(روزنامه اطلاعات ـ 1394/10/20 ـ شماره 26347 ـ صفحه 12)
بي تفاوتي کشورهاي عربي در برابر وضع وخيم حقوق بشر و اوضاع اسفبار مردم يمن و نقش ائتلاف عربي در ايجاد اين شرايط تکاندهنده يکي از مهمترين محورهاي توجه رسانههاي عربي بوده است. برخي از اين رسانهها با ديدي سرزنشگر به رفتار کشورهاي عضو ائتلاف در تهاجم به يمن پرداختهاند.
دفتر سازمان عفو بينالملل در ايتاليا در بيانيهاي خواستار پايان بخشيدن به ارسال سلاح از ايتاليا به کشورهاي عضو ائتلاف جنگ عليه يمن به سردمداري عربستان شد. در اين بيانيه آمده است، از ماه مارس 2015 (ششم فروردين ماه) يک جنگ خونين در يمن آغاز شده است که متاسفانه رسانهها کمتر از آن صحبت ميکنند. در اين جنگ بيش از 2100 غيرنظاميکشته شدند که دست کم 400 تن از آنان کودک بودند. بيش از يک ميليون و 400 هزار نفر هم مجبور به ترک خانه و کاشانه خود در يمن شدهاند. امروز زندگي 80 درصد يمنيها به کمکهاي بشردوستانه بستگي دارد.
اين سازمان ضمن درخواست از مردم ايتاليا براي طرح درخواست پايان دادن به فروش سلاح به عربستان و ديگر کشورهايي که در حال بمباران يمن هستند، اعلام کرد ما نميتوانيم همدست جنايت ائتلاف سعودي در يمن باشيم.سازمان عفو بين الملل با اشاره به حملههاي هوايي غيرقانوني و بمباران شبانه روزي ائتلاف سعودي در يمن آن را جنايت جنگي خواند و اعلام کرد در اين جنگ بقاياي بمبهاي خوشه اي ديده شده که استفاده از آن در حقوق بين الملل ممنوع است.
در اين ميان کشورهاي گوناگون از جمله آمريکا، انگليس و ايتاليا به عربستان و متحدانش اسلحه ميفروشند؛ سلاحهايي که در کشتار مردم يمن به کار ميرود.اين گزارش مهمترين مطالبي را بررسي ميکند که بيشتر آنها به تازگي در رسانههاي عربي درباره ناديده گرفتن حقوق بشر در حمله ائتلاف کشورهاي عربي به يمن منتشر شده است.
کودکان و غير نظاميان قربانيان تهاجم به يمن
شبکه خبري «الميادين» و روزنامه «السفير» لبنان با اشاره به گزارشهاي نهادهاي حقوق بشري، جنايت ائتلاف کشورهاي عربي در حمله به يمن را برجسته و کودکان و غير نظاميان را قربانيان اصلي اين نبرد معرفي کردند.شبکه خبري الميادين در گزارشي به قلم «رانا ابي جمعه» نوشت اگر عربستان سعودي و همپيمانان آن در يمن دخالت نظامينميکردند، تلفات انساني به طور سهمگيني افزايش نمييافت.
به نوشته الميادين، سازمان عفو بينالملل گزارشي را زير عنوان «يمن جنگ فراموش شده» منتشر کرده است. برپايه اين گزارش، غير نظاميان بيشترين آسيب را در اين جنگ ديده اند. اين نبرد سبب کشته و زخميشدن هزاران شهروند و آوارگي ميليونها تن شده و بحران انساني را رقم زده است.
بر پايه اين گزارش، از هر پنج شهروند يمني چهار تن به کمکهاي انساندوستانه چشم دوخته اند تا فقط جان خود را رهايي بخشند. خدمات ضروري به ويژه آب آشاميدني و برق در دسترس نيست. بهاي مواد غذايي به طور سرسام آوري افزايش يافته و اين مسائل فضاي نااميد کننده اي را براي ميليونها يمني به وجود آورده است. جنگ عليه يمن سبب ويراني زيرساختها مانند پلها، فرودگاهها، بندرها شده است و در نتيجه حرکت کاروانها براي کمک رساني به کندي صورت ميگيرد. افزون بر اين، ائتلاف جنگ عليه يمن کادرهاي پزشکي را هدف قرار ميدهند. برپايه گزارش اين رسانه لبناني، سازمان عفو بينالملل در گزارشي ديگر با «عنوان کودکان ما بمباران ميشوند» تصريح کرده است مدرسهها در يمن بمباران ميشوند. نيروهاي ائتلاف به سرکردگي عربستان چندين بار با حملههاي هوايي مدارسي را که پيش از اين نيز بمباران شده بودند، بمباران کردند. اين مساله به منزله ناديده گرفتن حقوق بشر بين المللي است و سبب محروميت هزاران کودک يمني از حق آموزش ميشود.
به گزارش الميادين، بيانيههاي سازمان حمايت از کودکان سازمان ملل «يونيسف» نيز نشان از اين دارد که نزديک به 10 ميليون کودک يمني به کمکهاي انساندوستانه نياز مبرميدارند. شمار کودکان زير پنج سال که با سوءتغذيه دست و پنجه نرم ميکنند طي سال 2015 ميلادي 3 برابر افزايش يافته است. پيش از جنگ، 160 هزار کودک در يمن با خطر دست و پنجه نرم ميکردند اما اکنون 537 هزار کودک در تنگناي حياتي هستند.در زمينه آموزشي نيز گزارشهاي اين سازمان نشان از اين دارد جنگ عليه يمن آسيبهايي را بر کودکان وارد ساخته است. حدود 2 ميليون کودک در نتيجه جنگ از آموزش محروم شدهاند. در 6 ماه نخست اين نبرد 3584 مدرسه بسته شده است و 860 مدرسه هم در اين نبرد بمباران يا به پناهگاه شهروندان تبديل شد.
روزنامه السفير لبنان نيز نوشت جنگ عليه يمن يکي از بزرگ ترين بحرانهاي انساني جهان را رقم زده است. بر پايه گزارشهاي سازمان ملل تاکنون بيش از 5800 تن در اين نبرد به خاک و خون کشيده شده اند و بيش از 21 ميليون تن هم نياز فوري به کمکهاي بشردوستانه دارند.
در اين حال،خبرگزاري يمني «خبر» چندي پيش در گزارشي به حملههاي هدفمند نيروهاي ائتلاف کشورهاي عربي به تاسيسات حياتي يمن پرداخت. اين سايت از قول «اسماعيل الجبري» سخنگوي رسميوزير حقوق بشر يمن نوشت يمن در نتيجه حمله ظالمانه عربستان و همپيمانانش از مصيبت انساني رنج ميبرد. به دليل محاصره زميني، دريايي و هوايي اين کشور، مواد غذايي و مشتقات نفتي به هيچ يک از شهرهاي يمن نميرسد.
به طور کلي اين مساله به طور مستقيم در کاهش سطح معيشتي همه مردم تاثير دارد.به گفته الجبري ذخيرههاي غذا، دارو و مواد اساسي تمام شده است و نيروهاي ائتلاف از روي عمد انبارها را هدف قرار ميدهند تا مردم را گرسنه نگه دارند و آنان را مجبور به تسليم کنند. اين اقدام عربستان و همپيمانانش ناديده گرفتن حقوق بشر و قوانين بين المللي است. بيمارستانها و مراکز بهداشتي به طور هدفمند بمباران ميشود و اين يک جنايت جنگي است. همچنين کشورهاي ائتلاف به سردمداري عربستان به طور عمدي نهادهاي آموزشي، زير ساختها، مراکز فرهنگي و گردشگري، باستاني و ديني را هدف قرار ميدهند و از سلاحهايي استفاده ميکنند که بر پايه قوانين بين المللي کاربرد آن ممنوع است. اين اقدامها در قوانين بين الملل جنايت جنگي قلمداد ميشود. روزنامه «الثوره» يمن هم استفاده نيروهاي ائتلاف کشورهاي عربي از سلاحهاي ممنوع را برجسته کرد و اين سلاحها را عامل گسترش بيماريهاي خطرناک در ميان شهروندان يمن دانست.
به نوشته روزنامه الثوره، در مناطقي از يمن که نيروهاي ائتلاف کشورهاي عربي به سردمداري عربستان از بمبهاي خوشهاي استفاده کردهاند، بيماريهاي خطرناکي شيوع يافته است. به نوشته اين روزنامه، «ايمن مذکور» مدير کل مرکز بهداشت استان «حجه» گفته است بسياري از اين بيماريهاي خطرناک را بررسي کرديم اما تاکنون نتوانستيم ماهيت اين بيماريها و علت آنها را تشخيص دهيم.به باور ايمن مذکور، اين بيماريها به سبب بمبارانهاي عربستان شيوع پيدا کرده است. اين کشور در بمبارانهاي خود از سلاحهايي استفاده ميکند که برپايه قوانين بين الملل به کاربردن آن ممنوع است.
به باور اين پزشک يمني اسناد معتبر نشان ميدهند عربستان از بمبهاي خوشهاي ساخت آمريکا استفاده ميکند. اين گونه سلاحها براي زندگي شهروندان خطرناک است و به موجب قطعنامهاي که در سال 2008 به امضاي نمايندگان 116 کشور از جمله عربستان، يمن و آمريکا رسيد اينگونه سلاحها، ممنوع است. برپايه گزارش الثوره، ديدبان حقوق بشر بارها در گزارشها خود از استفاده ائتلاف سعوديها و متحدان عربستان در جنگ عليه يمن از سلاحهاي ممنوع سخن به ميان آورده است.
اين در حالي است که،يمن در سال 2015 شاهد تحولات بسياري بود که با استعفاي عبد ربه منصورهادي از منصبش به عنوان رئيسجمهوري يمن و قرار گرفتن وي در حبس خانگي به مدت يک ماه و رفتن وي به شهر عدن در جنوب يمن آغاز شد تا به عمليات و تجاوزات نظاميائتلاف 10 کشور به رهبري عربستان سعودي عليه انصارالله و نيروهاي علي عبدالله صالح انجاميد که اين امر تحولات متعددي را در بحران يمن رقم زد.
به گزارش پايگاه خبري ارم نيوز، در اين مقاله مهمترين رخدادها و تحولات صورت گرفته در يمن در سال 2015 بر اساس سلسله زماني مطرح ميشود.در 19 ژانويه انصارالله در اعتراض به سياستهاي رئيس جمهوري يمن که مجري خواستههاي خصمانه برخي از کشورهاي عربي حوزه خليج فارس در يمن شده بود، حمله به نهاد رياست جمهوري يمن را از چندين بخش آغاز کرد که اين اقدام مقدمهاي براي حمله به نهاد رياست جمهوري و کنترل بر آن شد.همزمان درگيريهاي ديگري نيز در مقابل منزل عبد ربه منصورهادي، رئيس جمهوري مستعفي يمن در صنعاء ميان نيروهاي گارد رياست جمهوري و نيروهاي انصارالله به وقوع پيوست .در روز بيست و يکم همان ماه عبد ربه منصورهادي، چند دقيقه پس از دريافت استعفاي دولت يمن، استعفاي خود را ارائه داد. در همين حال، انصارالله توانسته بود صنعاء، پايتخت يمن را تحت کنترل خود درآورد.
عبد ربه منصورهادي و خالد بحاح نخست وزير يمن پس از استعفايشان در حبس خانگي در صنعاء به سر بردند. در ششم فوريه انصارلله از کاخ رياست جمهوري بيانيه قانون اساسي در يمن را با مشارکت وزراي دفاع و کشور يمن صادر کرد که براساس اين بيانيه به کميتههاي انقلابي اين اختيار داده ميشد که مديريت امور کشور را برعهده بگيرند. اين بيانيه همچنين شامل انحلال پارلمان و تشکيل شوراي انتقالي متشکل از 551 عضو و تشکيل شوراي رياست جمهوري متشکل از پنج عضو ميشد.هادي در 21 فوريه پس از فرار از صنعاء به عدن رفت و علي رغم اين که از منصبش استعفا داده بود، تاکيد کرد که همچنان نظام وي مشروعيت دارد.در 25 مارس و در حالي که نيروهاي انصارالله در حال پيشروي به سمت پايگاه هوايي العند بودند، عبد ربه منصورهادي در مکاني امن مخفي شد .
در روز بعد، جنگندههاي وابسته به ائتلاف متجاوز حملات هوايي به مناطق مختلفي در اقصي نقاط يمن را در چارچوب ائتلاف موسوم به «توفان قاطعيت» آغاز کردند که اين ائتلاف متشکل از 10 کشور و تحت سرکردگي عربستان سعودي، اين حملات و تجاوزات را کليد زد.در دوم آوريل گروه «انصار الشريعه»، شاخه القاعده در شبه جزيره عرب شهر مکلا، مرکز حضر الموت، بزرگترين استان يمن را تحت تصرف خود درآورد.در ششم همان ماه انصارالله شماري از مزدوران وابسته به جريان اخوان المسلمين را بازداشت کرد.در 14 آوريل، شوراي امنيت به قطعنامهاي راي داد که براساس آن نام احمد علي عبدالله، پسر علي عبدالله صالح و عبدالملک حوثي، رهبر انصارالله در ليست سياه شوراي امنيت قرار گرفتند و همچنين اين قطعنامه بر ممنوع بودن ارسال سلاح به جنبش انصارالله تاکيد کرد.در 21 همان ماه احمد عسيري، سخنگوي ائتلاف «توفان قاطعيت» از توقف عمليات اين ائتلاف متجاوز و آغاز عملياتي با نام «بازگرداندن اميد» خبر داد و مدعي شد که هدف از اين عمليات «حمايت از روند سياسي» در يمن است.در ژوئن، انصارالله از شليک يک موشک بالستيک از نوع اسکاد به پايگاه هوايي خالد در خميس مشيط عربستان خبر داد. اين در حالي بود که خبرگزاري واس عربستان مدعي شد که پدافند هوايي عربستان يک موشک باستيک شليک شده از خاک يمن را خنثي کرده است.در 14 ژوئن سازمان ملل نظارت بر رايزنيهاي ژنو 1 ميان دولت مستعفي يمن و انصارالله را با هدف دستيابي به راه حلي براي بحران آغاز کرد. در همان روز نيروهاي انصارالله و نيروهاي علي عبدالله صالح، رئيس جمهوري پيشين يمن توانستند استان جوف در شمال شرق صنعاء را تحت کنترل خود درآورند .
در ژوئيه، سازمان ملل از آتشبس انساني پس از وخيم شدن اوضاع يمنيها به دليل ادامه تجاوزات ائتلاف تحت امر عربستان در تعدادي از شهرهاي يمن خبر داد، اما جنگندههاي ائتلاف تحت امر عربستان به اين آتشبس پايبند نبودند و در دفعات مختلف آن را نقض کردند.در 17 ژوئيه خالد بحاح، نخست وزير مستعفي يمن اعلام کرد نيروهاي همپيمان با ائتلاف سعودي شهر عدن، بزرگترين شهر جنوب يمن را تحت تصرف خود درآوردند.در اوايل اوت، خالد بحاح از رياض به عدن آمد و چند ساعت در عدن ماند که اين نخستين سفر يک مسئول عالي رتبه از دولت مستعفي يمن به عدن بود .
در چهارم سپتامبر ائتلاف متجاوز عربي تلفات انساني را در پي واکنش نيروهاي يمني متحمل شد که اين بيشترين تلفات اين ائتلاف از زمان آغاز حملات آن به يمن در مارس بود و نيروهاي يمني در راستاي پاسخ به تجاوزات ائتلاف تحت امر عربستان، اردوگاه محل تجمع نيروهاي عربي را با موشک بالستيک هدف قرار دادند که اين حمله به کشته شدن بيش از 45 سرباز اماراتي و 10 عربستاني و پنج تن از نيروهاي بحريني شرکت کننده در اين ائتلاف انجاميد. در اول اکتبر، نيروهاي حاميائتلاف متجاوز سعودي با پشتيباني اين ائتلاف جزيره ميون با فاصله 100 مايل دريايي از اسکله عدن را که در تنگه استراتژيک باب المندب قرار دارد، تحت تصرف خود درآوردند.
در ششم همان ماه در شهر عدن چهار حمله انتحاري رخ داد که داعش مسئوليت آنها را برعهده گرفت که يکي از اين حملات مقر اقامت خالد بحاح و تعدادي از کادر وزارتي وي را هدف قرار داد. يکي ديگر از اين حملات نيز مقر نيروهاي اماراتي در غرب عدن را هدف قرار داد که به کشته شدن پنج تن از نيروهاي اماراتي انجاميد. در 17 اکتبر، نيروي نظامياز ارتش سودان متشکل از 300 سرباز و افسر وارد شهر عدن شد تا در ائتلاف تحت امر عربستان شرکت کند.در 26 همان ماه، ريال يمن به شدت و براي اولين بار در تاريخ ارزشش بسيار کاهش پيدا کرد و اين در زماني بود که ارزش دلار به بيش از 270 ريال رسيده بود.
در دوم نوامبر طوفاني در جزيره سقطري در اقيانوس هند در نزديکي سواحل جنوبي يمن رخ داد که خسارتها و تلفات انساني و مالي به دنبال داشت.در اواسط نوامبر، خالد بحاح از بازگشت دولت مستعفي به يمن خبر داد و اين امر پس از آن صورت گرفت که اين دولت يک هفته بعد از حملات داعش به مقر دولت در ماه اکتبر از اين کشور خارج شده بود.در 17 نوامبر نيز عبد ربه منصورهادي وارد شهر عدن شد که آن را پايتخت موقتي براي نظام خود اعلام کرده بود. در روز يکشنبه 22 نوامبر نيز انور قرقاش، وزير مشاور در امور خارجه امارات به شدت حزب اصلاح يمن که وابسته به اخوان المسلمين است، مورد انتقاد قرار داد و آن را به کوتاهي در فيصله دادن به نبرد تعز متهم کرد.
اين امر در پي انتشار اخباري مبني بر تصميم امارات براي خارج کردن نيروهاي خود از مناطق درگير با انصارالله و نيروهاي علي عبدالله صالح در تعز صورت گرفت. در اول دسامبر نيز اختلافي شديد ميان عبد ربه منصورهادي با خالد بحاح در پي اقدامهادي در اصلاح کابينه به وقوع پيوست.در ششم همان ماه نيز سرلشکر جعفر سعد، استاندار عدن و شماري از همراهانش در حمله با يک خودروي بمب گذاري شده در مرکز اين شهر کشته شدند که داعش مسئوليت اين حمله را برعهده گرفت.
در 14 دسامبر نيز عبدالله سهيان، فرمانده نيروهاي ويژه عربستان سعودي و شخصي به نام سلطان کتبي، يک افسر اماراتي در حملهاي موشکي به اردوگاه وابسته به ائتلاف متجاوز در منطقه باب المندب در غرب يمن کشته شدند .همچنين مذاکرات صلح ژنو 2 در سوئيس ميان هيات دولت مستعفي با هيات مشترک جنبش انصارالله يمن و نمايندگان علي عبدالله صالح آغاز شد.در 17 دسامبر ، نيروهاي همپيمان با ائتلاف متجاوز شهر جوف را پس از درگيريهاي شديد تحت تصرف خود درآوردند.
در روز بعد نيز پايگاه «عربي 21» به نقل از يک فعال نزديک به داعش خبر داد که 70 عضو داعش به دليل سياستهاي اشتباه سرکردگي کنوني داعش از اين گروه جدا شدند.در 20 ماه دسامبر نيز مذاکرات صلح ميان هيات دولت مستعفي با هيات انصارالله و نمايندگان علي عبدالله صالح بدون دستيابي به هيچ گونه پيشرفت شايان ذکري پايان يافت. يمن ماههاست که شاهد درگيريها و حملات شديد ائتلاف متجاوز تحت امر عربستان است که زيرساختهاي غيرنظاميو نظامييمن را هدف قرار داده است و محاصره زميني، هوايي و دريايي بر يمن اعمال کرده است و اجازه رسيدن کمکها به مردم يمن را نميدهد که پيش از جنگ نيز در وضعيت اقتصادي خوبي به سر نميبردند و اکنون به دليل اين تجاوزات بسياري از آنها به دليل نبود غذا و دارو با مرگ دست و پنجه نرم ميکنند. سازمان ملل نيز اعلام کرده است، شمار کساني که در داخل يمن آواره شدهاند، از آغاز حملات از بيش از 9 ماه قبل به 2/5 ميليون تن رسيده است.
از سويي،منابع ويژه ارتش يمن تاکيد کردند، مشارکت و همکاري نيروهاي اشغالگر ارتش سعودي، اماراتي و بحريني در ستيز تروريستها با نيروهاي يمني محدود به استانهاي جنوبي اين کشور نميشود.در پي اعتراف ارتش عربستان و امارات به مشارکت در نبرد زميني در يمن و به خصوص در استانهاي جنوبي اين کشور منابعي ويژه از ارتش يمن تاکيد کردند، ارتش عربستان تنها در استانهاي جنوبي حضور ندارد، بلکه در مناطق مختلف اين کشور با تروريستها عليه نيروهاي يمني همکاري ميکند.اين منابع افزودند،تروريستهاي مزدور و افسران سوداني، اماراتي و بحريني همچنان به طور علني در کنار رژيم آل سعود در مناطق مختلف يمن با نيروهاي يمني جنگ ميکنند .
ارتش اشغالگر عربستان با عناصر تروريستي خود در درگيريهاي شديد استان «مأرب» حضور دارد تا به مزدوران خود و شبه نظاميان طرفدار منصورهادي براي سيطره مجدد بر اين استان کمک کند. استان «تعز» که در جنوب يمن واقع است يکي از مهمترين جبهههاي نبرد بين کميتههاي انقلابي و ارتش عربستان است.در استان «شبوه» نيز نظاميان ارتش سعودي براي آموزش عناصر تروريستي و فرماندهي و نظارت بر نبردها حضور دارند.
ارتش عربستان همچنين در مناطقي در استان «حضرموت» حضور دارد که تحت سلطه گروهک تروريستي داعش است.منابع ويژه ارتش يمن گفتند که ارتش عربستان با گروههاي تروريستي از جمله القاعده، داعش و شبه نظاميان منصورهادي براي مستقر کردن تجهيزات نظاميخود اعم از توپخانه و راکتاندازها هماهنگيهاي ويژهاي دارد.کميتههاي انقلابي يمن ميگويند، ارتش عربستان در شهرهايي از استان «مارب» نيز حضور داشته و به تروريستها و شبه نظاميان منصورهادي در اين استان کمک ميکند.
بر اساس اعلام منابع ويژه ارتش يمن، افسراني از ارتش امارات و بحرين عمليات در استان عدن را فرماندهي کرده و آنها به طور اساسي در استانهاي جنوبي يمن حضور دارند.افسراني اماراتي بر اتاق عمليات در «عدن» نظارت داشته و نبردهاي اين استان را مديريت ميکنند.در استان «أب»،نيروهاي اماراتي با کمک ارتش مزدور سودان در برخي شهرهاي اين استان حضور دارند.افسراني اماراتي هم نبردهايي را که در استان مأرب در شرق يمن جريان دارد فرماندهي ميکنند .
البته حضور نظاميان اشغالگران خارجي در يمن محدود به ارتش عربستان و امارات نميشود، ارتش يمن همچنين از حضور قابل ملاحظه نظامياني از ارتش بحرين در کنار ارتش سعودي در استانهاي «تعز» و «مأرب» خبر ميدهد. بنابراين حضور نيروهاي خارجي و تروريستي در جنوب يمن که درصدد سيطره بر بخشهايي از اين منطقه هستند بر همگان روشن است و نيازي به تحقيق و تحليل ندارد.در استان «حضرموت»، داعش و القاعده اين استان نفتخيز و ساحل پهناور آن را بين خود تقسيم کردهاند، اين در حالي است کههادي وزيران خود را به استان عدن فراخوانده تا دولتي را که خواهان آن است، تشکيل دهد و اين در حالي است که اين خطه از سرزمين يمن با گامهاي مزدوران متجاوز سعودي، اماراتي، سوداني، پاکستاني و کلمبيايي آلوده شده است.
از سوي ديگر و در نتيجه اختلاف بين منصورهادي با خالد بحاح، نخست وزير دولت فراري يمن ترجيح داده به مأرب برود تا حضور خود را در بخش ديگري از سرزمين يمن محکم کند.آنچه که در بالا به آن پرداخته شد نقشه سياسي يمن به خصوص در جنوب اين کشور در نتيجه رفتارهاي خائنان به يمن بود که زمينه ساز حضور القاعده و داعش و متجاوزان اشغالگر به خاک يمن شدند. ادامه دارد...
ش.د9405123