اقتصاد، ضعف مشترك هر ٢ جناح

(روزنامه شرق ـ 1395/10/04 ـ شماره 2757 ـ صفحه 19)

‌اگر بخواهم اصلاح‌طلبی را در یک کلمه خلاصه کنم، باید بگویم چیزی نیست جز دموکراسی‌خواهی. دموکراسی وجه دیگرش این است که مهم‌ترین موضوعات کشور باید مورد بیشترین بحث واقع شوند. اگر سوریه امروز یک مسئله جدی برای جامعه ماست، باید بیشترین بحث درباره آن صورت بگیرد.

‌اصلاحات در این سطح، تغییر مناسبات است که درون قدرت اتفاق افتد و نه لزوما تغییر افراد. اگر بخواهم به زبان دیگری بگویم اصلاح‌طلبی از نظر من آن‌قدری که تغییر رفتار است، تغییر افراد نیست؛ به‌همین‌دلیل می‌توانیم امثال آقای روحانی، آقای ناطق، آقای هاشمی و آقای مطهری را جذب کنیم؛ زیرا ما یک چارچوب داریم، هرکس که آن را بپذیرد می‌شود جریان اصلاح‌طلبی ولو خودش را اصلاح‌طلب نداند و اهمیت چندانی هم ندارد.

‌امروز جامعه ما شاهد عذرخواهی مرتضوی است. مهم‌تر آنکه او برای اولین بار قربانیان کهریزک را شهید می‌خواند و می‌گوید کهریزک فاجعه هولناکی است که نباید تکرار شود. مگر اصلاحات چه می‌خواست؟

‌ ما در دوره دوم خرداد با همه قدرت و توانمان و با همه پشتوانه مردمی‌مان نمی‌توانستیم با آمریکا مذاکره کنیم، ولی الان آقای ظریف و آقای کری چند ملاقات داشته‌اند؟

‌صریح‌تر بگویم، حتی اگر دکتر روحانی و دکتر ظریف بودند ولی اوباما و کری نبودند باز هم برجامی در کار نبود؛ بنابراین ما از یک فرصت طلایی توانستیم حداکثر بهره‌برداری را کنیم، درست و به‌موقع. از‌طرف‌دیگر ما اصول و آرمان‌ها را حفظ کرده‌ایم و روزبه‌روز هم بیشتر روی آنها تأکید می‌کنیم.

‌مشکلی که در (اصلاحات) داشتیم این بود که همه در حکومت بودیم و نمی‌توانستیم برای جامعه وقت بگذاریم. نمی‌توانستیم به این راحتی با یک نشریه دانشجویی مصاحبه کنیم.

‌اصل بر شرکت در انتخابات است و ما بنا داریم در سرنوشت عمومی کشور شرکت کنیم اما میزان و نحوه مشارکتمان بستگی به شرایط و امکان تأثیرگذاری ما دارد.

‌تنها عرصه‌ای که هر دو جناح ضعف دارند، در زمینه اقتصادی است. علت این امر این است که در جامعه ما هنوز آرایش نیروهای سیاسی بر مبنای اقتصاد شکل نگرفته است. ما هم در اصلاح‌طلبان، هم اصولگراها و حتی در اپوزيسیون، هم لیبرال داریم، هم سوسیالیست و هم لیبرال‌سوسیالیست.

‌ نه جناح ما و نه جناح رقیب، نمی‌توانیم یک برنامه واحد ارائه دهیم البته به‌جز یک سری پروژه‌های مشخص. مثال اینکه تورم به نحوی باید مهار شود، یا باید به تولید داخلی یاری رساند؛ اما هیچ‌کدام از جناح‌ها به‌تنهایی قادر نیستند برنامه‌ای براساس یک دکترین اقتصادی ارائه دهند زیرا به محض تلاش برای انجام این کار انشقاق و انشعاب به وجود می‌آید.

‌ ازسوی‌دیگر در شرایطی که نیاز به وحدت میان نیروها احساس می‌شود، همه از انشقاق پرهیز می‌کنند؛ به‌عبارت‌دیگر، ما زمانی می‌توانیم در اقتصاد دارای دکترین شویم و هر حزبی براساس دکترین حرف بزند و عمل کند كه حداقلی از تضمین‌های سیاسی و حقوقی برایمان فراهم باشد.

‌به‌این‌ترتیب هرکس در چنین جامعه‌ای به احقاق حقوق شهروندی کمک کند درحقیقت کمک کرده است که احزاب هم برنامه‌محور شوند. دانشگاه‌‌ها نقش مهمی دراین‌زمینه می‌توانند ایفا كنند. برای انتخابات بعدی چند پروژه تعریف کنید که می‌خواهید انجام شود. ما باید برنامه داشته باشیم. به میزانی که آزادی‌ها تثبیت می‌شود باید مانند کشورهای دموکراتیک هر حزبی دیدگاه‌های اقتصادی‌اش را تدوین و تبيین کند. آنهایی که سوسیالیست‌ترند بیشتر بر عدالت اجتماعی و عمومی تأکید کنند، آنهایی که لیبرال‌ترند بیشتر بر سازوکار بازار و مالکیت خصوصی تکیه کنند، کسانی هم که تلفیقی هستند باید بگویند منظورشان چیست.

‌ازطرف‌دیگر این انتقاد در مجموع به ما وارد است که تأکید بر عدالت اجتماعی و محرومین در ادبیاتمان ضعیف و کم‌رنگ شده است. دولت ما بسیار بزرگ است، آن‌قدر حجیم که هر فرد و جناحی روی کار بیاید تا آنجا که بتواند باید خصوصی‌سازی کند. اگر هم انتقادی هست آن است که تاکنون خصوصی‌سازی نکرده‌ایم.

‌موافقم که افرادی هستند که به بهانه‌هايي می‌خواهند فضای امنیتی ایجاد کنند. ما می‌توانیم آگاه‌سازی و شفاف‌سازی کنیم. درحال‌حاضر، هر قدر بر آرامش تأکید کنیم، ضرر نکرده‌ایم؛ اما آرامش هرگز به معنای سکوت نیست.

‌به باور من داعش هیچ‌گاه در ایران پایگاهی نخواهد داشت؛ حتی اهل سنت ما نیز زیر بار آن نمی‌روند. همیشه گفته‌ام ملتی که حافظ دارد، داعش را نمی‌پذیرد؛ اما داعش‌نداشتن به معنای این نیست که نمی‌توانیم گرفتار مشکلاتی دیگر شویم. یک لحظه غفلت کنیم، ایران ممکن است وارد جنگ شود. مهندس سحابی خیلی گله داشت از حکومت؛ اما با همه توان از جمهوری اسلامی دفاع می‌کرد و می‌گفت: «من نگرانم اگر جمهوری اسلامی سقوط کند، ایران سقوط کند، نه حکومت»؛ یعنی ایران تجزیه شود.

‌یکی از بحث‌های مطرح در بین دوستان خودمان، این است که برنامه‌مان برای آینده چیست؟ تعامل با جناح راست چگونه باید انجام شود؟ یعنی در کدام زمینه‌ها می‌توانیم با اصولگرایان به تفاهم برسیم. دانشگاه‌ها و دانشجوها می‌توانند در این زمینه نقش ایفا کنند.

http://www.sharghdaily.ir/News/110665

ش.د9503232