بحث داغ «آشتی ملی»

(روزنامه ايران – 1395/11/21 – شماره 6430 – صفحه 3)

آیا پیشنهاد «آشتی ملی» می‌تواند نقطه پایان بر کدورت‌های چند سال گذشته باشد که فضای بین دو جریان اصلی سیاست داخلی کشور را تیره و تار ساخته است؟ آن گونه که ازاظهارات و موضعگیری‌های لیدرهای جریان اصلاح‌ طلب برمی‌آید، اصلاح‌ طلبان به این سؤال جواب مثبت می‌دهند و فراتر از این نگاه حمایتی، معتقد هستند شرایط امروز کشور بیش از گذشته ضرورت چنین اتفاقی را ایجاب می‌کند. چندی پیش بود که رئیس دولت اصلاحات پیشنهاد «آشتی ملی» را مطرح کرد و متعاقب آن سایر چهره‌های این جریان از جمله محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس و رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح‌ طلبان، مأموریت یافت زمینه «گفت‌وگوی ملی» را که می‌تواند پیش‌شرط «آشتی ملی» باشد، دردستور کار قرار دهد و این حرکت را از پارلمان کلید بزند.

آنچه اصلاح‌ طلبان را مصمم کرده است تا این ایده را همانند سایر پیشنهادهای مشابه سالیان گذشته تلقی نکرده و براحتی از کنار آن عبور نکنند، روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهوری جدید و ماجراجوی امریکا است که از خود چهره‌ای ایران‌ ستیز ساخته است؛ اصلاح‌ طلبان براین باور هستند ظهور چنین پدیده‌ای در رأس نهاد اجرایی امریکا، می‌تواند توافق هسته‌ای و روابط خارجی کشورمان را تهدید کند و درچنین شرایطی بایسته است که نیروها و جریان‌های درون کشور، به جای وجه افتراقات، برمشترکات تفاهم کرده و دست به دست هم بدهند و کشور را از سایه هر احتمال ناخوشایندی دور کنند. از سوی دیگر اصلاح‌ طلبان با یادآوری ادوار گذشته، تصور کفایت یک جریان سیاسی برای اداره کشور را غیر واقعی و ناکارآمد دانسته و معتقدند برای تحقق اهداف، نیاز به دو بال اصلی سیاست و وفاق همه نیروهاست.

اصلاح‌ طلبان و اصولگرایان اعتدالگرا پیش‌تر نیز ایده‌های مشابهی مطرح کرده بودند که با واکنش تند طیفی از اصولگرایان مواجه و به کناری نهاده شد. مخالفان این ایده‌ها معتقد بودند اصلاح‌ طلبان برای بازگشت به قدرت، حلقه تمسکی می‌جویند و می‌خواهند تحت لوای «آشتی ملی»، زمینه بازگشت خود به ارکان حکومتی را هموار کنند. اما حالا اصلاح‌ طلبان همراه اعتدالگرایان هم نامزد تحت‌الحمایه خود را در کاخ ریاست جمهوری دارند؛ هم بزرگ‌ترین فراکسیون مجلس را تشکیل داده‌اند؛ هم نیمی از شوراهای اسلامی شهر و روستای تهران را در اختیار دارند و هم 30 کرسی نمایندگی تهران را حداقل تا سه سال دیگر دراختیار دارند. شاید ازهمین منظر است که اصولگرایان بر خلاف گذشته، موضع منفی در این باره اتخاذ نکردند و حتی باهنر به عنوان یکی از چهره های شاخص این طیف، تأکید کرد که «فعالیت سیاسی خاتمی برکاتی خواهد داشت.» هرچند که شماری از این طیف نیزمعتقدند موضوعی که پسوند «ملی» دارد، نیازمند پختگی و شفافیت بیشتر است.

«آشتی ملی» به روایت تاج زاده

دیروز مصطفی تاج‌ زاده، فعال سیاسی اصلاح‌ طلب جزئیات بیشتری از این طرح را مطرح کرد.

وی در گفت‌و‌گو با ایلنا تأکید کرد منظور از این پیشنهاد نوشتن «توبه نامه» نیست، بلکه «نجات ایران» است. تاجزاده با اشاره به دیدار اخیر خود با رئیس دولت اصلاحات پیشنهاد دهنده «آشتی ملی»، گفت: برخلاف تبلیغاتی که ازسوی برخی انجام می‌شود تا اینگونه وانمود کنند که منظور رئیس دولت اصلاحات از «آشتی ملی» صرفاً تفاهم دو جناح است، مقصود ایشان این است که همه کسانی که به قانون اساسی ملتزم هستند، بتوانند در فرآیند مدیریت کشور و در عرصه اجتماع و سیاست فعال شوند و امکان خدمتگزاری یابند.انتظار نداریم چه اصولگراها و چه دیگر نیروهای قانونگرای خارج از این دو جناح، برای آشتی و وفاق ملی از باورها و عقایدشان دست بکشند؛ بلکه لازم است برای حل مشکلات، دست یاری به یکدیگر داده، با یافتن اشتراکات، روی این نقاط مشترک تأکید کنند و درمورد اختلاف‌ها نیز با ساز و کار قانونی به رقابت سالم بپردازند و درنهایت تسلیم نظر مردم باشند.

وی افزود: جامعه ما از مشکلات فراوانی رنج می‌برد که در صورت مهار نشدن، ممکن است دیر یا زود به بحران تبدیل شوند. تجربه ۳۷ ساله نیز نشان داده که هیچ جناحی به‌تنهایی قادر به حل معضلات مذکور نیست.

معاون سیاسی وزیر کشور دولت اصلاحات در ادامه با اشاره به روی کار آمدن ترامپ در امریکا، افزود: پس از روی کار آمدن ترامپ، مخاطراتی میهن ما را تهدید می‌کند و رفع و دفع آنها نیاز به همکاری و هماهنگی همه نیروها دارد؛ چراکه به‌نظر می‌رسد ترامپ به‌دنبال بهانه است که با ایران تسویه حساب کند تا درصورتی که نتواند دیگر قول‌های انتخاباتی‌اش را محقق کند، بگوید که درمورد این موضوع شعارهایش را عملی کرده است. تاجزاده تصریح کرد: ما نه‌تنها برای حل مشکلات موجود، بلکه همچنین برای جلوگیری از وقوع مسائل جدید نیز نیاز به جراحی‌های بزرگ در عرصه‌های مختلف داریم که انجام‌شان مستلزم وفاق ملی است و هیچ‌کدام از جناح‌ها به‌تنهایی قادر به تحمل این بار بزرگ نیست.

به بیان روشن برای اینکه پلاسکوهای دیگری فرو نریزد و... باید به تفاهمی عمومی برسیم و بر اساس آن بتوانیم از تجربه، توان، دانش و استعداد همه نیروها بهره‌مند شویم.از این منظر، «آشتی ملی» یعنی احیای همان شعار «همه با هم» ابتدای انقلاب و زنده کردن شعار «ایران برای ایرانیان» عصر اصلاحات. یعنی همه نیروها به صحنه بیایند و برخلاف گذشته که روی اختلاف‌ها تأکید می‌شد، با حفظ عقاید، روی اشتراک‌ها تأکید کنند و برای نجات ایران به یکدیگر دست همکاری بدهند و از کارشکنی و قهر و دشمنی دست بردارند؛ به رقابت سالم سیاسی تن بدهند و هر کسی که بتواند برنامه موفق‌تر یا متناسب‌تر با نظر اکثریت جامعه ارائه دهد، امکان خدمتگزاری بیشتری پیدا کند.

بر این اساس «آشتی ملی» معنایی ندارد، جز اینکه نیروهای سیاسی یکدیگر را به رسمیت بشناسند و جامعه و حکومت به هیچ عنوان تک صدایی اداره نشود و چندصدایی رسمیت یابد. او در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «آیا طرح آشتی ملی همان نامه عذرخواهی یا توبه‌نامه است؟» تصریح کرد: «آشتی ملی» یعنی پذیرش تکثر از موضع برابری و یکسانی نه اینکه یکی از دیگری عذرخواهی کند یا توبه‌نامه بنویسد و مواردی از قبیل؛ ما اگر اهل چنین کارهایی بودیم در سال‌های گذشته که در زندان بودیم به چنین روش‌هایی متمسک می‌شدیم که خودمان را نجات دهیم و بتوانیم سهمی از حکومت را به خود اختصاص دهیم. آن دوره به اتمام رسیده و کسی چنین مواردی را در دستورکار قرار نمی‌دهد و «آشتی ملی» آن‌چنان که رئیس دولت اصلاحات هم تأکید کرده، برای این است که سعی می‌کنیم آینده را به نحو بهتری بسازیم.

حمایت حزب اتحاد ملت از آشتی ملی

حزب اتحاد ملت نیز درآستانه سی و هشتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای «آشتی‌ ملی» را راهبردی اخلاقی و مؤثر برای عبور کشور و نظام از بحران‌ها دانست و با یادآوری مراسم تشییع آیت‌الله هاشمی به عنوان تجلی رواداری وتکثر اجتماعی، نوشت: درایامى که جهان حیرت‌ زده به تماشای تصمیم‌ سازان تازه واشنگتن ایستاده است، شنیدن نداى وحدت درعین کثرت ملت ایران در مقابل این تهدیدها ضامن اصلى حفظ امنیت ملى کشور است و تأثیر آن به مراتب از شلیک هزاران موشک بیشتر.

در بیانیه این حزب با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب درباره تحولات اخیر و با تأکید بر اینکه مشی عقلانی و واقع‌گرایی ستودنی دولت یازدهم درپیگیری پرونده هسته‌ای و اجرایی کردن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توانسته است آسیب‌ پذیری جمهوری اسلامی ایران را نسبت به سالیان نه چندان دور بشدت کاهش دهد، آمده است: «امید است با حضور یکپارچه عموم شهروندان از سلایق مختلف در راهپیمایی بیست و دوم بهمن ماه، ظرفیت‌های مدنی ایران در پاسداشت صلح، احترام به ملت‌ها، ارزش‌های اخلاقی و آرمان‌های انقلاب اسلامى، بیش از هر زمان دیگری بازتاب یابد.»

http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6430/3/171011/0

ش.د9503784