکومت آمریکا را نادیده گرفت و حتی رویکرد دولت بعدی این کشور را در آینده پیش‌بینی کرد. همچنین این قانون حاوی پیام نامطلوبی برای ایرانیان خواهد بود به این نحو که «سیاست خصمانه آمریکا» علیه ایران در هر صورت باقی می‌ماند.

افزون بر آنچه گفته شد، دوگانگی دیگری در مورد اجرای این قانون وجود دارد به این شکل که ایالات متحده مدعی است قانون تازه روادید در پاسخ به هراس از ورود تروریست‌ها به خاک آمریکا و برای ایجاد موانع برای آن‌ها در نظر گرفته شده است حال آنکه هیچ گاه به این موضوع پاسخ داده نمی‌شود که چرا کشورهایی چون عربستان سعودی در فهرست‌های آمریکایی جایی ندارند و برای شهروندان یا مسافران به این کشورها چنین تدابیری اندیشیده نشده است.

برخی آمریکایی‌ها این تناقض‌ها را اینگونه توجیه می‌کنند که ایالات متحده روابط امنیتی محکمی با برخی کشورهای تروریست پرور دارد اما باز هم این پرسش مطرح است که با وجود چنین روابطی چرا بازها بیشترین میزان تهدیدها از جانب چنین دوستانی برمی خیزد؟

در فرجام سخن باید گفت که کاخ سفید به اجرای کامل برجام متعهد شده است و هر گونه بازی سیاسی و مانع آفرینی از جانب آمریکا نتایج ناخوشایندی به همراه خواهد داشت.

در این پیوند، پیگیری رویکرد دوگانه و تکرار اقدام‌هایی از این دست که از رویکردها و ادعاهایی واهی از جنس حقوق بشر، تروریسم و... ریشه می‌گیرد آسیبی بر پیکر توافق هسته‌ای خواهد بود و بر پیچیدگی و تیرگی مناسبات 2 کشور خواهد افزود.

http://jomhourieslami.net/?newsid=75069

ش.د9405085