دیپلماتی بدون فصل بازنشستگی

(روزنامه شرق – 1395/10/08 – شماره 2762 – صفحه 6)

نه حاشیه می‌سازد و نه حاشیه برایش ساخته مي‌شود. رفتارش نماد یک دیپلمات تمام‌عیار است و دیپلماتیک در عرصه سیاست رفت‌وآمد می‌کند. تنها حاشیه‌ای که هرازگاهی نامش را در رسانه‌ها مطرح می‌کند، پرونده آمیا (پرونده بمب‌گذاری سال ۱۹۹۴ در انجمن همیاری اسرائیل و آرژانتین (آمیا) در بوئنوس‌آیرس است که در آن انفجار دست‌کم ۸۵ نفر کشته شدند) است و اتهام بدون‌سندي است که دراین‌باره از سوی برخی مقامات آرژانتینی وارد می‌شود؛ مثل مهرماه سال جاری که یک قاضی آرژانتینی پس از اطلاع از سفر علی‌اکبر ولایتی به عراق، خواستار دستگیری‌اش شد.

بهانه:

آبروی معنویت در اروپا رفته، پاپ کاری نمی‌تواند بکند

نوشتن درباره ولایتی مثل خود او قاب می‌خواهد و حدومرز دارد، درست مثل واکنش‌ها و نقدها و اظهارنظرهایش در عالم سیاست. بهانه امروز ما برای نوشتن درباره او، سخنان اخیرش در همایش «راهکارهای تعامل حرم مطهر رضوی با فعالان فرهنگی بین‌المللی» در مشهد است که گفت: «پاپ، جز اینکه یکشنبه‌ها به کلیسا بیاید و توصیه کند، کار دیگری نمی‌تواند انجام دهد زیرا آنچنان آبروی معنویت در اروپا رفته و الحاد در حال ترویج است که پاپ جرئت حرف‌زدن ندارد...».

شناسنامه: صادره از شمیران

تیرماهی است و در سال ٢٤ در رستم‌آباد شمیران به دنیا آمد. پدرش کارمند و مادرش خانه‌دار بود. در دانشگاه تهران پزشکی خواند. ٢٤ ساله بود که با مریم خوشنویسان، نوه محمدحسین خوشنویسان، از استادان بنام کشورمان ازدواج کرد. همسرش خانه‌دار بود، اما او همچنان به تحصیل ادامه داد و در دوره تخصصش- اطفال- شاگرد محمد قریب شد. بعد هم برای اخذ فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی راهی دانشگاه جان هاپکینز آمریکا شد. همسر اولش سال ٨٣ فوت کرد و او سه سال بعد با لیلا عنایت ازدواج کرد. همسر دوم ولایتی نیز خانه‌دار است. ولایتی شش فرزند دارد، دو دختر و چهار پسر. یک پسرش پزشک است. سه پسر دیگرش مهندس و یکی از دخترها هم در رشته ریاضی و یکی هم در رشته روان‌شناسی تحصیل کرده‌اند.

کارنامه: مخزن‌الاسرار دیپلماسی

او را بنیان‌گذار اصول وزارت خارجه پس از انقلاب می‌دانند و دوست و دشمن بر کارکشتگی‌اش گواهی می‌دهند. ١٦ سال تمام فرمان وزارت امور خارجه را در دست داشت؛ از آذر سال ٦٠ تا روی‌کارآمدن دولت اصلاحات در خرداد ٧٦. به‌همین‌دلیل هم برخی به او لقب مخزن‌الاسرار دیپلماسی را می‌دهند.

سال ٦٠ زمانی که برای نخستین‌بار به وزارت امور خارجه رسید، نماینده تهران در مجلس اول بود، البته این اولین سمت رسمی‌اش نبود. او در آغاز انقلاب معاون وزارت بهداری بود، همان ایام بود که آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت، او را به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس شورای اسلامی که ریاستش برعهده اکبر هاشمی‌رفسنجانی بود، معرفی کرد، اما مجلس به او برای نخست‌وزیری رأی نداد. بعد از ناکامی در نخست‌وزیری، ولایتی در دولت سوم در سال‌های جنگ وزیر امور خارجه شد و وزارتش تا پایان دولت هاشمی استمرار یافت. در کارزار رقابت‌های انتخاباتی هفتمین دوره ریاست‌جمهوری او به اردوگاه علی‌اکبر ناطق‌نوری پیوست. با تشکیل دولت اصلاحات، وزارت او هم پایان یافت و کمال خرازی وزیر امور خارجه شد.

با وزارت خرازی، او مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبري شد و از همان ایام تاکنون عهده‌دار این سمت است؛ یعنی ١٩ سال است که در بیت رهبری در امور دیپلماسی کشور همچنان صاحب‌نظر و صاحب راهبرد است. به‌همین‌دلیل هم هست که رسانه‌های معتبر بین‌المللی مثل روزنامه النهار همواره به نقش و تأثیرگذاری او در امور مربوط به سوریه و حزب‌الله اشاره می‌کنند و از او سخن می‌گویند. ولایتی دو بار سودای ریاست‌جمهوری را در سر پرورانده؛ اولین‌بار در سال ٨٤ بود که او تصمیم به اعلام نامزدي گرفت، اما به محض نامزدشدن اکبر هاشمی‌رفسنجانی، او به‌نفعش کناره‌گیری کرد. دومین‌بار هم سه سال پیش و در یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بود که در قالب ائتلاف ١+٢ با غلامعلی حدادعادل و محمدباقر قالیباف به میدان رقابت‌های انتخاباتی آمد و باوجود ائتلاف تا آخر هم در عرصه باقی ماند.

از این ائتلاف فقط حدادعادل اعلام انصراف کرد. ولایتی در نهایت با کسب حدود شش درصد آرا در میان شش نامزد حاضر در این انتخابات در رتبه پنجم قرار گرفت. او در مناظره‌های انتخاباتی به‌صراحت به مواضع سعید جلیلی، دبیر وقت شورای‌عالی امنیت ملی و مذاکره‌کننده ارشد تیم هسته‌ای کشور در دولت‌های نهم و دهم – نامزد جبهه پایداری- می‌تاخت و او به امور و سیاست‌گذاری‌های او در مذاکرات هسته‌ای خرده می‌گرفت. نقدهای او به سعید جلیلی در حالی بود که هوادارانش از سبک مذاکرات او در پرونده هسته‌ای به‌عنوان اصلی‌ترین نقطه قوت او حمایت می‌کردند و به‌همین‌دلیل هم نقدهای حساب‌شده و فني ولایتی به جلیلی، بزرگ‌ترین عامل ریزش آرای نه‌چندان زیاد جلیلی شد و جناح راست از رقیب درون‌گروهی خودش ضربه کارسازی خورد. مواضع ولایتی در مناظره‌های تلویزیونی‌اش بیشتر در مذمت عملکرد رقبای اصولگرایش بود. او در مناظره‌هایش به صورت تلویحی از کارنامه دولت‌های سازندگی و اصلاحات و حتی عملکرد حسن روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک هم دفاع می‌کرد. در پی این رویه‌اش بود که پس از مناظره‌های انتخاباتی، نگاه هواداران نامزدهاي اصلاح‌طلبان نسبت به ولایتی مثبت‌تر شد.

حسن روحانی که در پاستور مستقر شد، با حکم هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، ولایتی جایگزین او در مرکز تحقیقات استراتژیک نظام شد. او همچنان در عرصه دیپلماسی در ردای مشاور امور بین‌الملل رهبری نقش‌آفرین است.

مواضع:

همکاری ایران، روسیه و سوریه برای تداوم پیروزی‌ها ضروری است./ خبرگزاری مهر، دی ٩٥.

فن دیپلماسی این است که بتوانیم به حقمان در پرونده هسته‌ای برسیم و هم‌زمان جلوی تحریم‌ها را نیز بگیریم./ سایت خبری دیپلماسی ایرانی، خرداد ٩٢.

آزادی «حلب» مقدمه پیروزی‌های آینده است./ گفت‌وگو با پایگاه العهد، آذر ٩٥.

اگر درباره دیپلمات‌های موجود بخواهم اظهارنظر کنم ممکن است موردپسند و انتظار بعضی نباشد ولی در سابقه دیپلماسی کشور میرزا تقی‌خان امیرکبیر را می‌توانم نام ببرم./ پایگاه خبری، اسفند ٩١.

تلاش من این است که به جای تخریب دیگران خودم را اثبات کنم و به جای سلبی صحبت‌کردن، ایجابی صحبت می‌کنم./ پایگاه اطلاع‌رسانی ولایتی، اردیبهشت ٩٢.

آنچه سردار سلیمانی به‌عنوان مسئول سپاه قدس انجام داد کار بسیار مهمی بود و به‌این معناست که جهان اسلام در قبال اقدام دولت بحرین ساکت نخواهد نشست./ خبرگزاری مهر، تیر ٩٥.

کماکان شرط ‌رفتن بشار اسد خط قرمز ماست/ خبرگزاری صداوسیما، فروردین ٩٥.

خمیرمایه مبارزه با داعش، اقدامات فرهنگی است./ خبرگزاری مهر، اسفند ٩٤.

آفتاب قدرت آمریکا رو به افول است. /همشهری آنلاین، آبان ٩٥.

بدون تردید در اجرای برجام ایران به تعهدات خودش عمل کرده، اما آمریکایی‌ها به‌خصوص در حوزه اقتصادی به آن عمل نکردند./ سایت جماران، آذر ٩٥.

مصری‌ها چه بخواهند، چه نخواهند به مدل نظام ما نیازمند هستند./ خبرگزاری ایلنا، مرداد ٩٢

این سخنان بیجا و واقعا مضحکی است که می‌گویند ایرانی‌ها چون از حزب‌الله دفاع می‌کنند پس از تروریسم حمایت کرده‌اند./ آفتاب‌نیوز، آذر٩٥.

آمریکا به دنبال نوعی تسلط بر عراق و تسلط کشورهای نفت‌خیز در منطقه است و ما می‌دانیم دولت فعلی عراق مخالف تسلط هر کشور خارجی در عراق است./ خبرگزاری ایرنا، خرداد٩٣.

در این فاصله آمریکایی‌ها به تعهداتشان که رفع تحریم‌ها و آثار آن، آزادی تجارت و ارتباطات علمی، فناوری، تجاری و مالی میان ایران و دیگر کشورها و غرب است، عمل نکردند و علت آن هم مشکلاتی است که وجود دارد./ خبرگزاری فارس، تیر ٩٥.

http://www.sharghdaily.ir/News/111058

ش.د9503131