ائتلاف‌سازي‌هاي جديد ترامپ با رهبران كشورهاي مسلمان

(روزنامه اعتماد ـ 1396/01/16 ـ شماره 3775 ـ صفحه 10)

ترامپ در ديدار رييس‌جمهور مصر يادآور شده كه با قدرت از سيسي حمايت مي‌كند و گفته كه اگر كسي ذره‌اي شك دارد، بايد بداند كه ما [ايالات متحده] با قدرت از سيسي حمايت مي‌كنيم زيرا او با توجه به موقعيتي كه در آن قرار دارد كار فوق‌العاده‌اي انجام داده و ما از مصر و ملت اين كشور با جديت حمايت مي‌كنيم. ترامپ كه مانند سيسي پيش از رسيدن به قدرت تجربه‌ فعاليت سياسي نداشته و شباهت‌هاي زيادي با رييس‌جمهور مصر دارد تاكيد كرد كه از همان نخستين ديدار با سيسي [سپتامبر 2016] در نيويورك رابطه نزديكي با او پيدا كرده است. از سوي ديگر سيسي نيز به همتاي امريكايي خود گفته كه وي‍ژگي‌هاي منحصر به فرد شخصيتي ترامپ را ستايش مي‌كند و يادآور شده كه در زمينه مقابله با تروريسم با قدرت در كنار امريكا خواهد بود. تعريف و تمجيد ترامپ و سيسي از يكديگر بيانگر بهبود روند روابط قاهره و واشنگتن است كه در جريان دوره رياست‌جمهوري «باراك اوباما» با مشكلاتي همراه شده بود و مصر را به يكي از همپيمانان خشمگين امريكا تبديل كرده بود كه به جاي واشنگتن به روسيه روي آورده بود.

احياي اعتماد از دست رفته

روزنامه العرب چاپ لندن در گزارشي در اين باره به نقل از منابع ديپلماتيك در واشنگتن اعلام كرد كه ترامپ توانايي جذب اعتماد عبدالفتاح سيسي را دارد همان‌گونه كه در جريان ديدار با «محمد بن سلمان» وزير دفاع و جانشين وليعهد عربستان تا حدي توانست اعتماد از بين رفته ميان رياض و واشنگتن را بازيابي كند. اين منابع اعلام كرده‌اند كه ترامپ با نزديك شدن به مصر تلاش دارد نقش اين كشور را براي رويارويي‌هاي منطقه‌اي عليه ايران تقويت كند.

در همين راستا «اريك تريگر» تحليلگر امريكايي انديشكده واشنگتن اعلام كرد ديدار روز دوشنبه ترامپ و سيسي بهترين فرصت رييس‌جمهور امريكا براي ايجاد توافقي با مصر بود كه طي آن قاهره بايد اطلاعاتي درباره رابطه عميق كشورش با روسيه را براي امريكا بازگو كند.

دو رييس‌جمهور با شخصيت كاريكاتوري

روزنامه لبناني الاخبار در تحليلي در خصوص اين سفر نوشته كه دولت مصر به ويژه شخص عبدالفتاح سيسي به قدرت رسيدن دونالد ترامپ در امريكا را پيروزي براي مصر قلمداد مي‌كند و روياي سيسي كه چهار سال از رياست‌جمهوري‌اش مي‌گذرد با روي كار آمدن ترامپ محقق شده است.

الاخبار نوشته شخصيت كاريكاتوري ترامپ و سيسي از شباهت بالايي برخوردار است و با نگاهي دقيق به ديدار اين دو مي‌توان تا حد زيادي چارچوب سياست‌هاي خارجه امريكا در خصوص منطقه را درك كرد. استقبال گرم ترامپ از رييس‌جمهوري كه با كودتاي نظامي نخستين رييس‌جمهور منتخب مصر «محمد مرسي» را از قدرت بركنار كرده و هزاران فعال سياسي، اجتماعي و خبرنگار را به زندان انداخته است حاكي از تغييري بزرگ در سياست خارجه ايالات متحده در منطقه و مقدمه چيني براي تبديل مصر به يكي از شركاي اصلي واشنگتن در آينده نزديك براي اداره تحولات خاورميانه است.

با وجود اينكه استقبال ترامپ از سيسي در شرايطي كه او با انتقادهاي زيادي در خصوص مسائل مربوط به حقوق‌بشر دست و پنجه نرم مي‌كند و عدم اشاره مستقيم به اين انتقادها تا حد زيادي دولت مصر را خشنود كرده اما مصري‌ها انتظار دارند امريكا گام‌هاي روشني در زمينه افزايش كمك‌هاي مالي غيرنظامي به دولت مصر بردارد. عبدالفتاح سيسي و حاميانش انتظار دارند سفر او به واشنگتن و ديدار با ترامپ به بهبود وضعيت اقتصادي اين كشور و حمايت امريكا از قاهره در زمينه قرار دادن اخوان‌المسلمين در فهرست گروه‌هاي تروريستي منجر شود. مصر بعد از اسراييل بيشترين ميزان كمك‌هاي نظامي را از امريكا دريافت مي‌كند، حجم اين كمك‌ها به 1/3 ميليارد دلار مي‌رسد در حالي كه كمك‌هاي مالي ديگري نيز از امريكا به مصر سرازير مي‌شود كه ارزش آن به 150 ميليون دلار مي‌رسد. دولت باراك اوباما بعد از بركناري مرسي در سال 2013 تمام كمك‌هاي خود به مصر را متوقف كرد اما بلافاصله كمك‌هاي نظامي به اين كشور را بر اساس توافق كمپ ديويد از سرگرفت با اين وجود از ارسال كمك‌هاي مالي به اقتصاد مصر خودداري كرد و دليل آن را نيز ادامه روند نقض حقوق بشر در مصر توصيف كرد؛ مساله‌اي كه به نظر مي‌رسد در دوران دونالد ترامپ از اهميت چنداني براي امريكا برخوردار نخواهد بود.

تلاش براي زنده كردن نقش اردن و مصر

سيسي بعد از اينكه پرونده فلسطين و روند سازش با اسراييل، مبارزه با تروريسم و تحولات منطقه به ويژه پرونده‌هاي سوريه، يمن، ليبي و عراق را با ترامپ مورد بحث قرار داده با «عبدالله دوم» پادشاه اردن كه او نيز به واشنگتن سفر كرده است، ديدار خواهد كرد. به گزارش روزنامه الاخبار اين ديدار را نمي‌توان از تلاش‌هاي امريكا براي زنده كردن نقش اردن و مصر در تحولات منطقه جدا دانست؛ به نظر مي‌رسد واشنگتن به دنبال آن است تا محور اردن- مصر را در منطقه تقويت كند تا ابتكار عمل تحولات خاورميانه را بر اساس ديدگاه دولت جديد امريكا به دست گيرند. از سويي تحولات اخير ديپلماتيك در خاورميانه حاكي از تلاش برخي كشورهاي عربي به سركردگي عربستان براي رسيدن به ائتلافي مستحكم‌تر از ائتلاف‌هاي پيشين اين كشورها در مقابله با ايران است. روزنامه العرب نوشته كه اين اقدامات مورد حمايت ترامپ هم قرار دارد و پيش‌تر به مصر و عربستان تاكيد كرده كه مقابله با ايران بدون ايجاد وحدت در مواضع كشورهاي عربي موفقيت‌آميز نخواهد بود. اين در حالي است كه مصر و عربستان خود نيز طي يك سال گذشته رابطه پرفراز و نشيبي را تجربه كرده‌اند و با مختل شدن مساله واگذاري جزاير مصري به عربستان اين دو كشور طي چند ماه گذشته روابط دوستانه‌اي را تجربه نكرده‌اند.

سيسي با محمد بن سلمان ديدار مي‌كند

روزنامه العرب گزارش داده كه طي روزهاي اخير عربستان و مصر نيز اعلام آمادگي كرده‌اند كه ديدارهاي سياسي داشته باشند و فضاي موجود ميان دو كشور بهبود پيدا كند. بر اساس اين گزارش منابع عربي گزارش داده‌‌اند كه سيسي و سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان قرار است در نيمه دوم ماه آوريل (ماه جاري ميلادي) در رياض ديداري داشته باشند و قرار است پيش از ديدار ملك سلمان و سيسي، در قاهره ديدارهاي مشورتي ميان مسوولان مصري و سعودي برگزار شود تا اختلافات باقي مانده ميان دو كشور حل و فصل شود. اين در حالي است كه مصر و عربستان علاوه بر اختلافاتي كه بر مساله واگذاري جزاير مصري به عربستان و لغو توافق سوخت ميان دو كشور داشته‌اند بر چند مساله اساسي به ويژه پرونده سوريه و سرنوشت بشار اسد اختلاف نظر جدي دارند. در حالي كه عربستان بر لزوم بركناري بشار اسد از قدرت در سوريه پافشاري مي‌كند مصر از ديدگاه روسيه براي حل بحران سوريه حمايت مي‌كند و اولويت را در حل بحران اين كشور به لزوم حفظ دولت اين كشور اختصاص مي‌دهد. با اين وجود عادل الجبير، وزير خارجه عربستان هفته پيش اعلام كرده كه رياض و قاهره ديدگاه‌هاي نزديكي در همه زمينه‌ها از جمله بحران‌هاي منطقه و «خطري كه ايران ايجاد مي‌كند» دارند و هرگونه توضيح و تفسيري كه در خصوص اختلاف مواضع دو كشور در خصوص يمن و سوريه بيان مي‌شود، مبالغه‌آميز است.

ايران، هدف واحد ائتلاف‌هاي جديد

به نظر مي‌رسد همه اين ديدارها و ائتلاف‌هايي كه اخيرا صورت گرفته هدف واحدي را دنبال مي‌كند كه مقابله با آنچه خطر ايران ناميده مي‌شود، است. روزنامه ساندي‌تايمز بريتانيا اخيرا در گزارشي از تلاش عربستان براي ايجاد ناتو اسلامي در منطقه براي مقابله با نقش ايران در منطقه خبر داده است. عربستان پيش از اين (دسامبر 2015) از تشكيل ائتلافي اسلامي خبر داده بود كه قرار بود با تروريسم در منطقه مقابله كند و يك اتاق عمليات مشترك براي هماهنگي و حمايت نظامي از اين ائتلاف در رياض تاسيس شده بود.

كارشناسان بين‌المللي معتقدند كه تشكيل اين ائتلاف به صورت روشن حامل پيامي براي ايران است كه در حال حاضر يكي از طرف‌‌هاي منطقه‌اي پر نفوذ در تحولات منطقه به ويژه در مساله سوريه، عراق و لبنان به شمار مي‌رود.

روزنامه العرب در گزارشي در اين رابطه مدعي است كه انتخاب «راحيل شريف»، ژنرال پاكستاني به فرماندهي نيروهاي نظامي 41 كشور كه قرار است تحت امر ائتلاف اسلامي باشند حامل پيامي آشكار براي ايران است كه عربستان تلاش خواهد كرد ايران را از سوي همسايگانش در شرق نيز تحت فشار قرار دهد و در نتيجه دست ايران از تحولات منطقه از يمن گرفته تا سوريه و عراق كوتاه شود. بر اساس اين گزارش منابع آگاه اعلام كرده‌اند كه اجرايي كردن روند فعاليت ائتلاف اسلامي با بهانه مبارزه با تروريسم در سفر اخير محمد بن سلمان، وزير دفاع و جانشين وليعهد عربستان به امريكا و ديدار با دونالد ترامپ مورد بررسي قرار گرفته بود. عربستان كه به صورت آشكار در جنگي كه در يمن به راه انداخته شكست خورده است به دنبال تغيير استراتژي بين‌المللي خود براي رويارويي با ايران است. به نظر مي‌رسد تلاش‌هايي با اين هدف نيز از سوي دولت جديد امريكا صورت گرفته باشد. پيش‌تر مارتين انديك، معاون اجرايي انديشكده بروكينز خواستار اجراي راهبردي از سوي امريكا براي مقابله با آنچه نفوذ ايران در منطقه خوانده مي‌شود، شده بود. وي ايران را يك چالش آشكار براي منافع ايالات متحده و شركايش در منطقه توصيف كرده بود.

http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=71415

ش.د9600381