هت‌ تریک ضدبرجامی!

(روزنامه آفتاب يزد – 1395/04/26 – شماره 4660 – صفحه 13)

در جدیدترین تحرکات دلواپسان آمریکایی برای سنگ اندازی در مسیر اجرای برجام، یک طرح دیگر در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید. به گزارش آفتاب یزد، ظرف مدت تنها 48 ساعت سه طرح ضد ایرانی در کنگره آمریکا به تصویب رسیده که البته دو مورد آن نگرانی‌هایی را در خصوص اجرای کم رمق تعهدات و ابهام در پیشرفت برجام را به وجود آورده است .

تصویب طرح ممنوعیت دسترسی ایران به نظام مالی آمریکا

در ادامه اقدامات جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان و فشار‌ آنها به دولت آمریکا، پس از آنکه دو طرح ممنوعیت فروش هواپیما به ایران و ممنوعیت خرید آب سنگین از ایران به تصویب رسید، به تازگی لایحه‌ای با تعداد بالای آرای موافق تصویب شده که شامل یکسری تحریم‌های جدید، همچنین ممانعت از دسترسی ایران به سیستم اقتصادی آمریکا و واحد پول دلار می شوند. این لوایح جزء آخرین اقدامات ضد ایرانی است که مجلس نمایندگان قبل از شروع تعطیلات تابستانی 7هفته ای کنگره آمریکا به تصویب رسانده و البته هیچ صحبتی نیز درباره اینکه چه زمانی این لوایح در سنا مطرح می شوند، به میان نیامده است.

ایران خواستار پیوستن به نظام مالی آمریکا نیست

از اوایل سال جاری موضوع پیوستن ایران به نظام مالی آمریکا با مخالفت‌های زیادی از سوی نمایندگان حزب جمهوری خواه همراه بوده است. این مسئله البته باعث اختلاف میان نمایندگان کنگره نیز شده بود. جمهوری‌خواهان با این ادعا که به دلیل حمایت ایران از تروریسم و انجام آزمایش‌های موشکی این طرح‌ها را تصویب کرده‌اند. اما لایحه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا در شرایطی به تصویب رسیده که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیش از این اعلام کرده بود که ایران هرگز خواستار دسترسی به نظام مالی آمریکا نیست. ظریف در اینباره و در خصوص موضع ایران برای پیوستن به نظام مالی ایران به صراحت تاکید کرده که آنچه ایران به دنبال آن است اجرای توافق هسته‌ای و در پی آن، اطمینان خاطر دادن آمریکا به موسسه‌های مالی اروپایی درباره مراوده با ایران است.

وزیر امور خارجه کشور تاکید کرده که مقامات آمریکایی باید در اطمینان دادن به دیگر کشورها در این خصوص که آنها می‌توانند بدون مواجه شدن با خطر مجازات، با ایران مراودات تجاری داشته باشند، بسیار فعالانه‌تر عمل کنند. در همین حال ، سخنگوی کاخ سفید نیز برقراری دسترسی ایران به نظام مالی جهانی را جزء تعهدات آمریکا در چارچوب برجام ندانسته است و صراحتا تاکید کرده توافق هسته ای ایران شامل برقراری دسترسی این کشور به نظام مالی جهانی نمی شود. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا گفته بود که ایالات متحده به دنبال اعطای مجوز برای استفاده از سیستم مالی اش برای مبادلات با دلار با ایران نیست و شرکت‌های خارجی می‌توانند از طریق بانک‌های اروپایی فعالیت کنند.

قصه دراز تحریم‌های دلاری ایران

اما موضوع عدم دسترسی ایران به شبکه نظام مالی آمریکا ماجرای امروز و دیروز نیســت و البته وضع آن به برنامه هســته‌ای ایران ارتباطی ندارد، چرا که تحریم‌های مبادلات دلاری ایران در حقیقت جــزء تحریم‌های اولیه علیه ایران است و آن طور هم که مسئولان قبلا عنوان کرده اند قرار نیست در پی توافق هسته ای لغو شود. این تحریم در ســال 1995 و به دنبال سیاست مهار دوجانبه «بیل کلینتون و به بهانه حمایت ایران از تروریسم به تصویب رسید. قانون فوق بر این ممنوعیت تاکید دارد که بانک‌های ایرانی نمی توانند در جریان مبادله مالی با بانک‌های آمریکایی قرار بگیرند. کارشناسان بر این باورند این موضوع در عمل به مانعی بر سر مبادلات ارزی و بانکی ایران با سایر کشورها تبدیل شده است هر چند در نهایت در میان موضوعات مورد بحث دو طرف در برجام قرار نگرفت.

البته در سال‌های گذشته وجود یک استثنای تاثیرگذار به نام U-Tur- دلار در مقررات تراکنش‌های ایران که یکی از مقررات اصلی راجع به تحریم‌های ایران بود، این امکان را ایجاد کرده بود که اگر بانک‌های غیرآمریکایی حساب‌هایی نزد بانک‌های آمریکایی داشته باشــند و از این حساب‌ها برای تسویه یا نقل و انتقال وجوهی استفاده شود که ذینفع نهایی آنها ایران است، چنین تسویه یا نقل و انتقالی ممنوع نباشد. در این خصوص اما یک شرط مهم هم وجود داشت که به موجب آن باید آغاز و پایان این تســویه، هر دو در خارج از سرزمین ایالت متحده آمریکا باشــد. این مسئله تا سال 2008 پابرجا بود که در نهایت مقامات وقت ایالات متحده آمریکا آن حذف کــردند. به همین دلیل عملا امکان اســتفاده از این روش برای تســویه‌های دلاری در داخل آمریکا از ایران گرفته شــد. در جریان مذاکرات هسته ای و اجرایی شدن برجام امکان بازگشت استثنای U-Tur- دلار مطرح شــده بود، اما از آن سو مقامات آمریکایی تلویحا از عدم تغییر رویکرد آمریکا در این خصوص خبر دادند.

همه مزایا و معایب احتمالی دسترسی به نظام مالی آمریکا

با توجه به لایحه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا در خصوص ممنوعیت دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا، شاید برای برخی این سوال به وجود بیاید که این مسئله اصولا چقدر می‌تواند مهم باشد و چه منافعی از ایران را تحت شعاع قرار دهد. دراینباره یک کارشناس بانکی می گوید دسترسی ایران به نام نظام مالی آمریکا باعث می شود نقل و انتقال دلار به آسانی و بی دردسر انجام شود. امیر رضا صالح نیا با بیان اینکه خارج شدن ایران از جریان مبادلات دلار محدودیت‌هایی را برای ایران به همراه دارد، به آفتاب یزد گفت: به طور کلی مبادلات چرخه دلاری U-Turn، شرایطی را فراهم می کند تا بانک‌های ایرانی از خدمات دلاری بدون ارتباط مستقیم با نظام بانکی آمریکا بهره ببرند. این استاد دانشگاه افزود: تقریبا تا سال 2008 بانک‌های ایرانی عمدتا از طریق بانک‌های سوئیسی این امکان را داشتند تا از این مبادلات استفاده کنند که متاسفانه این امکان استفاده از این خدمات به واسطه تصمیم دولت وقت آمریکا عملا از بانک‌های ایرانی سلب شد.

وی در تشریح مزایای U-Tur- دلاری توضیح داد: پیوستن به چرخه مبادلات دلاری مزایای بسیاری دارد. از جمله اینکه در صورت دسترسی به u-tur- دلاری این امکان پیش می آید تا ایران بخشی از دارایی‌های خود را به دلار آمریکا تبدیل کند که از این رهگذر جابه‌جا‌یی دلار آمریکا برای ایران آسان تر می شود. این کارشناس اقتصادی افزود: در شرایطی فعلی این امکان عملا از ایران سلب شده است و نقل و انتقال دلاری با سرعت کمتر و پیچیدگی‌های بیشتری همراه است. اما در عین حال و با تمام مزایای پیوستن ایران به u-tur- دلاری ممکن است مشکلاتی هم به همراه داشته باشد. صالح نیا در توضیح این اشکالات گفت:

به طور کلی رفع تحریم U-Tur- فی الذاته ممکن است باعث شود دارایی‌های ایران به مخاطره بیفتد و بخشی از دارایی‌های ایران در دسترس دولت آمریکا قرار بگیرد.

طرح‌های ضد ایرانی وتو می‌شوند

تصویب سه لایحه ضدایرانی در مجلس نمایندگان آمریکا، باعث شده تا حتی بسیاری از رسانه‌های آمریکایی نسبت به این مسئله مخالفت‌هایی نشان دهند. واضح ترین آنها هم به موضوع منع فروش هواپیمای بوئینگ به ایران بازمی‌گردد که رسانه‌های آمریکایی با انتقاد از این تصمیم خواستار تسهیل روند فروش هواپیمای مسافربری به ایران شده اند. به طوری که روزنامه بوستون گلوب طی گزارشی با اشاره به این رفتار جمهوری خواهان در انتقادی تند آورده همان افرادی در کنگره آمریکا که یک سال قبل تلاش داشتند مانع از انعقاد توافق هسته ای شوند، اکنون در تلاش اند تا یکی از بخش‌های اصلی این توافق را هدف بگیرند. این تصمیم البته حتی مخالفت مسئولان بوئینگ را هم به دنبال داشته است. آنها گفته اند اگر قرار باشد بوئینگ به ایران هواپیما نفروشد، ایرباس نیز نباید بفروشد. این در حالی است که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا تاکید کرده است طرح‌هایی که اجرای برجام را با مشکل مواجه می‌کند، وتو می‌کند.

اقداماتی قابل پیش‌بینی

تحلیل‌هایی وجود دارد که تصویب سه لایحه اخیر در مجلس نمایندگان آمریکا پیام خاصی را به دنبال دارد و آن هم واهمه از قدرت گرفتن ایران در منطقه به واسطه رفع برخی تحریم‌ها و محدودیت‌هاست. در حقیقت گشایش‌هایی که در مسیر اجرای برجام و طبق تعهدات غرب قرار است برای ایران حاصل شود، بسیاری از مخالفان ایران در منطقه را به شدت نگران کرده است. یکی از این نگرانی‌ها ترس از تجهیز شدن ایران به یک ناوگان مدرن و جدید هواپیماهای مسافربری است، چرا که رقبای ایران به خوبی دریافته اند هواپیمای مسافربری به عنوان یک دارایی باارزش و مهم چه تاثیری در قدرتمند شدن یک کشور می تواند داشته باشد. به همین جهت آنها و البته با نقش محوری و لابی مقامات اسرائیل، نمایندگان حزب جمهوری خواه را مجاب کرده‌اند که تا حد ممکن جلو این روند را بگیرند یا آن را به تعویق انداخته و گره در‌ آن بیندازند.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=43025

ش.د9501201