قمار عربستان در یمن

(روزنامه شرق – 1395/11/21 – شماره 2799 – صفحه 12)

روزنامه المصریون، یمن را «ویتنام خلیج» توصیف کرد و نوشت «این کشور روزگاری ویتنام مصر بود (١٩٦٢- ١٩٧٠) و هزار کشته و ٤٠‌ میلیون دلار هزینه را بر کشور ما تحمیل کرد. حالا اگر سیاست‌مداران سعودی راه‌حلی فوری برای آن پیدا نکنند، می‌تواند به یک ویتنام برای کشورشان تبدیل شود». این روزنامه بعد به عواملی مانند طبیعت جغرافیایی، طبیعت عقایدی، طبیعت قبایلی، گسترش سلاح و خطر جنگ پارتیزانی اشاره کرد و نتیجه گرفت عربستان باید از دخالت نظامی شوروی در افغانستان و آمریکا در عراق و ویتنام درس گرفته و به این ماجراجویی خاتمه دهد.

اما عربستان نگرش دیگری نسبت به این جنگ دارد و تلاش می‌کند تا بازگرداندن منصور هادی به قدرت دست از این جنگ نکشد. هدفی که تاکنون محقق نشده و چشم‌انداز مثبت و روشنی نیز برای تحقق آن به چشم نمی‌خورد. شروع جنگ یمن هم‌زمان با تغییرات درونی قدرت در عربستان سعودی بود. روی‌کارآمدن سلمان بن عبدالعزیز و به‌خصوص قدرت‌گرفتن فرزندش محمد بن سلمان که وزیر دفاع و جانشین ولیعهد است، بسیاری را به این برداشت رساند که عربستان با دست‌زدن به جنگ یمن در واقع به یک نمایش قدرت منطقه‌ای روی آورده است. یمن اما می‌رود که به باتلاقی برای سعودی‌ها تبدیل شود. رسانه‌های سعودی حوثی‌ها را «شورشی» و درعوض نیروهای طرفدار منصور هادی را «نیروهای مقاومت» می‌خوانند و اخبار مربوط به آنها را به صورتی کاملا جانبدارانه و با چاشنی پررنگ تبلیغات ضدایرانی پوشش می‌دهند. عربستان نام عملیات خود را ابتدا «توفان قاطعیت» گذاشت.

گزارش‌های موجود نشان می‌دهد در نزدیک به دو سال گذشته عربستان بارها از جنگنده‌های اف ١٥ از رده SA معروف به عقاب تهاجمی ساخت آمریکا در یمن استفاده کرده است. مقامات سعودی تأیید کرده‌اند که این هواپیماها براساس قرارداد ٢٩,٤‌میلیارددلاری که در سال ٢٠١٠ منعقد شد، خریداری شده‌اند. عربستان سعودی همچنین از هلیکوپترهای تهاجمی آپاچی رده H-٦٤D در موارد متعددی استفاده کرده است. از این هلیکوپترها می‌توان در زمان انجام عملیات زمینی بهره برد و شعاع عملیاتی آنها ١٥٠ کیلومتر است. ریاض همچنین از موشک‌های تاوبر علیه شبه‌نظامیان حوثی استفاده می‌کند.

این موشک‌ها دارای بی‌سیم هدایت‌شونده‌ای هستند که رده‌های مختلفی از جمله سنگرشکن را دارند. عربستان همچنین از گلوله‌باران توپخانه‌ای با بردهای متوسط و دور برای هدف‌قراردادن مواضع حوثی‌ها در شمال و غرب یمن استفاده می‌کند. این کشور از نیروی دریایی خود نیز برای بمباران مناطق مختلف یمن بهره می‌گیرد و حملات دریایی عربستان تاکنون خسارات زیادی را به شهرهایی ازجمله عدن، حدیدیه و تعز وارد کرده است. همچنین گزارش‌های متعددی وجود دارد که عربستان در جنگ یمن از از بمب‌‌های خوشه‌ای ساخت برزیل و انگلستان استفاده کرده است. این مسئله را مقامات انگلیسی هم تأیید کردند و گفتند این بمب‌ها در دوران تاچر به عربستان فروخته شده بود.

به گزارش مجله فارین پالیسی «در سال نخست جنگ، عربستان ۳۵ هزار حمله هوایی داشت و در همین مدت ۱۴۰ ‌هزار موشک به سوی عمدتا اهداف غیرنظامی شلیک شد. هزینه هر کدام از این موشک‌ها ۱۵۰‌ هزار دلار و در مجموع شش ‌میلیارد دلار برآورد می‌شود. فقط در یک سال جنگ عربستان از ۵۰ ‌هزار موشک با برد متوسط با هزینه‌ای بالغ بر ۱۵‌ میلیارد دلار استفاده کرد. همچنین ۵۰ ‌هزار موشک با برد بلند با هزینه‌ای برابر با ۲۵‌ میلیارد دلار استفاده شد. عربستان در طول این جنگ ‌میلیاردها دلار سلاح جدید خرید و تعداد زیادی از هواپیماهای جنگی خود را از دست داد.

در سال اول جنگ ٣٠٠ تانک عربستان منهدم شد». در گزارشی دیگر همین منبع آورد که: «عربستان برای حمایت از موضع جنگ‌طلبانه‌اش مجبور به دادن رشوه‌های سنگین به طرف‌های خارجی ازجمله سازمان ملل متحد شد و به برخی از کشورهای غربی نیز به همین بهانه نفت ارزان به این شرح فروخت: چهار ‌میلیارد دلار تخفیف در فروش نفت به اتحادیه اروپا، دو‌ میلیارد به سودان، یک‌میلیارد و ۵۰۰‌ هزار دلار به مراکش، دو میلیارد به پاکستان، ۲۵۰‌ میلیارد کمک به مصر در قالب کمک به پروژه‌های عمرانی قاهره جدید». این نشریه در پایان می‌گوید در مجموع عربستان در یک سال جنگ علیه یمن بالغ بر ۷۲۵‌ میلیارد دلار هزینه کرده است. درخورتوجه اینکه این جنگ تا سه ماه دیگر به دو سال می‌رسد و این هزینه را می‌توان به همین میزان ضرب در دو کرد. منابع روسی خسارت‌های ناشی از تجاوز ائتلاف عربستان به یمن را بیش از ۳۲‌ میلیارد دلار برآورد می‌کنند.

شخم‌زده‌ترین کشور جهان

یمن روزگاری «عربستان خوشبخت» نامیده می‌شد. این کشور به لحاظ تاریخی قدمتی چند‌هزارساله دارد و روزگاری برای خود تمدنی داشت که با ویرانی سد مارب دستخوش توفان بلا شد. تولید ناخالص داخلی یمن در سال ۲۰۱۳ بیش از ۶۱‌ میلیارد دلار و درآمد سرانه آن حدود دوهزارو ۵۰۰ دلار برآورد شد. مهم‌ترین منابع درآمد مردم یمن کشاورزی، صنایع دستی و نفت بود که امروزه تقریبا همه اینها از بین رفته و به فقیر‌ترین کشور جهان تبدیل شده است. به لحاظ جغرافیایی بخش غربی یمن تا حدودی سرسبز و کوهستانی و بخش شرقی آن بیابانی و خشک است.

خسارت‌های واردآمده در اثر این جنگ بر یمن به‌درستی معلوم نیست. برخی منابع ازجمله رویترز می‌گویند «درحالی‌که حملات نظامی همه‌جانبه ائتلاف عربستان سعودی به یمن دارد به سال دوم نزدیک می‌شود، این جنگ تاکنون ١٤‌ میلیارد دلار خسارت به این کشور وارد کرده است. طبق گزارش مشترک بانک جهانی، سازمان ملل، بانک توسعه اسلامی و اتحادیه اروپا، جنگ یمن هفت‌ میلیارد دلار خسارت اقتصادی داشته و ٧,٣‌ میلیارد دلار هم به بخش تولید و خدمات آسیب وارد کرده است. در این جنگ بیش از ١٠ هزار نفر کشته و ٤٠‌ هزار نفر زخمی و بیش از ٢.٥‌میلیون نفر بی‌خانمان شده‌اند. نتیجه تحقیق وزارت آموزش‌وپرورش یمن حاکی از آن است که در ٢٠ استان این کشور به هزارو ٦٧١ مدرسه آسیب رسیده و ٢٨٧ مدرسه نیاز به بازسازی عمده دارند. برآوردها و تخمین‌ها حاکی از آن است که آسیب وارده به مدارس یمن به ٢٦٩‌میلیون دلار می‌رسد. از بخش انرژی و تأسیسات مرتبط با آن در چهار شهر یمن هم خبر رسیده که ١٣٩‌میلیون دلار به تأسیسات انرژی این شهرها آسیب رسیده است».

جیمی مک گولدریک، نماینده سازمان ملل در یمن، می‌گوید: بشریت نسبت به جنگ یمن بی‌تفاوت شده است. جهان چشم خود را روی آنچه در یمن رخ می‌دهد، بسته است. وی می‌افزاید: «مردم یمن قادر به تأمین غذا برای خود نیستند. آنها نمی‌توانند فرزندان بیمار خود را درمان کنند. زندگی آنها با جنگ و آشفتگی درآمیخته است». یک‌بار هواپیماهای عربستان‌سعودی در بمباران صنعاء یک مجلس عزای شیعیان را هدف قرار دادند که در اثر آن ١٤٠ نفر کشته و بیش از ٥٠٠ نفر مجروح شدند. سازمان ملل متحد این حمله را یک جنایت جنگی توصیف کرد و خواستار تحقیق درباره آن شد. ریاض ابتدا چنین حمله‌ای را منکر شد اما بعد مجبور به اعتراف شد و از انگلستان کمک خواست تا با تشکیل هیئتی بازرسی این کشور را از مخمصه یک رسوایی بزرگ رهایی دهد.

چند روز پیش یونیسف آمار جدیدی از جنگ یمن ارائه کرد و در آن گفت تقریبا در این جنگ هزارو ٤٠٠ کودک کشته و دوهزارو ١٤٠ کودک دیگر مجروح شده‌اند. جیمی مک گولدریک، مسئول دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل در یمن، می‌گوید در جنگ تقریبا دوساله در یمن ١٠‌ هزار غیرنظامی کشته و حدود ٤٠‌هزار نفر دیگر مجروح شده‌اند. بااین‌حال منابع سازمان ملل اعتراف می‌کنند آمار دقیقی نمی‌توان از کشته‌ها و مجروحان این جنگ داد. به دلیل تعداد زیاد کودکان کشته‌شده در جنگ یمن، دولت عربستان در برخی رسانه‌های منطقه لقب «رژیم کودک‌کش» گرفت و بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز قصد داشت نام عربستان سعودی را به همین مناسبت در فهرست دولت‌های مرتکب قتل کودکان قرار دهد اما با تهدید عربستان به قطع کمک‌های خود به سازمان ملل و میانجیگری آمریکا، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد مجبور شد نام عربستان را از این فهرست خط بزند.

درمجموع سازمان ملل متحد می‌گوید با گذشت حدود دو سال از آغاز جنگ در یمن بیش از نیمی از جمعیت ٢٨‌میلیونی این کشور گرفتار عدم امنیت غذایی شده و هفت ‌میلیون نفر از آنها دچار گرسنگی مفرط شده‌اند. جیمی مک گولدریک، هماهنگ‌کننده انسانی سازمان ملل در امور یمن، گفت: در سراسر این کشور کودکان در حال ازدست‌دادن جانشان هستند. از هر ١٠ کودک یمنی هشت کودک دچار سوءتغذیه است و هر ١٠ دقیقه یک کودک در یمن به‌دلیل بیماری‌های قابل پیشگیری جان خود را از دست می‌دهد. او می‌افزاید: ما می‌دانیم اوایل سال ٢٠١٧ با مشکلاتی چشمگیر روبه‌رو خواهیم شد. حدود نیمی از ٢٢ استان یمن به‌عنوان مناطق دچار وضعیت اضطراری غذایی رده‌بندی شده‌اند. درباره خسارت‌های یمن از جنگ تحمیلی عربستان براین کشور آن‌قدر عکس، نمودار و آمار فراوان است که تقریبا هر خواننده‌ای را گیج و مبهوت کرده و حتی از دنبال‌کردن آنها منصرف می‌كند. بااین‌حال، نمی‌توان گریبان خود را از یک پرسش رها کرد و آن اینکه «چرا کشور تیره‌بختی مانند یمن باید تاوان چنین جنگ بی‌رحمانه‌ای را بپردازد؟».

http://www.sharghdaily.ir/News/114602

ش.د9503791