تمایزات داعش با القاعده

(روزنامه مردم‌سالاري ـ 1395/12/01 ـ شماره 4260 ـ صفحه 7)

امروز حرکت‌هایی از نوع القاعده در منطقه وسیعی از شمال و غرب عراق و شرق و شمال سوریه در حال جریان است که چند صد بار بزرگ‏تر از هر منطقه‌ای بوده که توسط بن لادن کنترل می‌شده است و جنگجویان داعشی جایگزین القاعده به عنوان قدرتمندترین و مؤثرترین گروه جهادی در جهان شناخته شده اند. ایده القاعده و داعش حد بزرگی از وهابی‌گری را ترسیم می‌کند. داعش فرزند جنگ است اعضای آن به نظر می‌رسد با اقدامات خشونت‌بار، جهان اطرافشان را تغییر شکل دهند. نتیجه اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ و جنگ در سوریه در سال ۲۰۱۱ حرکات مهلک آنها را شکل داد که ترکیبی سمی‌و قوی از باورهای مذهبی افراطی و مهارت نظامی‌بود. داعش در مقایسه با سایر جریانات دیگر مخصوصاً القاعده دارای ممیزات و مشخصات و به عبارتی تفاوت‌‌هایی است که تازه و جدید به نظر می‌آید و همین موارد در کشش و جذب افراد به سوی این جریان می‌تواند مؤثر واقع شود. بنا بر برخی تعابیر داعش صرفا یک گروه تروریستی نیست بلکه می‌شود آن را به عنوان یک شورش تمام عیار نیز به حساب آورد که البته در راستای تکامل خویش راهبرد‌های خاصی را در پیش گرفته است از قبیل؛ اصل غافل‌گیری با بهره‌گیری از سه گزاره تبلیغ، تطمیع و تصرف، برجسته کردن اختلافات مذهبی و قبیله‌ای، هدف قرار دادن ذهن و قلب مردم با حربه خشونت عریان، استفاده از راهبرد گرگ‌های تنها، بهره‌گیری از شبکه‌های حمایتی، استفاده بهینه از فضای مجازی.

از طرفی داعش در مقایسه با القاعده به عنوان ثروتمندترین گروه تهدید غیر دولتی در تاریخ مدرن شناخته می‌شود که پیش‌دستی آن بر اعلام خلافت بعد از ۹۰ سال غیبت به عنوان یکی از موارد برجسته در نظر گرفته می‌شود. داعش در تلاش برای برقراری خلافت اسلامی‌در سرزمین‌های مورد ادعا و کل خاورمیانه و انتصاب خلیفه برای تمام مسلمین است. همچنین در مقایسه با القاعده که همواره جهاد فرامرزی را علیه غرب ترجیح داده، داعش الگوی جهاد درون‌مرزی را مطرح می‌کند و آن را مبنای فعالیت خود قرار داده است. راهبرد داعش برخلاف القاعده که مسیحیان و غربیان را کافر می‌خواند و هدف می‌گرفت، بر متحدین غرب، شیعیان و خاورمیانه متمرکز است. البته داعش این کار را از طریق سازوکارهای خاصی انجام می‌دهد و به شیوه‌های متفاوت و در اشکال و طرح‌هایی بدیع به عضوگیری و جذب افراد می‌پردازد که در این مورد توفیق‌های زیادی را هم به دست آورده است به عبارتی داعش با در پیش گرفتن این حربه ذهن و قلب مجاهدان را هدف قرار می‌دهد.

به نحوی می‌توان مظاهر پیام‌های تبلیغاتی داعش را در مواردی از قبیل ضرورت (تحقیر عرب‌های سنی توسط رافضیان شیعی و مرتدان صلیبی و ضرورت اتحاد در مقابل آنها)، عاملیت(تشویق مسلمانان به عنوان افراد معتقد برای انجام وظیفه مذهبی، تاکید بر محرک احساسات همچون لذت همراهی و ماجراجویی)، سنخیت (استفاده از پرچم سیاه و لباس سیاه که ساخت خلافت و انجام شریعت را تداعی می‌کند)، پیروزی (نمایش پیروزی نظامی‌با انقیاد تحقیرآمیز دشمنان، نمایش سربریدن‌ها و تخریب بت‌ها) دانست. به عبارتی داعش با در پیش گرفتن رویکردی خاص و استفاده کاربردی از محرک‌هایی چون برجسته ساختن غرور اسلامی، پناه بردن به اسلام رادیکال در مواجهه با دولت ظالم، بر انگیختن حس قدرت و لذت در افراد، برانگیختن انگیزه احیای مجدد اسلامی، تجلیل از جنگ به عنوان یک ماجرای قهرمانی، کاربرد سلطه و فتح به عنوان انگیزاننده، بیان تئوری توطئه در شکست جوامع اسلامی، بهره‌گیری از مشوق‌های مالی، موجه ساختن خشونت افراطی، رمانتیسم انقلابی و... . همواره جوانان سرگشته و بی‌هویت را به سوی فرا می‌خواند و اگر نگاهی اجمالی به اعضای داعش که از ۸۰ کشور در این جریان جمع شده‌اند بیندازیم به نحوی می‌توان به این باور رسید که روندی که داعش در پیش گرفته است عجالتا در این زمینه موفق بوده است.

منبع‌: شفقنا

http://mardomsalari.com/4260/page/7/8471

ش.د9504203