اصلاح قانون ماهواره در مجلس

(روزنامه آفتاب يزد – 1395/04/23 – شماره 4658 – صفحه 2)

این روزها نه تنها پشت بام‌های سیمانی که همتایان کاهگلی و سفالی آنها هم، مالامال از دایره زنگی‌هایی هستند که جای میله‌های فلزی شاخه شاخه را گرفته‌اند. 22 سال پیش، قانونگذارانِ مجلس پنجمی به خیال اینکه می‌توانند حائلی میان مردم و این دایره‌های زنگی ایجاد کنند، قانون «ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات ماهواره‌ای» را به تصویب رساندند. قانونی که از همان زمان وضعش، با شکست سنگینی مواجه شد به طوری که نه تنها این رویای عدم استفاده مردم از ماهواره ها، جامه عمل به خود نپوشید که سالانه بر تعداد طالبان استفاده از این بشقاب‌های زنگی هم افزوده شد و میله‌های آهنینِ شاخه شاخه به تدریج از زمین پشت‌بام‌ها پاک شدند. اگر کسی امروز در یکی از خیابان‌های شهر یا کوچه‌های روستایی سرش را بلند کند و به آسمان خاکستری شهر و یا آبی روستا نگاهی بیندازد در نظر اول تنها چیزی که می‌بیند دیش‌های ماهواره‌ای است. از همین روی روز گذشته علی جنتی وزیر ارشاد هم بر این موضوع صحه گذاشت و اعلام کرد که «اصلاح قانون ممنوعیت استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای بسیار ضروری است و با وجود آنکه استفاده افراد از ماهواره به کل غیرقانونی است اما اکثریت مردم از آن استفاده می‌کنند. در واقع حداقل 70 درصد مردم خلاف قانون رفتار می‌کنند.»

رونق‌بخشی به بازار نصابان ماهواره

موافقان ممنوعیت استفاده از ماهواره‌ها از همان ابتدا به برخورد فیزیکی روی آوردند و با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی ابزارهایشان را در جهت ورود به منازل و جمع آوری دایره زنگی‌ها بروزرسانی کردند. به طوری که مدتی است با بهره گیری از حرکات آکروباتیک و بند بازی جهت جمع آوری ماهواره‌ها به خانه‌های مردم ورود می‌کنند! در این میان این افراد اگر تماماً به اهداف خود دست نیافتند باعث کارآفرینی شدند و بازار نصابان دایره زنگی‌ها گرم شد و قیمت تجهیزات ماهواره‌ای ناخواسته بالا رفت. چراکه همزمان با جمع‌آوری ماهواره‌ها، مردم با یک تلفن ساده با این نصابان تماس می‌گیرند و دوباره صاحب ماهواره می‌شوند. حتی علی جنتی بر این موضوع صحه گذاشته و با بی اثر خواندن جمع آوری ماهواره‌ها اظهار داشته است که:« نه می‌توانیم تمام دیش‌های ماهواره را از روی بام‌ها جمع کنیم و نه می‌شود شبکه‌های اجتماعی را به طور کامل بست، هر جا دیش‌های ماهواره را جمع کردیم، دو روز بعد دیش‌ها برگشت و انگار فقط برای کار و کاسبی نصّاب‌ها دیش‌ها را جمع می‌کنیم.»

به همین دلیل از زمان تصویب قانون ممنوعیت بکارگیری تجهیزات ماهواره‌ای همواره از اصلاح آن سخن گفته شد اما هیچ گاه انجام اصلاحات بر روی آن در دستور کار قرار نگرفت. حتی نمایندگان اصولگرای مجلس نهم هم از این قانون انتقاد کردند و به آن خرده گرفتند. به طوری که جواد زمانی سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس نهم در نخستین سال این مجلس درباره این قانون گفته بود:« این قانون بی اثر شده است و قانونی است که نقض آن بر سر پشت بام‌ها به صورت گسترده وجود دارد؛ صلاح در لغو این قانون است.» زمانی در ادامه راه حل ممانعت از بکارگیری ماهواره‌ها را بهبود برنامه‌های صدا و سیما دانسته بود:« علم و پیشرفت در جهان به سرعت رو به رشد است و چندی دیگر با جمع‌آوری دیش‌ها مشکلی حل نخواهد شد؛ اگر قصد مبارزه با ماهواره را داریم، باید برنامه‌های تلویزیون ملی خود را قوی کنیم؛ زمانی که برنامه صدا و سیما قوی باشد کمتر کسی ماهواره نگاه می‌کند. وقتی نیمی از شبکه‌های ما سخنرانی و بحث و جَدَل را نشان می‌دهد و تعداد برنامه‌های مفید و جذاب کم است، هر کسی ممکن است از ماهواره و شبکه بیگانه استفاده کند.»

استفاده از ماهواره جایز است

گروهی از مراجع تقلید نیز استفاده مشروع از ماهواره را بی‌اشکال می‌دانند. از جمله آیت الله وحید خراسانی که در این زمینه گفته است: «استفاده مشروع با رعایت جهات شرعیّه، درصورتی‌که موجب ارتکاب خلاف شرع برای دیگران نشود، جایز است.» وی در پاسخ به این استفتاء که 'استفاده از آنتن ماهواره برای مقاصد مباح و شرعی چه حکمی‌دارد؟' اظهار داشته است که:« در فرض پرسش در صورتی که خوف انحراف عقیده یا سستی در مسائل شرعی نباشد و یا ارتکاب حرام برای دیگران نیز پیش نیاید، با رعایت جهات شرعی، اشکالی ندارد.»

وی در پاسخ به پرسش دیگر که 'آیا خرید و فروش، تنظیم و استفاده صحیح از ماهواره (کانال‌های استانی که از ایران پخش می‌شود) جایز است؟'، خاطرنشان کرده است:« استفاده مشروع با رعایت جهات شرعیّه، در صورتی که موجب ارتکاب خلاف شرع برای دیگران نشود، جایز است.»

زمانی ویدئو ممنوع بود حالا ماهواره!

ماهواره‌ها همچون شبکه‌های اجتماعی در زمره وسایل ارتباط جمعی به شمار می‌روند و از همین روی افزایش روزافزون آنها و عبور آمار مخاطبان آن از 70 درصد طبق گفته وزیر ارشاد هم غیرطبیعی نیست به خصوص در زمانی که تولیدات داخلی رسانه ملی از کمترین کیفیت ممکن برخوردار هستند و مردم برای گریز از مشاهده برنامه‌های صدا و سیما به شبکه‌های ماهواره‌ای پناه می‌برند.

در همین راستا حجت الاسلام والمسلمین احمد مازنی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دهم درباره افزایش 70 درصدی بینندگان ماهواره‌ها طبق سخنان علی جنتی به خبرنگار «آفتاب‌یزد» گفت: من از اینکه چه میزان از مردم به تماشای ماهواره می‌نشینند اطلاع دقیقی ندارم. وزیر محترم اگر اطلاعاتش مبتنی بر یک تحقیق علمی است تقاضای من این است تا در اختیار کمیسیون فرهنگی مجلس بگذارد تا ببینیم چکاری باید در این راستا انجام دهیم.

وی افزود: اما درباره اصل موضوع باید بگویم که در همان زمان مطرح شدن این قانون با تصویب آن موافق نبودیم برای اینکه چنین قانونی اساسا زمینه اجرا نداشت و ندارد و قابل کنترل هم نیست. الان هم که کم کم دارد شبیه مقررات منع استفاده از ویدئو در اوایل انقلاب می‌شود که خود ما وقتی روزنامه‌های آن زمان را مطالعه می‌کنیم که نوشته‌اند کمیته‌های انقلاب چند دستگاه ویدئو از ماشین یا خانه‌ای کشف کرده‌اند، خنده‌مان می‌گیرد.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب اضافه کرد: الان هم نسل جوان به این قانون و رفتاری که با این پدیده علمی می‌شود، می‌خندد. من فکر می‌کنم هر چه زودتر باید دستگاه‌های مجری از جمله خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اصلاحیه‌ای تدوین کنند که به نوعی نظارت صورت گیرد نه اینکه به عنوان تخلف آن را مطرح کنند و کل استفاده از این فضا را غیرقانونی جلوه دهند. من به عنوان یک نماینده عضو کمیسیون فرهنگی و به سهم خودم این آمادگی را دارم تا کمک کنم این مسئله حل شود.

استقبال مجلس دهم از اصلاح قانون ماهواره

مازنی در پاسخ به این سوال که با توجه به نگاه حاکم در مجلس دهم و تغییر ماهیت خانه ملت نسبت به ادوار پیشین مجلس آیا اصلاح قانون ممنوعیت استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای در این مجلس صورت می‌گیرد، اظهار داشت: استنباط من از فضای مجلس دهم این است که فضای علمی و عقلانی بر آن حاکم است و افرادی که در این مجلس از جناح‌های مختلف حضور دارند از یک عقلانیت و اعتدالی برخوردارند و مسائل اجتماعی را به خوبی درک می‌کنند و به نظر من اگر موضوع استفاده از ماهواره‌ها به صورت کارشناسانه مطرح شود و در دستور کار مجلس قرار بگیرد، مجلس از آن استقبال خواهد کرد و در قبال آن رویکرد خوبی را نشان خواهد داد.

اولویت کمیسیون فرهنگی؛ اصلاح قانون ماهواره این عضو کمیسیون فرهنگی ادامه داد: مجلس دهم هنوز به صورت عملیاتی شروع به کار نکرده است و بیشتر زمانش صرف ساختار و سازمان مجلس شده است. الان کمیسیون‌ها در حال تعیین اولویت‌ها هستند و من پیشنهاد می‌کنم به کمیسیون فرهنگی که یکی از اولویت‌ها بررسی همین مسئله باشد مشروط به اینکه دستگاه‌های فرهنگی- اجرایی مثل وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما با این خواست عمومی و رشد و توسعه دانش فناوری ارتباطات و اطلاعات همسویی و همراهی نشان دهند و کمک کنند این مسئله حل شود.

نگاه خاص مانع اصلاح قانون

این عضو حزب اعتماد ملی در پاسخ به این سوال که چه موانعی بر سر اصلاح این قانون وجود دارد، خاطرنشان کرد: مانع آن دگراندیشی و نگاه متحجرانه‌ای است مبنی بر اینکه هنوز بعضی‌ها فکر می‌کنند راه حل مشکلات فرهنگی و اجتماعی و برخوردهای سلبی است. اما گره‌گشای مشکلات فرهنگی ایجاد فضای آزاد و فرصت برای ملاحظه دیدگاه‌ها و نظرات مختلف و راه و رسم‌های موجود در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی انتخاب احسن است و حل این معضل استفاده از ماهواره‌ها جز اصلاح قانونش میسر نیست مردم باید امکان دسترسی قانونی به فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای داشته باشند.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=42800

ش.د9501197