چالش‌هاي پيش‌روي رئيس‌جمهور عون (بخش اول)

(روزنامه اطلاعات – 1395/08/19 – شماره 26581 – صفحه 12)

همزمان با بازگشت میشل عون، رئیس فراکسیون "تغییر و اصلاح" به کاخ ریاست جمهوری آن هم ۲۶سال پس از ترک اجباری آن به دست ارتش سوریه و پایان دو سال و نیم بحران خلأ پست ریاست جمهوری در این کشور، این سوال مطرح می‌شود که اکنون لبنان چه مسیری را پیش رو دارد و سرنوشت سیاسی لبنان چه خواهد شد و آیا با انتخاب رئیس جمهوری و پایان خلا در این مسند آیا مشکلات پایان یافته و بحران لبنان روی ثبات به خود خواهد دید یا خیر؟به گزارش ایسنا، نمایندگان پارلمان لبنان در چهل و ششمین جلسه پارلمان این کشور برای انتخاب رئیس جمهوری این کشور که از ۲۴مه ۲۰۱۴یعنی تاریخ پایان کار میشل سلیمان، رئیس جمهوری سابق خالی مانده بود، گردهم آمدند و ژنرال میشل عون را برای این سمت برگزیدند.

عون که فرمانده ارتش لبنان بود، پس از بالاگرفتن تنش‌های سیاسی از سال ۱۹۸۸تا ۱۹۹۰به عنوان کفیل ریاست جمهوری و رئیس حکومت نظامی در کاخ بعبدا مقیم شده بود تا اینکه در 13 اکتبر 1990 ارتش سوریه و نیروهای لبنانی او را از کاخ بیرون راندند و عون به سفارت فرانسه رفت و از آنجا مجبور شد که به این کشور پناهنده شود. عون که بعد از خروج نیروهای سوریه از لبنان در سال ۲۰۰۵به لبنان بازگشت، با نزدیک شدن به حزب‌الله و جریان مقاومت آرام آرام مواضع خود درباره دولت سوریه را نیز تعدیل کرد و در سال ۲۰۰۹به دمشق رفت و با بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد. اسد نیز در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۴اعلام کرد که دمشق از ریاست جمهوری میشل عون به عنوان کسی که به مقاومت ایمان دارد، حمایت می‌کند.

این انتخاب پس از توافق اخیر میان میشل عون و سعد حریری، نخست وزیر سابق و رئیس جریان مستقبل لبنان برای انتخاب عون به عنوان رئیس جمهوری و حریری به عنوان رئیس دولت، صورت گرفت و در حقیقت تحولی چشمگیر برای ژنرال عون ۸۱ساله محسوب می‌شود .

اما این انتخاب به معنای پایان مشکلات و بحران سیاسی در لبنان و آغاز مرحله‌ای ساده نیست زیرا همانطور که نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان در سخنانش در ژنو اعلام کرده بود "جهاد اکبر" لبنان پس از انتخاب رئیس جمهوری آغاز می‌شود؛ دوره‌ای که در آن باید قانون انتخابات پارلمانی تدوین و انتخابات برگزار شود.براساس برخی تحلیل‌ها ژنرال عون که به عنوان چهارمین نظامی وارد کاخ بعبدا می‌شود، پس از تکیه بر مسند ریاست جمهوری لبنان با دو مشکل اصلی روبه رو خواهد شد که اولی تدوین قانون انتخابات پارلمانی و دیگری تشکیل دولت است و چه بسا این فرآیند زمانی بیشتر از آنچه بری پیش بینی‌اش را کرده بود، زمان ببرد.

به گفته تحلیلگران مرحله پس از انتخاب عون به عنوان رئیس جمهوری لبنان شباهتی به گذشته نداشته و در واقع آغاز مرحله‌ای جدید در لبنان است و این کشور با دوره‌ای مواجه است که احتمالا شاهد بحرانی بزرگتر باشد و آن توافق بر سر قانون انتخابات پارلمانی قبل از توافق بر سر تشکیل دولت جدید و توزیع پست‌های وزارتی است.

به عبارت دیگر پیش بینی می‌شود با آغاز مرحله جدید احتمالا ماه عسل روابط میان عون و حریری پس از مکلف شدن حریری به تشکیل دولت به خاطر چالش‌های ذکر شده به ویژه نحوه توزیع پست‌های حساس و کلیدی خیلی زود به اتمام برسد.

این گفته بدان معناست که انتخاب میشل عون برای ریاست جمهوری لبنان معجزه یا رویدادی استثنایی نیست و این بار انتخاب رئیس جمهوری با دفعات قبل تفاوت دارد؛ این بار میشل عون باید تلاش کند خواسته‌هایش را درباره دولت و قانون انتخابات محقق کند اما چطور، مشخص نیست، زیرا مثلا درخواست برای اصلاح توافقنامه طائف که در سال ۱۹۸۹امضا و قانون اساسی لبنان برپایه آن تدوین شد و شامل کاهش اختیارات رئیس جمهوری و انتقال بیشتر اختیارات وی به نخست وزیر است، می‌تواند به آغاز حساسیت‌های جدید و حتی جنگی جدید منجر شود.

مشکل دیگر عون مربوط به شعار " اصلاح دولت" است که فراکسیون " تغییر و اصلاح" به آن شناخته شده است. عون می‌داند که رسیدنش به مسند ریاست جمهوری با تایید شماری از گروه‌های شرکت‌کننده در دولت صورت گرفته و در مقابل برخی از این احزاب و گروه‌ها هستند که عون را به فساد متهم می‌کنند لذا مبارزه با چالش فساد به عنوان یکی از خواسته‌های اصلی مردم لبنان یک چالش اصلی است.از دیگر چالش‌هایی که ممکن است لبنان با آن مواجه شود، مخالفت نبیه بری با ورود به دولت جدید است که این امر با توجه به مواضع پیشین وی بسیار محتمل است و در این صورت حزب‌الله لبنان به عنوان دیگر جریان شیعی مطرح باید سهم شیعیان در کابینه حریری را به خود اختصاص دهد و این مساله خود باعث چالشی بزرگ برای دولت لبنان خواهد بود که تا حدود زیادی به حمایت‌های غرب و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس متکی است چرا که برخی از این کشورها نه تنها موضع مثبتی دراین باره ندارند بلکه حزب‌الله را یک نهاد "تروریستی" می‌دانند! پس از انتخاب میشل عون توجه لبنانی‌ها به پارلمانی است که رئیس دولت جدید را انتخاب خواهد کرد.

پارلمان لبنان که با رای مردم کشور برای دوره‌ای چهارساله تعیین می‌شود مسئول انتخاب رئیس جمهوری، استیضاح رئیس جمهوری، اصلاح قانون اساسی، دادن یا ندادن رای اعتماد به کابینه و غیره است و رای آن از قدرت بالایی برخوردار است لذا عون و حریری باید با مشورت و رایزنی با رئیس پارلمان به حل اختلافات موجود بپردازند.

همچنین منابع پیش بینی می‌کنند که مشکل اصلی برای تشکیل دولت، جبهه‌ای مخالف باشد که احتمالا ریاستش را نبیه بری بر عهده خواهد داشت به نحوی که این جبهه اگر بخواهد در دولت نقش داشته باشد تلاش خواهد کرد سقف فعالیتش را افزایش داده و مشارکت فعالتر و کارآمدتری را به جای مشارکت صوری داشته باشد و به پست‌های مهمی چون وزارت‌های خارجه، کشور، دفاع، دارایی و یا پست‌ها اصلی چون وزارت انرژی، ارتباطات، آموزش و اشتغال در دولت دست یابد و براساس پیش بینی منابع احتمالا درگیری اصلی بر سر پست‌های وزارت دارایی و انرژی باشد چرا که پیش بینی می‌شود چاه‌های استخراج نفت و گاز از دریا و خشکی که پروژه‌اش در پایان دوره ریاست جمهوری میشل سلیمان تعلیق شد، از سر گرفته شود.

میشل عون، همپیمان جریان مقاومت لبنان، از سوی پارلمان این کشور به عنوان سیزدهمین رئیس جمهوری لبنان انتخاب شد. پارلمان لبنان پس از دو سال و نیم بالاخره امروز با حضور تمامی ۱۲۷نماینده از ۱۲۸نماینده پارلمان (یک نماینده استعفا کرده است) به حدنصاب رسید و در یک رای‌گیری مخفی در دور دوم، ژنرال میشل عون به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد تا به طولانی‌ترین دوره خالی ماندن پست حساس ریاست جمهوری در تاریخ این کشور، پایان داده شود.

در این جلسه میشل عون در دور اول رای‌گیری ۸۴رای به دست آورد و کار به دور دوم رای گیری کشید. در دور دوم رای گیری پس از سه بار رای انداختن که دو بارش مخدوش اعلام شد، عون توانست ۸۳رای لازم برای ریاست جمهوری را به دست آورد.

در دور دوم رای گیری نیم بعلاوه یک رای (۶۵رای) برای انتخاب رئیس جمهوری کافی بود. در دور دوم رای گیری علاوه بر ۸۳رای عون، ۳۶رای سفید و ۶رای باطله نیز به صندوق انداخته شد.

از ۲۴می ۲۰۱۴که دوره ریاست جمهوری میشل سلیمان، رئیس جمهوری سابق لبنان به پایان رسید پارلمان این کشور در میان اختلافات جریان‌های سیاسی و بده بستان‌های قدرت‌های خارجی ۴۵بار تشکیل جلسه داد اما در تمام این مدت نتوانست به حدنصاب لازم برای انتخاب رئیس جمهوری دست یابد.

گرچه پیشتر و در سال‌های ۱۹۵۲بعد از استعفای بشاره الخوری، ۱۹۸۸با پایان ریاست جمهوری امین الجمیل و سال ۲۰۰۷با پایان دوره امیل لحود کرسی ریاست جمهوری لبنان برای مدتی خالی مانده بود اما دوره اخیر که با خاتمه مدت ریاست جمهوری میشل سلیمان آغاز شد، بیشترین زمان خالی ماندن این پست کلیدی از زمان استقلال لبنان از فرانسه در سال ۱۹۴۳محسوب می‌شود.

در قانون اساسی لبنان به دین یا قومیت کسی که ریاست جمهوری را برعهده می‌گیرد اشاره‌ای نشده است اما براساس عرف سیاسی این کشور از زمان استقلال لبنان، همواره مسیحیان مارونی‌ بر این کرسی حساس تکیه زده‌اند .

برای این منظور توافق دیگر جریان‌های سیاسی داخلی یعنی سنی‌ها و شیعیان نیز لازم است و بر همین اساس پست نخست وزیری به عنوان مقام اول اجرایی کشور به احزاب اهل سنت که در جریان ۱۴مارس گردهم آمده‌اند می‌رسد و ریاست پارلمان نیز به شیعیان و ائتلاف آنها یعنی ۸مارس تعلق دارد.البته پس از پایان جنگ داخلی لبنان در سال ۱۹۹۰علاوه بر سازش‌های سیاسی داخلی، انتخاب رئیس جمهوری در گرو توافقات سیاسی و بده بستان‌های قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای یعنی کشورهای آمریکا، فرانسه، ایران، عربستان و سوریه نیز بوده است و می‌توان گفت بدون موافقت این بازیگران اصلی عرصه سیاسی لبنان، کسی راهی کاخ بعبدا نمی‌شود.

گرچه بعد از خروج سوریه از لبنان در سال ۲۰۰۵و به ویژه با آغاز بحران این کشور، تاثیر دمشق بر روند انتخاب رئیس جمهور لبنان تا حدود زیادی کاسته شده است.خالی ماندن پست ریاست جمهوری که نقش متعادل کننده جریان‌ سیاسی این کشور را بر عهده دارد، تقریبا باعث فلج شدن روند سیاسی کشور می‌شود کما اینکه در دو سال و نیم گذشته نبود اتفاق نظر میان جریان‌های سیاسی و خالی ماندن کرسی ریاست‌جمهوری باعث شد که انتخابات پارلمانی و به تبع آن انتخاب نخست وزیر جدید و کابینه جدید نیز به تعویق بیفتد.گشایش در بن‌بست سیاسی لبنان ۲۰ماه جاری میلادی حاصل شد.

در این تاریخ سعد حریری، رهبر جریان المستقبل که به تنهایی بیش از ۳۰کرسی پارلمان ۱۲۸عضوی لبنان را در اختیار دارد، پس از سفرهای متعدد خارجی، با عقب نشینی از مواضع پیشین خود حمایت‌اش را از میشل عون اعلام کرد تا آرای لازم برای رفتن عون به کاخ بعبدا فراهم شود.پیش از این تاریخ جریان ۱۴مارس و مهمترین فراکسیون آن یعنی المستقبل که حمایت عربستان و اهل سنت لبنان را پشت سر خود دارد بر کاندیداتوری سلیمان فرنجیه تاکید می‌کرد و جریان ۸مارس با پشتیبانی جبهه مقاومت، ایران و سوریه بر نامزدی میشل عون اصرار داشت.

میشل عون، رهبر نظامی و سیاسی سرشناس لبنانی؛ او بعد از جنگ داخلی لبنان از تبعیدگاه خود یعنی کشور فرانسه بازگشت و حزب (جریان آزاد ملی) را پایه گذاشت که اکنون ۲۰کرسی پارلمان را در اختیار دارد و اصلی‌ترین همپیمان حزب‌الله در ائتلاف ۸مارس است.

ژنرال عون ۸۱ساله در کارنامه خود سال‌ها مبارزه مسلحانه با نیروهای ارتش سوریه حاضر در لبنان و دیگر گروه‌های لبنانی به ویژه تشکیلات شبه نظامی مسیحی "نیروهای لبنانی" به رهبری سمیر جعجع را دارد و در واقع فشار ارتش و دولت سوریه او را مجبور کرد که به فرانسه برود.عون که بعد از خروج نیروهای سوریه از لبنان در سال ۲۰۰۵به لبنان بازگشت، با نزدیک شدن به حزب‌الله و جریان مقاومت آرام آرام مواضع خود درباره دولت سوریه را نیز تعدیل کرد و در سال ۲۰۰۹به دمشق رفت و با بشار اسد، رئیس جمهور این کشور دیدار کرد.

اسد نیز در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۴اعلام کرد که دمشق از ریاست جمهوری میشل عون به عنوان "کسی که به مقاومت ایمان دارد"، حمایت می‌کند. میشل عون یکی از حامیان اصلی مقاومت مسلحانه علیه اشغالگری اسرائیل بوده است و در سال ۲۰۰۶تفاهم نامه‌ای را برای ایجاد یک ائتلاف قوی با حزب الله به امضا رسانند که هنوز هم پابرجاست.

او در زمان حمله رژیم صهیونیستی به لبنان در سال ۱۹۸۲فرمانده لشکر هشتم ارتش لبنان بود که مسئولیت حفاظت از کاخ ریاست جمهوری را بر عهده داشت و به دلیل توانایی‌های نظامی‌اش در سال ۱۹۸۴به فرماندهی کل ارتش این کشور رسید. عون یک دوره از سال ۱۹۸۸تا ۱۹۹۰نیز کفیل ریاست جمهوری بوده است.نام میشل عون به عنوان نامزد ریاست جمهوری مدتی بعد از آغاز بحران ریاست جمهوری و اختلافات بر سر جانشینی میشل سلیمان مطرح شد که از همان ابتدا با حمایت قوی همپیمان خود یعنی حزب الله و دیگر گروه‌های سیاسی حاضر در ائتلاف ۸مارس مواجه شد.

حال با راه یابی میشل عون به کاخ بعبدا، بر اساس توافقات پیشین میان جریان‌های سیاسی باید منتظر معرفی سعد حریری به عنوان نخست‌وزیر لبنان از سوی عون و نیز برگزاری انتخابات پارلمانی باشیم تا طولانی‌ترین بحران ریاست‌جمهوری این کشور کوچک اما استراتژیک ساحل مدیترانه خاتمه یابد گرچه با توجه به دسته‌بندی‌های سیاسی موجود احتمالا قانون انتخابات و تشکیل دولت، خود به بحرانی دیگر تبدیل خواهد شد.

انتخاب «میشل عون» پیروزی برای مقاومت و تمام لبنان است

یک کارشناس مسائل استراتژیک در مصاحبه‌ای گفت که انتخاب میشل عون به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید پیروزی برای مقاومت و تمام لبنان به شمار می‌آید.هشام جابر کارشناس مسائل استراتژیک لبنان در مصاحبه با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم درباره انتخاب "میشل عون" به‌عنوان رئیس جمهوری جدید لبنان گفت: بدون تردید انتخاب میشل عون به‌عنوان رئیس جمهوری لبنان پیروزی برای مقاومت لبنان به شمار می‌آید، چون این حزب‌الله و دبیرکل آن بود که میشل عون را پیشنهاد داده بودند و بر انتخاب وی در این پست تأکید داشتند.

وی افزود: میشل عون فردی وفادار بوده و من مدت‌هاست که وی را می‌شناسم و 10 سال پیش سند تفاهم‌نامه‌ای را با دبیرکل حزب‌الله لبنان امضا کرد و طی این 10 سال به تفاهم‌نامه‌ای که امضا کرده بود کاملاً پایبند بود، این در حالی است که از سوی برخی از کشورهای مخالف با مقاومت، تحت فشار شدیدی قرار گرفته بود تا رویکرد و خط‌مشی خود را تغییر دهد بنابراین می‌توان گفت که انتخاب میشل عون پیروزی برای مقاومت و همچنین پیروزی برای لبنان به شمار می‌آید که از این بحران خارج شد.این کارشناس استراتژیک در پاسخ به سؤال دیگری در این باره که آیا انتخاب میشل عون به‌عنوان رئیس جمهوری نتیجه توافق منطقه‌ای بوده، گفت: تردیدی در این موضوع وجود ندارد چون گروه‌های مخالف با انتخاب میشل عون چاره‌ای جز این نداشتند چون در صورتی که وضع موجود ادامه می‌یافت چه‌بسا لبنان از لحاظ امنیتی و سیاسی فرو می ‌پاشید.

از طرفی،یکی از نمایندگان مسیحی پارلمان لبنان گفت: انتخاب میشل عون به عنوان رئیس جمهوری جدید لبنان خواسته اساسی محور مقاومت بود و رژیم صهیونیستی به شدت از این انتخاب ناراحت بود.

امیل رحمة نماینده مسیحی پارلمان لبنان درباره انتخاب ژنرال "میشل عون" به عنوان رئیس جمهور جدید لبنان گفتگو کرد .

وی در این مصاحبه گفت: انتخاب میشل عون به ریاست جمهوری لبنان پیروزی برای مقاومت در این کشور به شمار می‌آید. در واقع انتخاب میشل عون خواسته اساسی محور ما بوده و این خواسته تحقق یافت. و این خواسته به همت "سید حسن نصرالله" دبیر کل حزب‌الله لبنان صورت گرفت. وی در اینباره موضعی استوار داشت و اگر این موضع نبود ما به این نتیجه نمی‌رسیدیم. ژنرال عون یکی از ارکان لبنان بوده که می‌تواند توازنی ملی در این کشور ایجاد کرده که پیشتر از بین رفته بود.

این نماینده مسیحی پارلمان لبنان درباره موضوع توافق منطقه‌ای درباره انتخاب میشل عون به عنوان رئیس جمهوری گفت: در واقع تمامی توافق‌های منطقه‌ای درباره انتخاب عون به عنوان رئیس جمهوری در نهایت در دستان سید حسن نصرالله بود و محور منطقه‌ای که با ما همراه است که شامل ایران و سوریه می‌شود ترجیح می‌دادند در این موضوع هیچگونه دخالتی نکنند چون می‌دانند شخصیتی همانند سید حسن نصرالله در لبنان حضور دارد و قادر است که اوضاع را مدیریت کند بنابراین از سوی محور ما هیچ کشوری مداخله‌ای نداشته است اما درباره محور مقابل ما، ارتباطات مستمر آنها با کشورهای حامی‌شان کاملا مشهود بوده اما این ارتباطات در این مرحله ضرری به همراه نداشته است.

اسرائیل از انتخاب میشل عون به شدت ناراحت است

امیل رحمه درباره تاثیر انتخاب میشل عون بر رژیم صهیونیستی گفت: اسرائیل از انتخاب شدن میشل عون به عنون رئیس جمهوری به شدت ناراحت است چون وی بارها اعلام کرده بود که ما با هر وسیله ممکن در برابر اسرائیل مقاومت خواهیم کرد و نیروهای مقاومت در کنار ارتش لبنان در کمین اسرائیل نشسته‌اند.

واکنش رسانه‌های اسرائیلی به انتخاب رئیس‌جمهوری لبنان

رسانه‌های اسرائیلی بعد از انتخاب رئیس جمهوری جدید لبنان به این مسأله واکنش نشان دادند و آن را پیروزی برای محور مورد حمایت ایران در لبنان توصیف کردند. به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، شبکه خبری المنار وابسته به حزب‌الله، بلافاصله پس از انتخاب میشل عون برای ریاست جمهوری لبنان، واکنش اولیه رسانه‌های اسرائیلی را رصد کرد.روزنامه «یدیوت آهارانوت» خبر را با عنوان «بعد از 886 روز لبنان، میشل عون را که برای حزب الله عزیز است به عنوان رئیس جمهوری انتخاب کرد» پوشش داد.

این روزنامه نوشت، عون بعد از انتخابش به عنوان رئیس جمهوری اعلام کرده که لبنان از هیچ تلاشی برای آزادی اراضی اشغال شده‌اش فروگذار نخواهد کرد.روزنامه «معاریو»، نیز در پایگاه اینترنتی خود به این خبر واکنش نشان داد و نوشت که پارلمان لبنان، میشل عون گزینه نزدیک به حزب الله را به عنوان رئیس جمهور لبنان انتخاب کرد.

پایگاه «ان آر جی» (nrg)، نیز در واکنش به این خبر نوشت: همپیمان حزب الله به عنوان رئیس جمهوری لبنان انتخاب شد، حسن نصر الله دبیرکل حزب الله لبنان کسی بود که از همان ابتدا از عون حمایت کرد و به نظر می‌رسد تنها پیروز انتخاب رئیس جمهوری لبنان اوست [سید حسن نصرالله].پایگاه خبری عبری زبان «واللا»، نوشت که پیروزی عون به معنای پیروزی بنیادی محور مورد حمایت ایران در مقابله با محور مورد حمایت عربستان درباره آینده لبنان است.واللا افزود: سعد حریری و جریان المستقبل همواره تلاش کرده بودند که در برابر محور رو به جلوی عون ایستادگی کنند اما موافقت حریری با انتخاب عون به عنوان رئیس جمهوری به نوعی اعتراف به برتری محور مورد حمایت ایران در لبنان است. ادامه دارد...

https://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2016\11\11-08\19-51-28.htm&storytitle=%8D%C7%E1%D4%9D%E5%C7%ED%20%81%ED%D4%9D%D1%E6%ED%20%D1%C6%ED%D3%9D%CC%E3%E5%E6%D1%20%DA%E6%E4

ش.د9502551