راه پیشرفت از تفکر انقلابی می‌گذرد

(هفته‌نامه جام سياست ـ 1395/03/25 ـ شماره 3 ـ صفحه 15)

** دو نکته درباره انقلابی بودن و انقلابیگری مطرح است؛ یکی این که در شرایط کنونی کشور به طور مضاعف به روحیه نیاز دارد. واقعیت این است که فرصت‌های خوبی پیش رو داریم. جهان در حال شکل‌دهی به نظم جدید است و ایران دارای موقعیت ممتازی است. برای رسیدن به این موقعیت باید تمایز خود را با نظام حاکم برجسته کنیم، نظام جهانی دارای هویت‌های متمایزی است. هویت آسیامحور با تلفیقی از فرهنگ و اقتصاد نظام جهانی را شکل می‌دهد، اگر بتوانیم وجه تمایز خودمان را با نظام گذشته جهانی و وجه امتیاز را در ساخت نظام جهانی برجسته کنیم، می‌توانیم در بازی آینده نقش موثری داشته باشیم، اما اگر درجهت بازی‌های گذشته و اروپا و آمریکامحور حرکت کنیم در حالی که خود اینها در نظام آینده جهانی جایگاه تنزل یافته‌ای خواهند داشت دچار خسارت می‌شویم. برای حرکت به جلو نیازمند حفظ روحیه انقلابی هستیم. این دومین نکته دررابطه با انقلابی‌گری است.

* ازجمله دلایلی که موجب تاکید رهبر انقلاب بر شاخصه‌های انقلابیگری شد را چه می‌دانید؟

** در کشور با آسیب‌هایی در این حوزه مواجه هستیم. بسیاری موقعیت‌های حساس نظام در اختیارشان است، اما به جای این‌که از جایگاه انقلابیگری با پدیده‌ها و فرصت‌ها مواجه شوند نوعی انفعال در برخورد و مواضع سیاسی پیدا کرده‌اند. در جهانی که به دلیل موثر بودن انقلاب ما مورد هجمه قرار گرفته در مناصب مدیریتی کشور داخل و خارج شرم می‌کنند تا از اصول انقلاب دفاع کنند و به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویا آنها در عین این‌که مقام مسئول هستند در درون نظام سیاسی کشور مخالف هستند؛چنین برخوردی را فقط می‌توان در ایران دید و در جاهای دیگر سابقه‌ای ندارد. رهبری در وضع فعلی احساس خطر کردند و گفتمان انقلابیگری را به عنوان یک فرصت در رسیدن به موقعیت‌های آینده و پاسخ به تهدیدی که در حوزه سیاسی انقلاب و نظام را به نوعی در برگرفته است مطرح کردند. البته این تاکید رهبری در مورد شاخصه‌های انقلابیگری تازگی ندارد. اگر در طول 38 سال سخنان رهبری را مرور کنیم همیشه با حساسیت بر لزوم حفظ این روحیه تاکید شده. در ادبیات امام هم بوده، در بیانات رهبری همیشه بوده، اما آن طوری که رهبری طی دو سال گذشته روی مقوله انقلابیگری به عنوان کلیدواژه و گفتمان تاکید کرده‌اند جزییات را بیان و با تکرار در ادبیات سیاسی جامعه وارد کنند مساله‌ای جدید است؛ در کل ردپای لزوم انقلابیگری را می‌توان در کل تاریخ جمهوری اسلامی ایران مشاهده کرد.

رهبر انقلاب پنج شاخص مهم را درخصوص انقلابی بودن بیان کردند که دارای ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بود و نشان‌دهنده این است که انقلابی بودن مفهوم جامعه‌ای است که می‌توان به عنوان راهبرد در فضای سیاسی مطرح باشد پنج شاخصه را عنوان کردند و در ذیل هر کدام تبیین مفصلی داشتند و نشان‌دهنده این است که ایشان به یک مکتب فکری اشاره می‌کنند و نه فقط گفتمان موقت در حوزه سیاسی و فرهنگی. رهبری در زمانی تعریف خودی و غیرخودی داشتند و معتقد بودند باید فاصله با نیروهای مخالف انقلاب مشخص باشد و فاصله بیان شود. الان هم رهبری شکل کامل‌تری را مطرح کرده‌اند. خودی و غیرخودی صرفا تقسیم نیروها به لحاظ موضع‌گیری سیاسی است، اما انقلابیگری مفهوم گسترده و گفتمان است که شاخصه‌های اساسی انقلاب را در بر می‌گیرد. آنچه رهبری مطرح کرده‌اند بیشتر به مکتب فکری اشاره دارد تا واژگان ساده در ادبیات سیاسی.

* یکی از شاخصه‌هایی که رهبر انقلاب به آن اشاره داشتند پایبندی به استقلال همه‌جانبه کشور است، از نظر شما این پایبندی تا چه حدی می‌تواند موجب حفظ روحیه جهادی و انقلابیگری باشد؟

** یکی از عناصر پنج‌گانه که رهبری تاکید کردند استقلال همه‌جانبه است که نمود ساده آن استقلال سیاسی است که با پیروزی انقلاب شاهد آن هستیم و نمود پیچیده آن استقلال فرهنگی است و پس از آن استقلال اقتصادی. صحبت‌های رهبری نشان‌دهنده این است که در داخل با یک مساله‌ای در حوزه استقلال مواجهیم یعنی تفکراتی هستند که پایه‌های استقلال را تضعیف می‌کنند. از حدود سال 1367 به این طرف آرام آرام تفکری شکل گرفته مبنی بر این‌که وارد دوره جدید از تاریخ سیاسی می‌شویم و جهان به مثابه دهکده درآمده، پس مرزبانی مقوله‌ای وهمی است و مرزها برداشته شده‌اند. دکتر سروش شاید از اولین کسانی بود یا افرادی مانند دکتر سریع‌القلم آمدند جلو تا جایی که ادغام در سیستم جهانی در سال 1991 مطرح شدکه باید ادغام صورت دهیم. رئیس دولت وقت در خطبه نماز جمعه می‌گفت در این صورت سرمایه‌گذار خارجی نسبت به حفظ استقلال ما مسئولیت می‌پذیرد و این در حالی است که در مقاطع مختلف توسط همان‌ها مورد تهدید قرار گرفتند. در کشورهایی که محور اینترنت هسستند اگر چشم چپی به جزیره دورافتاده‌ای از آنها کنند وارد جنگ می‌شوند. آنها با حساسیت بسیاری از مسائل مرزی خود را دنبال می‌کنند. رهبری گفته‌اند استقلال به‌عنوان سخت‌افزار اهمیتش را حفظ و بلکه اهمیت آن افزوده هم شده و همان طور که رهبری معتقدند سخت‌ترین استقلال فرهنگی و پس از آن سیاسی است.

پایبندی به مبانی و ارزش‌های اساسی انقلاب نیز اولین شاخص انقلابیگری از نظر رهبری‌است. ارزش‌هایی که براساس آن انقلاب شکل گرفته مثلا حلاکمیت دین، توجه به فقرا که انقلاب ایجاد شد تا مستضعفین را به حقوقشان نزدیک کند. انقلاب به وجود آمده تا مردم در فضای آزادی رشد کنند. بیگانه‌ستیزی و خوداتکایی از دیگر نمودهای انقلابیگری‌است.

* آیا می‌توان علت اصلی فشار سال‌های متمادی علیه ایران را روحیه انقلابیگری ایران دانست؟

** نکته بسیاری مهمی است. اگر در بحث هسته‌ای، موشک و حقوق بشر فشار می‌آورند به خاطر ذات هر کدام از اینها نیست، کما این‌که در دنیا برخی کشورها اینها را دارند و مورد سوال قرارنمی گیرند، آنچه ایران را متمایز می‌کند و مورد سوال قرار می‌دهد خود انقلاب اسلامی است که بنیان‌های سیاسی‌اش مبتنی بر نفی تفکر غرب است، چیزی است که غربی‌ها با آن مشکل دارند. اگر ایران دست از انقلاب بردارد ممکن است در هر کدام از این حوزه‌ها کاری به ایران نداشته باشند.

* در دنیای امروز و حال حاضر انقلابی بودن و انقلابیگری چقدر ضرورت دارد؟

** جهان در تحول است و با تکیه بر تمایزها می‌توانیم در نظام آینده موقعیت و برای رفع تهدیدها با تفکر و روحیه انقلابیگری ورود کنیم. در جهان فعلی که فرصت و تهدید است تاکید بر انقلابیگری می‌تواند کمک‌کننده باشد.

* انقلابیگری چه تاثیری در پیشرفت کشور دارد؟ و چه تفاوتی میان فرد انقلابی و غیرانقلابی وجود دارد؟

** انقلابیگری یعنی تلاش زیاد و بی‌وقفه در عین حال پاکدستی و بی‌طمعی و قناعت، یعنی فرد انقلابی در عرصه اقتصادی پر تلاش و در عین حال بسیار کم از ثمره تلاشش برخوردار است. این ویژگی کارآمدی است که کشور و ملتی را می‌تواند به جلو پرتاب کند. یک عنصر اعتقادی در عین حالی که کیسه‌ای برای برخورداری‌های مادی ندوخته در وسط میدان تلاش می‌کند و تمام ظرفیت‌ها را به کار می‌گیرد و از موقعیت‌های مختلفی که در متن جامعه است بهره می‌گیرد و تلاش می‌کند تا راه‌های رسیدن کشور به موقعیت‌های برتر را پیدا کند و کشور را در آن مسیر قرار دهد، در حالی که یک فرد غیرانقلابی وقتی وارد کار می‌شود بسیار اداری با کار برخورد می‌کند و تلاش متوسطی می‌کند و معمولا اگر نتیجه تلاش او برخورداری بیشتر از دستاوردهایش نباشد انگیزه‌ای برای ورود در این صحنه‌ها ندارد و ابتکاری نخواهد داشت، پس بین سلوک و منش انقلابی و غیرانقلابی تفاوت زیاد است، به همین نسبت راه کشور در شرایطی که رهرو آن انقلابی‌ها باشند به گونه‌ای با سرعت و دقت طی می‌شود و برعکس با کندی این اتفاق می‌افتد.

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2429583059831421444

ش.د9500770