عربستان سعودي منبع اصلي صدور وهابيت و تروريسم دركشورهاي جهان اسلام از خاورميانه گرفته تا آفريقا و قفقاز و... به شمار ميرود. مقامات سعودي تلاش ميكنند انديشه وهابيت را در ميان جوامع اسلامي ترويج كنند و در اين راستا سعي كردهاند از تمامي زمينههاي فرهنگي، سياسي، اقتصادي و... براي نيل به اهداف خود بهرهبرداري كنند. عربستان سعودي سعي دارد با نقشآفريني در حوادث و مناطق بحرانخيز كشورهاي منطقه و جهان اسلام، به نوعي سياستهاي داخلي و خارجي كشورهاي حريف را با سياستهاي خود همسو ساخته و بدين ترتيب به اهداف خود دست يابد.
تاجيكستان نيز به عنوان دروازه ورود به منطقه آسياي مركزي، در بين كشورهاي اسلامي در منطقه آسياي مركزي، همواره مورد توجه قدرتهاي منطقهاي بوده و تحت تأثير رقابت بازيگران منطقهاي قرار داشته است. از آنجا كه ايران و تاجيكستان از زمانهاي دور با يكديگر روابط تاريخي و فرهنگي و قرابت زباني داشتهاند، اين امر موجب شد جمهوري اسلامي ايران، پس از اعلام استقلال تاجيكستان در سال1991 ميلادي، اولين كشوري باشد كه استقلال اين كشور را به رسميت ميشناسد و پس از اين بود كه دو كشور علاوه بر روابط تاريخي و فرهنگي، روابط ديپلماتيك با يكديگر برقرار كردند.
قرابتهاي تاريخي، تمدني و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و تاجيكستان سبب شده كه عربستان سعودي در رقابت با ايران از يك سو به ترويج اسلام وهابي- سلفي بپردازد و از سوي ديگر تلاش كند توجه دولت اين كشور را به توسعه روابط با خود سوق دهد. در همين راستا، در چند سال اخير نيز مقامات و مبلغان مذهبي عربستان با هدف مقابله با نفوذ ايران در اين كشور وگسترش وهابيت، اقدامات مختلفي را صورت داده و اقدام به جذب مبلغان مذهبي در سراسر تاجيكستان كرده تا تبليغات فرقه وهابيت را در تاجيكستان گسترش دهد. حضور شهروندان آسياي مركزي از جمله اتباع تاجيكي در سازمانهاي تروريستي داعش و النصره و ديگر گروههاي افراطي، نمونهاي از فعاليتهاي ديني عربستان در تاجيكستان بوده است.
در تاجيكستان در كنارگروههاي وابسته به اسلام سنتي و عرفي كه قرائتهاي معتدلي از اسلام دارند، گروههاي تندرو و راديكالي وجود دارند كه تحت تأثير جريانهاي اسلامي جهان عرب و به ويژه كشورهايي نظير عربستان سعودي بهوجود آمدهاند و عمدتاً تحت تأثير تلاشهاي عناصر خارجي قرار دارند. از جمله مهمترين اين گروهها ميتوان به جريانهايي اشاره كرد كه از اوايل دهه 1990، در دره فرغانه پديدار شدند و رشد و نمو يافتند كه از نظر ايدئولوژيك اين گروههاي افراطي در پي تشكيل خلافت جهاني بوده و با شيعيان دشمني دارند و هدف اصلي اين گروههاي افراطي، عمدتاً جذب حمايت جوانان بيسواد و زنان و مردان بيكار بوده كه تاحدودي توانستهاند توجه گروههاي ناراضي گستردهتري را نيز جلب نمايند. همچنين اكثر اين گروهها ارتباطات نزديكي با وهابيها و سلفيها دارند و در زمره حاميان طالبان و القاعده در افغانستان محسوب ميشوند.
عدمآگاهي مردم نسبت به دين اسلام و اطلاعات محدود مردم كشورهاي اين منطقه از مذهب، روند تسهيل و نفوذ حضور ايدههاي وهابي و تكفيري سعوديها در تاجيكستان و منطقه آسياي مركزي و قفقاز را فراهم كرده است و زمينه سُست اعتقادي سبب شده تا اسلام افراطي مورد حمايت برخي كشورهاي فرامنطقهاي نظير عربستان بتواند در منطقه نفوذ كند و پيرواني در هر يك از كشورها از جمله تاجيكستان جذب نمايد.
سعوديها در طول ساليان گذشته با شيوههاي گوناگون شامل تدوين و انتشار كتابهاي مذهبي با قرائت وهابي- سلفي، اعطاي كمكهاي مالي به جريانهاي وابسته به خود در منطقه، تأسيس و احداث مساجد و نهادهاي مبلغ وهابيت، آموزش طلاب و جوانان تاجيك در مدارس ديني وابسته به خود، اعزام مبلغان وهابي به مناطق مختلف كشور تاجيكستان، استفاده از ظرفيت گروههاي افراطي القاعده و طالبان براي نفوذ در ميان مردم تاجيكستان، سوءاستفاده از فقر مالي شهروندان تاجيكستان براي جذب آنها در گروههاي افراطي ميكوشند قرائت تكفيري- وهابي خود را از اسلام به تاجيكستان صادر نمايند.
پس از آغاز بحران سوريه، ابعاد جديدتري از گسترش افكار سلفي- وهابي در تاجيكستان ظهور پيدا كرد و پرچم گروههاي تندرو و تروريستي نظير داعش و جبهه النصره در برخي از مناطق تاجيكستان برافراشته شد و از سوي ديگر تعداد زيادي از اتباع اين كشور براي مبارزه عليه دولتهاي سوريه و عراق به صفوف تروريستها پيوستند. اين مسئله كه از نفوذ عميق افكار سلفي- وهابي در تاجيكستان حكايت دارد، موجب نگرانيهايي نزد مقامات دولتي اين كشور شده است، چراكه پيوند و ارتباط مستقيم ميان جريانهاي افراطي تاجيكستان با مراكز سلفي- وهابي و حضور آنها در ميدان نبرد سوريه ميتواند به افزايش نفوذ حاميان بينالمللي تروريسم در اين كشور منجر گردد.
منبع: مؤسسه انديشهسازان نور
http://javanonline.ir/fa/news/775860
ش.د9405648