حضور نظامی‌ روسیه به نفع امنیت ایران است؟

(روزنامه آفتاب يزد – 1395/06/08 – شماره 4697 – صفحه 12)

حتی اگر روس‌ها مجددا اجازه حضور در یکی از پایگاه‌های نظامی‌ایران را پیدا کنند یا اجازه استفاده مجدد از پایگاه هوایی نوژه، قطع به یقین به نوع دیدگاه‌های جمهوری اسلامی‌ایران را منافعی که مدنظر تهران است مربوط خواهد شد و خواست و اراده روسیه البته به تنهایی در بروز این مسئله چندان نمی‌تواند دخالتی داشته باشد

آفتاب یزد- رضا بردستانی: مناقشه بر سر نوع روابط تهران- مسکو در فضای سیاسی روسیه امری است طبیعی و اما آن چه غلبه همیشگی داشته است آن است که سیاستمداران و کارشناسان نظامی-سیاسی ایران را کشوری آرام، قابل احترام، مورد اعتماد بین المللی و در نهایت صلح دوست می‌دانند اما در این سوی مرزها و در بدنه گعده‌های سیاسیون، همواره اختلاف نظراتی اساسی بر سر موضع اتخاذ شده در قبال روس‌ها وجود داشته است زیرا طرف‌های ایران معتقدند روسیه طی سال‌های پس از انقلاب همواره سیاستی متغیر و چندگانه در برابر ما برگزیده و حتی در قضایایی همچون برجام، تقسیم خزر، اس - 300، فروش تسلیحات پیشرفته نظامی، تکمیل نیروگاه اتمی‌بوشهر احتمالا «شق القمری» که ما را متقاعد به پذیرش برخی اظهار نظرات نماید؛ نداشته است.

روسیه اگرچه در عرصه بین المللی همچنان خود را یکی از دو ابرقدرت دنیا به شمار می‌آورد اما در مناسبات جهانی و مرزبندی‌های سیاست منطقه ای، قاره ای و حتی جهانی در جایگاه یکی از دو ابرقدرت حال حاضر دنیا قرار داده نمی‌شود و اگر بپذیریم در هر صورت مسکو دردسرهای بسیار زیادی دارد که با آن دست به گریبان است مثل درگیری‌های سیاسی- نظامی‌در شبه جزیره کریمه، قضایای دنباله دار گرجستان، فضای ملتهب موجود بین روسیه و اوکراین و حتی مسئله ای منطقه ای به نام سوریه؛ به این مسئله تن در خواهیم داد که برخی موضع گیری‌های اتخاذ شده در قبال ایران به نوعی بازی در ژانرها و نقش‌هایی چندگانه است که گویی ناچار و ناگزیر به آن می‌باشد.

اتحاد جماهیر شوروی سابق که حالا فدراسیونی است چند تکه! در حوزه جغرافیای سیاسی، خود به قدر کافی تحت فشار ناتو، اروپا، غرب و سازمان‌های بین المللی قرار گرفته است پس می‌توان با نوعی اظهار همدردی و ملاطفت! در پیش گرفتن رفتارهای چندگانه و متزلزل و گاه طلبکارانه آنان را درک کرد و پذیرفت که قبول قدرت کشورهای منطقه ای همچون ایران و حتی ترکیه برایش چندان ساده و سهل نیست. پس وقتی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی‌ایران می‌گوید: «رابطه ایران و روسیه درموضوعات مختلف یک رابطه راهبردی است.» و در مقابل، سرهنگ ایواشف ادعا دارد: «حضور نظامی‌ما در پایگاه همدان در وهله نخست به نفع امنیت ایران است.»

حکایت از این مهم دارد که روسیه نمی‌خواهد یا شاید نمی‌تواند قدرت بالقوه و بالفعل جمهوری اسلامی‌ایران در نخست تامین امنیت مرزهای خود و در دیگر مورد، تاثیرگذاری بر رخدادهای منطقه ای را هضم نماید پس مدعی می‌شود که:«در زمانی که ما آن جا باشیم آیا آمریکا و اسراییل می‌توانند مثل چند سال قبل از احتمال حمله نظامی‌به ایران سخن بگویند؟!» و جالب آن جایی است که در همین ادعا هم گفته می‌شود: «احتمال حمله نظامی»! حضور سه روزه روس‌ها در پایگاه هوایی نوژه

(18-16 آگوست)حرف و حدیث‌های بسیاری به همراه داشت اما در این بین یک مسئله اساسی به طرف‌های روسی ثابت شد و آن اینکه ایران در اتخاذ تصمیماتی که شاکله استقلال طلبانه نظام ما را برآن استوار ساخته است ذره‌ای تردید به خود راه نخواهد داد حتی اگر یک طرف ماجرا روسیه و ادعاهای طلبکارانه اش باشد. اگر وجود نداشت آن حس برتری جویانه ای که طرف روسی را متقاعد ساخت تا آن حضور توافق شده را به رخ بکشد شاید پرده ای جدیدتر در روابط دوکشور گشوده می‌شد اما آن رفتار به دور از عقلانیت سیاسی که وزیر دفاع ایران از آن به «بی‌معرفتی روس‌ها» یاد کرد باعث شد تا ایران در برخی تصمیم‌گیری‌های این چنینی خود با تدبیر بیشتری عمل نماید.

با مقایسه‌ای اندک بین اظهارات طرف‌های ایرانی و برخی از سیاسیون و نظامی‌های روسیه خواهیم دید که حداقل روس‌ها در فقره‌های نظامی‌چندان به مواضع و ضرورت‌های سیاسی - نظامی‌کشور مقابل توجهی نداشته! تنها مناسبات و مطالبات و سیاست‌های خود را دنبال می‌کنند و شاید به همین دلیل است که در برخی موضع گیری‌های قابل تامل و در نوع خود جالب و باورنکردنی! اساسا ایران یا ترکیه را متحد سیاسی یا حداقل نظامی‌خود قلمداد نمی‌کنند و این بدان معناست که روسیه همچنان در فضای دهه‌های 60 تا 90 میلادی قرار دارد و همچنان مصر است تا سیاست‌های خود را با روش‌های کلاسیک به کرسی بنشاند که این چندان نمی‌تواند به مذاق دیگران خوش و دلپذیر باشد! به هر تقدیر حتی اگر روس‌ها مجددا اجازه حضور در یکی از پایگاه‌های نظامی‌ایران را پیدا کنند یا اجازه استفاده مجدد از پایگاه هوایی نوژه، قطع به یقین به نوع دیدگاه‌های جمهوری اسلامی‌ایران و منافعی که مدنظر تهران است مربوط خواهد شد و خواست و اراده روسیه البته به تنهایی در بروز این مسئله چندان نمی‌تواند دخالتی داشته باشد و این امری است که طرف روسی حتما مدنظر خواهد داشت. در ادبیات جدید روسیه وقتی به نقل از یک نظامی‌سابق روس می‌خوانیم: «مقامات دو کشور هیچ اختلاف نظری ندارند و همکاری‌های نظامی‌ایران و روسیه ادامه خواهد یافت.» باید در نظر داشته باشیم که در این سوی ماجرا قطعا دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفته است: «در صورت صلاحدید دو کشور و به اقتضای شرایط سوریه، همکاری‌های نظامی‌ایران و روسیه در مورد سوریه می‌تواند دوباره تکرار شود.» و این به اقتضای سوریه یعنی اقتضای سیاست‌های منطقه ای ایران و نه خواست یک جانبه طرف روسی!

http://aftabeyazd.ir/?newsid=47918

ش.د9502293