- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
داعش با تصرف یک‌سوم از خاک عراق به بزرگ‌ترین دشمن دولت و ملت این کشور تبدیل شد. جنایت‌هایی که داعش در سرزمین‌های در کنترل خود اعمال کرد، نشان داد که بیش از یک دشمن علیه عراقی‌ها ظاهر شده است اما آنها عزم خود را جزم کردند تا این غول بی‌شاخ و دم را شکست دهند. در این راه، کمک‌های مردمی، حمایت مرجعیت و کمک‌های خارجی به‌ویژه ایران به یاری آنها آمد تا آنها بتوانند از پس یک گروه تروریستی بزرگ که به‌دلیل حمایت‌های عجیب‌وغریب خارجی می‌توان به آن لقب گروه تروریستی بین‌المللی داد، برآیند. با وجود این کمک‌ها، عراقی‌ها توانستند بخش عمده‌ای از خاک خود را از داعش پس بگیرند و حالا به آخرین مرحله بازی رسیده‌اند، موصل؛ دومین شهر عراق، مهم‌ترین شهر استراتژیک داعش محسوب می‌شود اما آزادسازی موصل و پاکسازی آن از لوث داعش کار چندان ساده‌ای نیست. در وهله اول، مشکل شاید داعش باشد اما مسئله فراتر از آن و افراط‌گرایی‌های آن است.
به گزارش پولیتیکو، شاید آن‌طور که فکر می‌کنیم، داعش بزرگ‌ترین مشکل عراق نباشد. در سفری که اواخر آگوست به شمال این کشور داشتم با ژنرال بهرام یاسین، یکی از فرماندهان پیشمرگههای کرد، درباره عملیات آزادسازی موصل صحبت کردم. یاسین به‌عنوان یکی از فرماندهانی که نیروهایش تا پشت شهر موصل رسیده‌اند، از انتظارات خود درباره عملیات و روزهای پس از آن گفت؛ از جنگ تن‌به‌تن با داعشی‌ها و استفاده تروریست‌ها از سپر انسانی. یاسین می‌گوید که داعش ساختمان‌ها، جاده‌ها و تقریبا تمام شهر را با بمب‌های دست‌ساز بمب‌گذاری کرده است. او می‌گوید: «فکر می‌کنم که با شروع عملیات، ما محله به محله، کوچه به کوچه و گاهی خانه به خانه پیشروی خواهیم کرد.»
آنچه در سخنان یاسین نگران‌کننده است، پیش‌بینی او از روزهای پس از آزادسازی موصل بود. یاسین می‌گوید: «قرار است برای آزادسازی موصل ائتلافی تشکیل شود که البته اعضایش را نیروهای خارجی کشورهای دیگر تشکیل نمی‌دهند. تمام کسانی که در این ائتلاف هستند، عراقی‌اند: پیشمرگههای کرد، شبه‌نظامیان شیعی و سنی.»
یاسین با اشاره به اینکه ارتش امروز عراق، ترکیبی از گروه‌های قومی و مذهبی است که پس از شکست داعش می‌توانند به‌راحتی وارد جنگ داخلی دیگری با یکدیگر شوند، می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین نگرانی‌هایش این است که پیش از آغاز عملیات موصل توافق‌های سیاسی الزام‌آوری حاصل نشود. در این صورت، اگر محدودیت‌ها و مسئولیت‌های هر گروه به طور کامل و روشن مشخص نشده باشد، هیچ بعید نیست مثلا در طول عملیات نیروهای یک گروه عقیدتی ته قنداق‌تفنگ خود را بر سر شبه‌نظامیان یک گروه عقیدتی دیگر بزنند و ضربات متقابل آنها به یکدیگر آغاز شود که نتیجه می‌تواند ایجاد باتلاق دیگری مانند حلب در سوریه باشد.»
این درحالی است که تاکنون اقدامات کمی برای پیشگیری از این شرایط انجام شده است. به لطف ضعف و فساد دولت عراق در بغداد، درحال‌حاضر هیچ فرماندهی مرکزی قدرتمندی برای رهبری عملیات موصل وجود ندارد؛ بنابراین، با وجود پیش‌بینی رسانه‌ها و سخنان خوشبینانه دولتمردان غربی مبنی بر اینکه بازپس‌گیری موصل و آزادی این شهر می‌تواند پایان بازی جنگ عراق باشد، حقیقت چیز دیگری است. سقوط موصل، البته اگر اتفاق بیفتد، نه‌تنها پایان جنگ در عراق نیست بلکه احتمالا نقطه آغاز جنگ ویرانگر دیگری در این کشور خواهد بود.
من از گفت‌وگو با مقام‌های ارشد دولتی، ژنرال‌های ارتش، کارشناسان محلی و آوارگانی که در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند به این نتیجه رسیدم، افرادی که در جبهه مخالف داعش مبارزه می‌کنند، باور ندارند که در جنگ موصل پیروز خواهند شد. این افراد معتقد هستند ریشه‌کن‌شدن داعش نیز دردی از عراق دوا نخواهد کرد چون ازمیان‌رفتن این دشمن واحد نیرومند، می‌تواند دشمنی‌ها و نفرت‌های سرکوب‌شده فعلی در میان متحدان عراقی ضدداعش را آزاد کند و این آزادشدن دشمنی‌ها و اختلافات می‌تواند حمام خونی به مراتب بدتر از اقدامات داعش در عراق به راه بیندازد.
براساس شنیده‌هایم، واشنگتن برای چنین شرایطی آماده نیست و فکری برای آن نکرده است اما دولت ایالات‌متحده باید یک ارزیابی هوشمندانه از اهداف و استراتژی‌های خود داشته باشد. در غیر این صورت، همچنان پول مالیات‌دهندگان آمریکایی و جان سربازان این کشور را نه برای پایان جنگ که برای بدترنشدن شرایط و جلوگیری از تخریب بیشتر بافت اجتماعی عراق هزینه خواهد کرد. بدون درک بهتر از ابعاد نظامی این عملیات پیچیده، بدون بسیج تلاش‌های انسان‌دوستانه جهانی و بدون تلاش‌های دیپلماتیک قابل توجه در طرف آمریکایی، ما احتمالا شاهد شعله‌ورشدن جنگ داخلی بزرگ‌تری در سراسر عراق خواهیم بود.
درحال‌حاضر، نیروهای امنیتی عراق (ISF)، پیشمرگههای کرد، شبه‌نظامیان شیعی (موسوم به نیروهای بسیج مردمی)، شبه‌نظامیان قبایل سنی (موسوم به نیروهای بسیج ملی)، شبه‌نظامیان مسیحی و نیروهای نظامی کشورهای غربی چون ایالات‌متحده، بریتانیا، آلمان و برخی کشورهای دیگر در عملیات آزادسازی موصل شرکت خواهند داشت. مدیریت این نیروهای نظامی مختلف، خود به اندازه کافی چالش‌برانگیز است اما از آنجایی که هر یک از این گروه‌ها با پیشینه تاریخی و فرهنگی متفاوتی وارد این جنگ خواهند شد، مدیریت آنها تقریبا به کاری غیرممکن تبدیل شده است.
یاسین تأکید می‌کند که پیش از آغاز حمله رعدآسا برای بازپس‌گیری موصل، هماهنگی میان این نیروها باید کامل شده باشد و همه شرکت‌کنندگان در این عملیات باید درباره مسئولیت‌ها و محدودیت‌های اقدامات خود به توافق رسیده باشند. برای مثال، درباره اینکه چه تعداد نیروی شیعی می‌تواند وارد شهر شود، اینکه آنها از کجا قرار است وارد شهر شوند، مسئول بازپس‌گیری کدام بخش شهر هستند، مرزهای چپ و راست محدوده فعالیت آنها کجاست و اینکه پس از پایان جنگ، آنها مسئول تأمین امنیت کدام بخش از شهر هستند؟
یاسین تأکید می‌کند: برنامه کاری نیروهای دیگری نیز باید به‌طور مشابه دقیقا مشخص شود. پس مسئله فقط شکست‌دادن داعش نیست، این مسئله را هم باید در نظر گرفت که کمپین مبارزه با داعش قرار است چطور برای جنگ با داعش اقدام کند. به تمام این نگرانی‌ها باید تشدید رقابت‌های قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای را هم افزود.
فلاح مصطفی‌بکیر، مقام ارشد اقلیم کردستان، می‌گوید که پیش از آغاز عملیات موصل تمام طرف‌های سیاسی باید تصمیم خود را دراین‌باره گرفته باشند. مثلا درباره اینکه چه کسی قرار است مسئولیت تأمین امنیت شهر را به عهده بگیرد؟ چه کسی قرار است خدمات اساسی را به شهروندان ارائه کند؟ چه کسی مسئول چه بخشی از شهر است؟ درباره تمام اینها باید پیش از آغاز عملیات به یک توافق سیاسی رسید.
ژنرال یاسین بار دیگر تأکید می‌کند: «یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های او، این است که پیش از آغاز عملیات نظامی، این توافق‌های سیاسی حاصل نشده باشد.» و با توجه به آنچه دیده‌ایم و شنیده‌ایم این نگرانی کوچکی نیست.
منبع: پولیتیکو
http://vaghayedaily.ir/fa/News/17464
ش.د9501860
