مردم علیه کودتا

(روزنامه آفتاب يزد – 1395/04/27 – شماره 4661 – صفحه 12)

گروه بين‌الملل: مردم ترکیه نیمه شب جمعه و سحرگاه شنبه یکی از ملتهب‌ترین و پراضطراب ترین شب های خود را سپری کردند؛ ترکیه که خیلی ها مدعی بودند دیگر رنگ کودتا به خود نمی بیند شاهد کودتایی بود که اگرچه نافرجام ماند اما قطعا اثرات و پیامدهای آن تا سالها دامنگیر این کشور خواهد بود.

کودتا چگونه آغاز شد؟

حوالی ساعت یازده و سی دقیقه جمعه شب به وقت ترکیه ( یک بامداد شنبه به وقت تهران) بود که صدای تیراندازی ، فضای آنکارا و استانبول را پر کرد. جنگنده های ارتش نیز بر فراز این دوشهر به پرواز درآمدند.چند دقیقه بعد، رسانه های ترکیه از بسته شدن پل های بوسفور و سلطان محمد الفاتح در استانبول ترکیه خبر دادند و شبکه تلویزیونی ان تی وی ترکیه تصاویری از استقرار تانک ها را در ورودی فرودگاه آتاتورک استانبول نشان داد.سپس خبرگزاری ها از بیانیه ای منتسب به ارتش ترکیه مبنی بر انجام کودتا در کشور خبر دادند. بنا به خبرگزاری فرانسه ، کودتاچیان در بیانیه ای اعلام کردند که قدرت را در این کشور در دست گرفته اند. کودتاچیان در ارتش ترکیه با انتشار بیانیه‌ای از مردم این کشور خواستند تا همچنان در منازل خود بمانند. نیروهای حامی کودتا وارد ساختمان تلویزیون دولتی ترکیه شدند و پخش آن به طور کامل متوقف شد.

نخست وزیر ترکیه نیز تلاش عده ای از افسران ارتش برای کودتای نظامی را تایید کرد. ییلدیریم اعلام کرد: برخی از نیروهای ارتش، اقدام به کودتا کرده اند. وی اعلام کرد به هیچ گروهی اجازه خلل به جمهوریت را نمی دهیم و عاملان کودتا مجازات می شوند، حکومت راس کار است. همزمان رسانه ها اعلام کردند که تلویزیون ترکیه و فرودگاه آتاتورک سقوط کرد. این در حالی بود که برخی خبرها حکایت از آن داشت که فرودگاه آنکارا هم سقوط کرده و بمبی در آنکارا منفجر شده است. ضمن اینکه اردوغان به همراه خانواده اش به مکان نامعلومی منتقل شدند. فرمانده ارتش به گروگان گرفته شده است. شبکه تلویزیونی الجزیره هم گزارش داد که بالگردهای نظامی به سوی ساختمان دستگاه اطلاعات عمومی در آنکارا شلیک کردند. تلفن و اینترنت هم در بخش هایی از آنکارا و استانبول قطع شد.

اولین واکنش اردوغان

دقایقی بعد رجب طیب اردوغان از طریق تماس اسکایپی اقدام ارتش را کودتا خواند. او اعلام کرد که به زودی بیانیه ای صادر خواهد کرد. او از مردم خواست به خیابان ها بیایند.اردوغان از مردم در استانبول خواست به فرودگاه استانبول بیایند.او گفت: هیچ کس نباید نگران باشد. من کاملا سلامت هستم.

آمدن طرفداران اردوغان به خیابانها

به دنبال دعوت اردوغان هزاران تن از مردم ترکیه به خیابان های آنکارا و استانبول ریختند. هواداران اردوغان با ایستادن در برابر کودتاچیان مانع حرکت آنها شده و خودشان آنها را دستگیر کردند. همزمان گزارش ها از شکست کودتای بخشی از نظامیان در ترکیه حکایت داشت. طرفداران اردوغان توانستند کنترل فرودگاه آتاتورک را به دست گیرند. همچنین کنترل تلویزیون دولتی تی آر تی نیز از دست کودتاچیان خارج شد و طرفداران اردوغان کنترل آن را به دست گرفتند. تعدادی از کودتاچیان توسط پلیس ترکیه بازداشت شدند.

سخنان اردوغان پس از ورود به استانبول

با گذشت نزدیک به پنج ساعت از اعلام کودتا، رئیس جمهور ترکیه پس از فرود در فرودگاه آتاتورک استانبول، با حضور در جمع مردم، کودتای این کشور را شکست‌خورده خواند.به گزارش ایسنا، رجب طیب اردوغان، در جمع مردم استانبول با تاکید بر شکست کودتا گفت: دست در دست ملت ترکیه به جنایتکاران درس عبرت خواهیم داد. اردوغان گفت: کودتاگران با هر گرایش و وابستگی با پاسخ مناسب روبه رو خواهند شد. وی افزود: کودتاگران وحدت کشور را هدف قرار دادند. وی در این کنفرانس خبری گفت: برخی در ارتش ترکیه از پنسیلوانیا یعنی محل سکونت فتح‌الله گولن دستور گرفته‌اند. این کودتا نشان داد که سازمان گولن تروریستی است. گروهی کوچک از نظامیان مردم را هدف قرار دادند و نیروهای مسلح ترکیه با کمک نیروهای پلیس توانستند بر آن‌ها مسلط شوند و این کسانی که این اقدام خائنانه را انجام دادند بهای کار خود را خواهند پرداخت.

وی ادامه داد: دولت ترکیه هوشیارانه با پشتیبانی مردم به کار خودش ادامه می‌دهد و ما بار دیگر با دولت قانونی و شرعی خود به کار خود ادامه می‌دهیم.رئیس جمهور ترکیه درباره اقدامات فعلی ارتش کشور گفت: جنگنده‌های ترکیه اکنون به ماموریت خود ادامه می‌دهند و از ملت ترکیه دفاع می‌کنند. من در جای دیگری بودم و از آن‌جا اوضاع را رصد می‌کردم. شورشیان تلاش کردند تا به مقر ریاست جمهوری و سازمان اطلاعات حمله کنند که ناکام ماندند.اردوغان خطاب به ارتش و روسای سه‌گانه قوای نظامی گفت: من به شما اعتماد دارم. شما از جان مردم دفاع می‌کنید. برخی از نظامیانی که این کار را انجام داده‌اند، خائنند. این افسران دون‌پایه در ارتش ترکیه جایی ندارند. ارتش ترکیه از ملت ترکیه دفاع می‌کند و شما در کنار ملت هستید و از مردم حمایت می‌کنید و ملت ترکیه به شما افتخار می‌کند.

دستگیری سران کودتا

ساختمان پارلمان در آنکارا که از بامداد شنبه محل درگیری و انفجار بود برای مدتی در اختیار کودتاچیان قرار گرفت اما در نهایت با کشته شدن ۱۶ سرباز از کنترل عوامل کودتا در آمد.تنگه بسفر در استانبول هم که برای مدتی بسته شده بود مجددا بازگشایی شد.هم‌چنین اعلام شد یکی از طراحان اصلی کودتا مشاور حقوقی رییس ستاد ارتش، سرهنگ "محرم کوسه" بوده که طی ساعات گذشته از پستش برکنار شده است.به گزارش ایسنا، شبکه سی‌ان‌ان ترک اعلام کرد تلاش کودتا را دادستان نظامی کل با حمایت ۴۶ افسر عالیرتبه ترکیه برعهده داشتند و اجرا کننده آن دو فرمانده نیروی هوایی و زمینی بودند.اکرم چاغلار، مقام سوم ارتش ترکیه هم در شهر ارزینجان دستگیر شد. تاکنون ۳۴ تن از مقامات ارتش از جمله ۵ ژنرال و ۲۹ سرهنگ عزل شده‌اند.هم‌چنین دادستانی ترکیه دستور بازداشت تعدادی از اعضای شورای عالی قضات را صادر کرده است. از سوی دیگر دریاسالار "نجات آتیلا دمیرخان" از رهبران کودتا بازداشت شد.

آمار کشته‌ها و زخمی‌ها

نخست‌وزیر ترکیه هم با شکست خورده خواندن کودتای این کشور اعلام کرد، ده‌ها تن از سربازانی که در کودتا دست داشته‌اند، بازداشت شده‌اند. وزیر دادگستری ترکیه تعداد بازداشت شدگان را ۱۵۶۳ تن اعلام کرده است. این در حالی است که گزارش‌ها حاکی از تداوم درگیری‌های پراکنده در بخش‌هایی از آنکارا و استانبول است. رسانه‌های خبری اعلام کرده‌اند شمار کشته شده‌های کودتا 194 تن و تعداد زخمی‌های آن 1440 تن تا کنون بوده است.

انتصاب سرپرست ارتش

هم‌چنین اعلام شد بنعالی ییلدیریم، نخست وزیر ترکیه "امیت دوندار" فرمانده اول ارتش ترکیه را به طور موقت جانشین "خلوصی آکار" رییس ستاد مشترک ارتش کرد که وضعیتش نامشخص بود اما وی سرانجام از دست کودتاچیان آزاد شد و ظاهرا به سر کارش بازگشته است.

اپوزیسیون ترکیه کودتا را محکوم کرد

هم‌چنین کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب مردم جمهوری‌خواه، دولت باغچلی، رهبر جنبش ملی‌گرا و صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلق که رهبران احزاب اپوزیسیون ترکیه محسوب می‌شوند نیز کودتا را محکوم کرده‌اند.

گولن مداخله در کودتای ترکیه را رد کرد

اما فتح‌الله گولن که از سوی اردوغان به رهبری کودتا محکوم شده است با انتشار بیانیه‌ای این اقدام نظامی را محکوم و اعلام کرده است دولتها باید از طریق انتخابات آزاد و عادلانه و نه فشار و زور انتخاب شوند.در همین حال گروه ائتلاف ارزش‌های مشترک نیز به عنوان یکی از گروه‌های مرتبط با فتح‌الله گولن طی بیانیه‌ای حمایت از کودتا را تکذیب کرد. این در حالی است که مقام‌های ترکیه‌ای پیشتر از این فتح‌الله گولن، روحانی در تبعید ترکیه‌ای را به عنوان فرمانده کودتا معرفی کردند.

مجازات اعدام، یک گزینه است

نخست وزیر ترکیه در اولین کنفرانس مطبوعاتی رسمی پس از کودتای این کشور گفت: زندگی شهروندان ترکیه به حالت عادی بازگشته است. وی همچنین کودتاچیان را تروریست‌ خواند.ییلدیریم با اعلام اینکه عاملان کودتا مجازات خواهند شد، تاکید کرد: دولت و ملت ترکیه با یکدیگر در برابر همه تلاش‌های تروریستی متحدند و بهترین نمونه آن پیروزی ترکیه در شکست تلاش‌های تروریستی کودتایی است. من از خبرنگاران و اصحاب رسانه نیز به خاطر هوشیاری و حس ناسیونالیستی شان تشکر می‌کنم. نخست‌وزیر ترکیه در پاسخ به پرسشی درباره احیای مجدد مجازات اعدام علیه کودتاچیان گفت: دولت ترکیه تغییرات قانونی را بررسی می‌کند. رئیس دولت ترکیه گفت، مجازات اعدام در قانون اساسی وجود ندارد اما تغییرات حقوقی بررسی خواهد شد.وی با اعلام اینکه هر کشوری از فتح الله گولن حمایت کند دشمن ترکیه است، خاطرنشان کرد: آنکارا از آمریکا خواسته که گولن را تحویل دهد.

مردم همچنان در خیابانها بمانند

دفتر ریاست جمهوری ترکیه در پیامی نسبت به تلاش مجدد برای کودتا در این کشور در هر زمانی هشدار داد. دفتر ریاست جمهوری ترکیه در پیامی در شبکه توئیتر هشدار داده ممکن است این کشور شاهد تلاشی دیگر برای کودتا در هر زمان باشد.در ادامه این پیام آمده که لازم است همچنان خیابانها در کنترل باشد و مردم در خیابانها بمانند.

عقب‌نشینی ارتش ترکیه از عراق

ارتش ترکیه به نیروهای خود در شمال عراق دستور داد فورا از این کشور عقب نشینی کنند.

بالگرد کودتاچیان ترکیه در یونان فرود آمد

هشت کودتاچی با یک فروند بالگرد نظامی ترکیه در یونان فرود آمدند که بلافاصله بعد از درخواست پناهندگی توسط نیروهای یونانی بازداشت شدند. دولت ترکیه خواستار استرداد این افراد شده است.

واکنش‌های بین‌المللی

بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد ضمن ابراز نگرانی در خصوص تحولات اخیر ترکیه خواستار برقراری آرامش و ثبات در این کشور شد.فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در واکنشی خواهان خویشتنداری و احترام به نهادهای دموکراتیک شده است.روسیه نیز از تحولات ترکیه به شدت ابراز نگرانی کرده است.وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که به همکاری سازنده با رهبری مشروع دولت ترکیه ادامه خواهد داد.شورای امنیت ملی آمریکا نیز اعلام کرد که رئیس‌جمهوری این کشور نسبت به وضعیت ترکیه در پی وقوع کودتا در این کشور ابراز نگرانی کرده است.شورای امنیت ملی آمریکا در پی وقوع کودتای نظامی در ترکیه اعلام کرد که باراک اوباما، رئیس جمهوری این کشور ضمن ابراز نگرانی نسبت به وضعیت پیش آمده، تحولات این کشور را به دقت رصد می‌کند. صدراعظم آلمان نیز خواستار احترام به نظام دموکراتیک شد.بوریس جانسون، وزیر خارجه جدید انگلیس نیز در توییتر ضمن ابراز نگرانی شدید نسبت به وقایع ترکیه گفت که سفارت انگلیس اوضاع ترکیه را از نزدیک دنبال می‌کند. چین نیز خواستار حفظ ثبات در ترکیه شد.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=43120

ش.د9501192