روحانی، هفتمین رئیس‌جمهور

(روزنامه آفتاب يزد – 1394/10/13 – شماره 4514 – صفحه 8)

حسن روحانی با نام پیشین حسن فریدون رئیس جمهور فعلی و سیاستمدار روحانی متولد ۱۳۲۷ در شهر سرخه سمنان و فرزند حاج‌اسدالله فریدون، پدرش از کسبه و نماینده آیت‌الله بروجردی در بازار سمنان بود که به دلیل مبارزات سیاسی در قبل از انقلاب بارها به زندان افتاد.

وی دوره ابتدایی را در سرخه سمنان آغاز کرد و فراگیری دروس دینی را از سال ۱۳۳۹، نخست در مدرسه علمیه صادقیه و سپس از سال ۱۳۴۰ در حوزه علمیه قم ادامه داد. او همزمان با تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۴۸ به دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۱ دانشنامه لیسانس خود را در مقطع کارشناسی در رشته حقوق قضایی اخذ کرد. حسن روحانی با ادامه تحصیل در بریتانیا، مدرک کارشناسی ارشد در رشته حقوق عمومی و سپس دانشنامه دکترای خود را در رشته حقوق اساسی از دانشگاه کلدونین گلاسکو دریافت کرد. وی با کسب پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری مرکز در سال ۱۳۸۶ وکیل پایه یک دادگستری شد.

روحانی در سال ۱۳۵۹ به عنوان نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد و برای پنج دوره و به مدت بیست سال (از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۹) نماینده مجلس بود. او نایب رئیس اول مجلس (در دوره‌های چهارم و پنجم) و رئیس کمیسیون‌های دفاع (دوره‌های اول و دوم) و سیاست خارجی (دوره‌های چهارم و پنجم) بود. وی همچنین نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری از سال ۱۳۷۸ تاکنون، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال۱۳۷۰ تاکنون و نیز دبیر شورای امنیت از سال۱۳۶۸به مدت ۱۶ سال بوده است.به طور قطع می‌توان گفت که تعداد انگشت‌شماری از سیاستمداران ایران در چند دهه گذشته چنین مسئولیت‌های کلیدی را برعهده داشته‌اند. این در حالی است که باید به آنها مسئولیت‌های مهم وی در زمان جنگ از جمله عضویت در شورای عالی دفاع، عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ، معاونت فرماندهی جنگ و نیز ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام را از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲ اضافه کرد.

اما آنچه نام حسن روحانی را البته قبل از انتخابات ۱۳۹۲ در میان افکار عمومی مطرح کرد، مسئولیت گروه مذاکره کننده پرونده هسته‌ای در بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ بود. مدتی قبل از موضوع هسته‌ای ایران در سطح بین‌المللی مطرح شد و قطعنامه‌ای شدیداللحن توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای حکام سازمان علیه ایران صادر شد. این اقدامات همزمان با حضور نظامی آمریکا در منطقه و تشدید فضای جنگی در خاورمیانه بود. در چنین شرایطی مسئولیت پرونده هسته‌ای کشور برعهده شورای امنیت ملی گذاشته شد و حسن روحانی به عنوان دبیر شورای امنیت ملی مسئولیت گروه مذاکره‌کننده را برعهده گرفت. گروه مذاکره کننده حسن روحانی را تیمی از دیپلمات‌های متبحر کشور تشکیل می‌دادند که البته محمد جواد ظریف از اصلی‌ترین افراد این گروه بود.

این گروه تاکتیک خود را بر گفتگو و اعتمادسازی استوار کردند و بدین گونه در گام اول از گسترده‌شدن اتهامات و مجموعه مسائلی که علیه ایران مطرح می‌شد، ممانعت کردند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری شود. از این رو در مسیر اعتمادسازی، در چند مقطع، برخی فعالیت‌های هسته‌ای ایران به صورت داوطلبانه تعلیق شد. از جمله مهمترین مذاکرات ایران در این دوره را مذاکرات سعدآباد بین ایران و سه کشور اروپایی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) و نیز مذاکرات بروکسل، ژنو و پاریس تشکیل می‌دهند. این شیوه مذاکرات ایران باعث اعتمادسازی نسبی طرف غربی و ایجاد شکاف در نظرات سختگیرانه نسبت به ایران شد و در این زمان ایران توانست چرخه سوخت خود را تکمیل کرده، همچنین از ارجاع پرونده به شورای امنیت جلوگیری کند.

این اقدامات البته با انتقادات فراوانی نیز مواجه بود و همین امر سبب شد تا کمی بعد از روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، حسن روحانی از سمت دبیری شورای عالی امنیت کناره گیری کند و علی لاریجانی به عنوان دبیر جدید شورای امنیت ملی منصوب شود. لاریجانی نیز البته نتوانست با سیاستهای دولت احمدی نژاد کنار بیاید و حدود دو سال بعد استعفا داد و سعید جلیلی به این سمت منصوب شد.

حسن روحانی در فروردین ۱۳۹۲ با شعار «دولت تدبیر و امید» در میان هوادارانش برای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری رسماً اعلام کاندیداتوری کرد. اظهارنظرهای وی در مورد پرونده هسته‌ای و تفاوت دیدگاه او با بعضی دیگر از کاندیداهای انتخابات مذکور به‌خصوص سعید جلیلی همچنین پاسخ او در مقابل اظهارات محمد باقر قالیباف شهردار تهران و کاندیدای دیگر انتخابات که می‌خواست مسئولیت مواجهه با دانشجویان در سال ۷۸ را به عهده وی قرار دهد، یکی از مهمترین جرقه‌های اولیه پیروزی وی در انتخابات مذکور بود. «شما می‌گفتید اجازه دهید دانشجویان بیایند، به شکل گازانبری برای آنها برنامه دارید و کار را تمام می‌کنید، اما من گفتم راه این نیست، اگر می‌خواهید اینها را به خیابان بیاورید و بعد گازانبری این‌ها را محاصره کنید و برایشان پرونده درست کنید این کار را نکنید...» (روحانی در سومین مناظره انتخاباتی ۱۳۹۲)

البته اعلام حمایت افراد شاخص چند گروه اصلی از وی در انتخابات مذکور از مهمترین دلایل پیروزی او در انتخابات ۹۲ بود، اما آنچه می‌توان به عنوان کلید پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری مذکور یاد کرد شاید قرارگرفتنش به عنوان نمادی برای مقابله با وضعی که در طول سال‌های گذشته در کشور رخ داده بود، باشد.

روحانی در ۲۵ خرداد ۱۳۹۲ بنابر اطلاعیه وزارت کشور رسما به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد و از مرداد ۱۳۹۲ کابینه و دولت وی شروع به کار کرد. مقابله با گرانی و تورم شدید سالهای گذشته و مهمتر از همه مقابله با شرایطی که برای ایران در عرصه بین المللی در عرصه پرونده هسته‌ای رخ داده بود، مهمترین کارهایی بود که وی و دولتش باید به آن رسیدگی می‌کرد. روحانی به سرعت مسئولیت پرونده هسته‌ای را برعهده وزارت امورخارجه و وزیر دیپلمات کارکشته اش محمد جواد ظریف سپرد. ظریف و گروه همکارانش در وزارت خارجه که گاهی سازمان انرژی اتمی و نمایندگانی از هیئت دولت آنها را همراهی می‌کردند، در طول ماه‌های بعد مذاکراتی نفسگیر را آغاز کردند. این مذاکرات در بعضی زمان‌ها پایان ناپذیر جلوه می‌کرد، اما عزم تمام طرف‌های مذاکره کننده و بیش از همه عزم دولت روحانی و محمد جواد ظریف وزیر خارجه وی باعث شد تا این مذاکرات به نتیجه برسد و بالاخره در ۲۳ تیر۱۳۹۴، توافق جامع هسته‌ای وین یا برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و گروه پنج بعلاوه یک منعقد شد که به موجب آن در مقابل محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های شورای امنیت و اتحادیه اروپا علیه ایران لغو شد.

بدون شک این اقدام از نظر بسیاری از تحلیلگران به‌عنوان بزرگترین موفقیت دولت روحانی از دوران شروع مسئولیت وی به حساب می‌آید. اگرچه در این دوره مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها به شدت روی دولت فشار می‌آورد، اما دولت توانست به خوبی مانع از تورم لجام گسیخته سال‌های گذشته در کشور شود اگرچه رکود اقتصادی در طول این دوران به شدت در اقتصاد کشور تاثیرگذار بود.وی در انتخابات ۱۳۹۲ با شعار «دولت تدبیر و امید» وارد آن انتخابات شده بود. «دولت من، دولت تدبیر و امید است و گفتمان آن،«نجات اقتصاد، احیای اخلاق و تعامل با جهان» است.

روحانی در ۳۰ آذر ۱۳۹۴ و همزمان با ایام ثبت نام نامزدهای پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان و دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی‌ برای نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان ثبت نام کرد. وی چند روز پس از آن در کنفرانس وحدت اسلامی که به مناسبت میلاد پیامبر اکرم برگزار شده بود با اشاره به آمار خشونت و ترور در جهان گفت که «۸۴ درصد خشونت، ترور و آدم‌کشی متاسفانه در دنیای اسلام، در شمال آفریقا، خاورمیانه و غرب آسیا در حال رخ دادن است.» وی افزود: «چه شده ما را که در برابر این همه کشتار و خونریزی سکوت کرده ایم ؟»

رئیس جمهوری ایران اظهار داشت: «آیا این برای دنیای اسلام شرم نیست که مسلمان‌ها و بچه‌های کوچک از میان آب سرد رودخانه، دریاچه و دریا به یک کشور غیر اسلامی پناه ببرند و آن کشور غیر اسلامی هم آنها را پشت دروازه نگاه دارد؟» وی ریشه رواج خشونت در دنیای اسلام را تفکری عنوان کرد که قرائت خشونت بار از اسلام دارند و دولت کشورهایی چون عربستان را برای رفتارهای خشونت باری که با همسایگان مسلمانشان دارند، سرزنش کرد و خواستار تصحیح تصویری که از اسلام در افکار عمومی جهانیان به‌وجود آمده، شد.

به نظر می‌رسد در طول ماه‌های گذشته با توجه به شیوه مقامات رسمی دولت در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای و جهانی، نقش آفرینی ایران در مسائل منطقه‌ای به مراتب بیشتر و تاثیرگذارتر شده باشد. این شرایط ممکن است در ماه‌های آینده با توجه به لغو تحریم‌های قریب الوقوع علیه ایران و بهبود نسبی روابط ایران با کشورهای غربی مهمتر نیز شود. درحال حاضر بزرگترین تنش‌های جهانی در منطقه خاورمیانه در جریان است. نبرد با داعش و ناآرامی‌های بسیار در سوریه هر روز تعداد زیادی از انسانها را به دام مرگ می‌کشاند. نقش ایران البته در مقابله با تهدیداتی که در این مناطق وجود دارد بسیار پراهمیت است. ایران بدون شک یکی از مهمترین نیروهای نظامی را در منطقه داشته و نیز تاثیر دیدگاه‌های کشورمان با توجه به پیوندهای مذهبی و فرهنگی مان روی بسیاری از مردم این منطقه انکار ناپذیر است.

دیدگاه اعتدال گرایانه حسن روحانی و دولت وی در شرایط موجود و با توجه به آنکه بسیاری از بازیگران منطقه‌ای در شرایط فعلی موضع ضعیف تری نسبت به گذشته دارند، ممکن است باعث شود که در آینده نقش ایران بسیار کلیدی تر از گذشته در منطقه خاورمیانه باشد. باید فراموش نکرد که عزم جامعه جهانی با توجه به روند رو به رشد مهاجرت و همچنین رشد روزافزون تروریسم در جهان، ایجاد ثبات و آرامش در منطقه خاورمیانه است، بنابراین دیپلماسی و راهکارهایی که ایران برای پایان درگیری‌ها در منطقه ارائه می‌دهد شاید بیش از گذشته مورد توجه جامعه جهانی قرار گیرد.این مهم البته میسر نخواهد شد مگر با اتحاد و همدلی بیشتر تمام نیروهای داخلی با دولت و تلاش روزافزون همگان بر حل مشکلات داخلی کشور.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=23113

ش.د9405485