چرا از مردم عذرخواهی نمی‌کنید

جمعه «هفدهم مهرماه » بود که مصاحبه منصور ارضی از بخش خبری ٢٠:٣٠ صداوسیما پخش شد. مصاحبه‌ای که صداوسیما از یک روز قبل، به استقبال آن رفته و به‌دفعات آنونس تبلیغاتی پخش کرده بود. بخشی از صحبت‌های این مداح تهرانی که مجالس آن به طور ثابت در مسجد ارک و حسینیه صنف لباس‌فروشان تهران منعقد می‌شود، در فضای مجازی به طور گسترده‌ای منتشر شد؛ با این عنوان: «امام‌حسین هم فحش می‌داد». انتشار این سخنان، سبب شد تا برخی از روحانيون و صاحبان خطابه، در محافل عزاداری به موضع‌گیری منصور ارضی واکنش نشان داده و زبان به گلایه و اعتراض باز کنند. از جمله آنها، مجید انصاری، معاون حقوقی رئیس‌جمهوری است. او که در مراسم شام‌ غریبان حرم امام خمینی سخن می‌گفت، از منصور ارضی خواست عذرخواهی کند.

ارضی چه گفته بود

بخش خبری «بیست‌و‌سی» هفته گذشته، به سراغ منصور ارضی رفته بود تا در برنامه «بدون تعارف» با او گفت‌وگو کند. مصاحبه‌ای تقطیع‌شده که در آن حتی بعضی از پاسخ‌های منصور ارضی به‌روشنی مشخص نمی‌شد. در این مصاحبه به‌ظاهر بی‌پرده، یکی از مجریان، از ارضی درباره برخی از سخنان او در خلال مراسم‌های عزاداری سؤال کرد: «می‌گویند انتقادات حاج‌منصور گاهی آن‌قدر شدید است که می‌توان گفت انتقاد نیست، ناسزاست»، منصور ارضی هم در پاسخ گفت: «ما سیاست را از آقامون یاد گرفتیم... ولی یه جایی می‌رسد که حضرت می‌گوید یابن‌ الدعیه، خب از امام حسین ایراد بگیرید چرا از من ایراد می‌گیرید؟! یک وقت من یک چیزایی هم می‌گویم، تازه چیزی هم ما نمی‌گوییم، چرا آنها هرچی دلشان می‌خواهد می‌گویند، می‌گویند به ما نباید چیزی بگویید». سخنان منصور ارضی بلافاصله در فضای مجازی با این عنوان که «امام حسین هم فحش می‌داد» منتشر و با واکنش‌های متعددی روبه‌رو شد.

واکنش انصاری

مجید انصاری در مراسم شام غریبان حرم امام خمینی، در بخشی از سخنان خود، به سخنان ارضی اشاره کرد و با تأکید بر اینکه چرا به خاطر عمل اشتباه خود از مردم عذرخواهی نمی‌کنید، گفت: «این تهمت و گناهی بسیار بزرگ است که بگوییم امام حسین (ع) نیز فحش می‌دادند چراکه خدای متعال به مسلمانان می‌فرمایند نه‌تنها به مسلمانان و مؤمنان بلکه به کافران و مشرکان نیز نباید فحش دهید». به گزارش ایسنا، او ادامه داد: «پیامبر اعظم نیز می‌فرماید اگر کسی مؤمنی را فحش و دشنام دهد، دچار فسق شده و از عدالت خارج شده است. ایشان همچنین می‌فرمایند که نه‌تنها به مردم فحش ندهید بلکه به باد و کوه و ساعت و لحظه نیز فحش ندهید». انصاری با بیان اینکه «هیچ چیزی شیطان را به اندازه سکوت در برابر فحش خشمگین نمی‌کند»، گفت: «نسبت‌دادن فحاشی به امام معصوم، گناهی کبیره است و آثاری فقهی و حقوقی به همراه دارد».

توضیح درباره لفظ ابن‌الدعی

معاون حقوقی رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه جمله امام حسین (ع) را نادرست متوجه شده‌اند، افزود: «برخی فکر کرده‌اند که امام حسین (ع) به ابن‌زیاد فحش داده است. این در حالی است که «ابن ابیه» کنیه زیاد بود؛ چون همه مردم می‌دانستند که زیاد از یک زن هرزه که صاحب همسری نبوده، به دنیا آمده و بسیاری ادعای پدری او را داشتند، «ابن ابیه» به معنای پسر پدرش به عنوان کنیه زیاد خطاب قرار می‌گرفت و به هیچ عنوان فحاشی محسوب نمی‌شد. در آن زمان و پس از آنکه معاویه در جلسه‌ای و پس از شهادت عده‌ای، پدر او را ابوسفیان اعلام کرد و یزید را زياد بن ابوسفیان نامید، مؤمنان، شیعیان و امام حسین (ع) و همچنین در رجزخوانی‌های علی‌اکبر و علی‌اصغر با قائل‌شدن احترام برای «زیاد» او را دعی ابن‌الدعی صدا می‌کردند. آنها لفظی محترمانه‌تر برای زیاد استفاده کردند. حال این مرتبه کجا و آنکه فردی رفقای سیاسی، نیروهای انقلابی و شخصیت‌های اصلی نظام را به باد فحش و ناسزا بگیرد و در مقام انتقاد از او بگوید که امام حسین (ع) نیز فحش می‌داده است». او تأکید کرد: «اینها از جمله بداخلاقی‌هایی است که باید از جامعه حذف شود».

ترجمان یک لفظ

آنچه منصور ارضی به آن اشاره می‌کند، بخشی از سخنان امام حسین در واقعه عاشوراست. امام حسین در بخشی از سخنان خود خطاب به لشکریان دشمن درباره علت جنگ توضیح داده و برای معرفی شخصیت عبیدالله بن زیاد از این کلمه استفاده کرده است «... وَ إِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی». در برخی ترجمه‌ها ابن‌الدعی، ناپاک‌زاده ترجمه شده است: «هم‌اکنون این فرد ناپاک‌زاده [عبیدالله] پسرِ ناپاک‌زاده [زیاد]، در انتخاب دو چیز پافشارى مى‌کند: یا عقیده و ایمان یا پذیرش خوارى و مذلت؛ درحالى‌که هرگونه پستى از ما به دور است. خداوند و پیامبر و مؤمنان و نیز پاک‌دامنان و افراد باغیرت و شخصیت‌هاى سربلند نمى‌پسندند که طاعت فرومایگان را بر قتلگاه بزرگواران ترجیح دهیم».

سایت «پارس‌نیوز» که نزدیک به جمعیت ایثارگران است، در روزهای نخست بعد از پخش مصاحبه ارضی از صداوسیما، در مطلبی به توضیح «‌ الدعی» پرداخته است. در مطلب این سایت آمده است: «اولا باید دانست «دعىّ» از نظر لغت به چه معناست؟ بعضى آن را به‌معناى فرزند نامشروع تفسیر کرده‌اند؛ درحالى‌که در متون لغت مفهوم عامى دارد: هم به «پسرخوانده» گفته می‌شود و هم به «کسى ‌که به پدر دیگرى نسبت داده مى‌شود و در نسبش متهم باشد». در لسان‌العرب آمده است: «دَعى به‌معناى پسرخوانده است و همچنین فرزندى که به پدر دیگرى نسبت داده می‌شود». در ادامه این مطالب آمده است: «حتی اگر کلام امام را در اینجا به‌معنای تصریح به زنازادگی نیز بدانیم، نباید این تعبیر را دشنام‌گویی و فحاشی تلقی کنیم؛ زیرا همان‌گونه‌که پیش از این بیان کردیم، این سخن امام، بیانی از حقایق زندگیِ حاکمان فاسق و فاجری است که مدعی جانشینی پیامبر اسلام علیه‌السلام بودند و اولیای طاهرین آن حضرت را به‌دلیل امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، مخالف احکام اسلام می‌دانستند».

یک واکنش و یک پاسخ

شاید شدیدترین واکنش به سخنان منصور ارضی را حجت‌الاسلام قائم‌مقامی، رئیس انستیتو اروپایی الهیات صلح و از استادان حوزه علمیه داشت. سخنانی که البته با جوابیه‌ای منسوب به کانال تلگرامی منصور ارضی هم مواجه شد. قائم‌مقامی در شب هشتم عزاداری محرم به مصاحبه ارضی اشاره کرده و گفته بود: «... این بنده خدا فردی متدین و سرشناس و خالص است و خیلی از حرف‌هایی که به وی نسبت می‌دهند به او نمی‌چسبد اما به مفهوم واقعی کلمه، بی‌سواد است...؛ باید همه انالله و اناالیه راجعون بگویند. این سخن در ایام ماتم و سوگواری اباعبدالله بیان شد؛ آیا مراجع و مدعیان دینداری این فیلم را ندیدند؟ چرا هیچ واکنشی از خود نشان ندادند؟... آیا اباعبدالله ناسزا می‌گفت و فحش می‌داد و حر فرمانده لشکر یزید ناسزا نمی‌گفت؟ این تناقض چطور قابل‌توجیه است؟... وقتی یک عمر معیارها شناخته نشود، این‌چنین به ساحت معصوم توهین می‌شود...».

بعد از آن، متنی در فضای مجازی به نقل از کانال منصور ارضی منتشر شد که پاسخی به سخنان قائم‌مقامی بود، با امضای سيدحسين آقاميرى: «حجت‌الاسلام سیدعباس قائم‌مقامی با اشاره به مصاحبه یکی از خادمان و مداحان اهل بیت علیهم‌السلام علاوه بر اینکه ایشان را با تأکید به بی‌سوادی متهم کرد، برخلاف واقع عبارتی را که اصلا در متن مصاحبه نبود به ایشان نسبت داد... ولی در‌ هر حال اینکه به‌راحتی مؤمنی را به بی‌سوادی متهم کرده و خلاف واقع به کسی نسبت داده شود، در شأن جامعه اسلامی و ایمانی و منتسبین به کسوت علم و تقوی نیست. بر این اساس ضمن تأکید بر حرمت مجالس اهل بیت علیهم‌السلام و توجه به اصل همراهی سیاست در همه شئون دیانت، توقع انصاف و تقوی و بیان مبتنی بر صداقت و تحقیق در شأن جایگاه ایمانی و علمی وجود دارد چراکه در هر حال ادبیات و مبنای هر اظهار نظری مورد قضاوت افکار عمومی قرار خواهد گرفت...».

کجا سیدالشهدا (ع) فحش داده که تو از او یاد گرفتی؟

واکنش‌ها اما به اینجا ختم نشد. حجت‌الاسلام محمدتقی خلجی از استادان حوزه علمیه قم، در آخرین شب از عزاداری حسینیه دارالزهرا (س) در بخشی از سخنان خود گفت: «کجا سیدالشهدا(ع) فحش داده که تو از او یاد گرفتی؟ علی بن ابیطالب(ع) در برابر معاویه وقتی لشکریانش شروع به فحش‌دادن کردند، فرمود دوست نمی‌دارم شما فحش دهید. علی (ع) که معاویه نیست».

با نردبان خلاف نمی‌شود به پشت‌بام حقیقت رسید

همچنین محمدرضا بهشتی در مراسم شب تاسوعا در مدرسه رشد چیذر هم بدون آنکه اشاره مستقیمی به مصاحبه ارضی داشته باشد، در مذمت ناسزاگفتن در مجالس عزای حسین سخن گفت. او با بیان اینکه تحریف دین، جامعه را به سوی کج‌خلقی، بداخلاقی و انحراف می‌برد، گفت: «گاهی در مجالس عزا از زبان‌ها ناسزا بیرون می‌آید در‌حالی‌که تمام مسیر حرکت امام حسین در کربلا آوردگاه اخلاق است». بهشتی گفت: «با نردبان خلاف نمی‌شود به پشت‌بام حقیقت رسید، چگونه می‌شود که هدف برای ما وسیله را توجیه می‌کند. می‌خواهیم به هدفی برسیم اما از وسیله‌ای استفاده می‌کنیم که این هدف درست نقض آن است».

او ادامه داد: «دوسوم گناهان کبیره مربوط به زبان است، مثلا زبانی که به ناسزا، طعن، لعن، سرزنش، ملامت، غیبت، حسد و کینه باز شود، زبان دینداری است؟ آن وقت عزادار حسین ابن علی زبانش به بهتان باز می‌شود». با وجود واکنش‌هایی كه سخنان ارضی به همراه داشته است، اما تاکنون به غیر از جوابیه تلگرامی منسوبان ارضی که به‌نوعی توجیه مصاحبه او به شمار می‌رود، از جانب خودش مطلبی ارائه نشده است.

http://www.sharghdaily.ir/News/105172

ش.د9502525