محمدرضا فرهادی/ آمریکا که همواره در بحران سوریه خواهان بازیگری است، تاکنون با رویکردها و طرح‌های مختلفی مترصد نقش‌آفرینی در آینده سوریه بوده است. دولت جدید آمریکا نیز از همان ابتدا روندهای مختلفی، همچون حمله موشکی و منطقه امن را در دستور کار قرار داده که تاکنون نتیجه مثبتی نداشته است. در حال حاضر، واشنگتن به دنبال روندها و رویکردهای جایگزینی است که بتواند از طریق آن بر آینده معادلات سیاسی و میدانی سوریه تأثیر بگذارد. بر اساس گزارش رسانه‌های غربی، آمریکا به دنبال یک سناریوی چهار مرحله‌ای است که با بازیگری روسیه بتواند آن را به منصه ظهور برساند. این طرح در سفر اخیر تیلرسون به مسکو مطرح شد که گویا با پاسخ منفی مسکو روبه‌رو شده است.
طرح چهارگانه آمریکا مبتنی بر موارد زیر است:
نخستین مرحله این طرح شامل نابودی داعش می‌‌شود. در این زمینه باید گفت، اصولاً نابودی داعش هدف آمریکا نیست؛ زیرا داعش مهره‌ای است که آمریکا به وسیله آن از مسائل منطقه حداکثر سود را می‌برد. به تازگی اندیشکده رند در گزارشی نوشت: «داعش 57 درصد از مناطق و 73 درصد از اعضایش را از دست داده است. داعش مشابه القاعده به ترور مقامات دولتی و شهروندان غیر نظامی روی آورده و بعید است که به این زودی‌ها نابود شود.» بنابراین رویکرد واشنگتن که مبتنی بر نابودی داعش باشد، امری محال و اعتمادناپذیر است.
مرحله دوم عبارت است از برقراری ثبات و آتشبس در سوریه که در جریان آن آمریکا قصد دارد توافق‌‌نامه‌‌های آتشبس را بین دولت و گروه‌های معارض به امضا برساند. این امر از آنجا نشئت می‌گیرد که واشنگتن به دنبال جایگزینی برای طرح اخیر ایران، ترکیه و روسیه است. هدف واشنگتن نیز به طور کامل مشهود و معلوم است. آمریکا به دنبال نقش‌آفرینی و تبدیل شدن به هژمون برتر در سوریه است. بنابراین، مطرح کردن مباحث آتشبس در راستای نقش‌آفرینی مجدد واشنگتن در بحران سوریه است.
مرحله سوم شامل یک دوره انتقالی یا گذار است و طبق طرح آمریکا، بشار اسد باید داوطلبانه از قدرت کناره‌گیری کند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در جریان سفرش به مسکو به همتای روس خود تأکید کرد، کشورش رفتن داوطلبانه اسد را ترجیح می‌دهد. گفتنی است، رویکرد آمریکا در چند وقت اخیر مبتنی بر برکناری بشار اسد از قدرت است. ترامپ در ابتدای ریاست‌جمهوری مخالف برکناری بشار اسد از قدرت بود؛ اما امروزه دولت وی از لزوم برکناری بشار اسد سخن می‌گوید. دلیل این امر را باید در مقابله منطقه‌ای واشنگتن با ایران و روسیه و همچنین راضی نگه داشتن هم‌پیمانان منطقه‌ای‌اش دانست. بی‌بی‌سی در گزارشی آورده است: «مقابله ترامپ با سیاست‌های منطقه‌ای ایران از دو حالت خارج نیست؛ یکی اینکه از سلاح تحریم استفاده شود و راه دیگر استفاده محدود از قدرت نظامی در صحنه‌های نبردی، همچون سوریه؛ برای اینکه به ایران این پیام را برساند و متحدان منطقه‌ای آمریکا را راضی نگه دارد.» اسپوتنیک نیز در گزارشی نوشت: «آمریکا وارد جنگ سوریه گردید؛ چون عربستان و قطر خواهان آن شدند که خط لوله گاز و نفت از سوریه به ترکیه کشیده شود.» در نتیجه می‌توان این احتمال را داد که آمریکا این طرح را با همراهی کشورهای منطقه‌ای پیگیری می‌کند و ورود روسیه به این مرحله نیز با سفرهای اخیر تیلرسون و الجبیر می‌تواند هم‌سویی داشته باشد.
مرحله چهارم مربوط به وضعیت سوریه پس از پایان دوره انتقالی است. در این مرحله آمریکا خواهان این است که انتخابات ریاست‌جمهوری بدون حضور اسد برگزار شود و روند سیاسی با قانون اساسی جدید شکل بگیرد. واشنگتن در مرحله چهارم به دنبال دو هدف مهم است؛
الف‌ـ فردی وابسته به آمریکا و تابع سیاست‌های واشنگتن زمام امور را در دست گیرد.
ب‌ـ واشنگتن به دنبال سناریویی شبیه مصر در سوریه است؛ یعنی انتخابات نمایشی که در صورت خواست مردم به گرایش‌های فرد خاصی با جهت‌گیری‌های ضد آمریکایی، سناریوی کودتا همچون مصر در دستور کار قرار گیرد.
