(روزنامه اطلاعات ـ 1396/04/28 ـ شماره 26771 ـ صفحه 12)
بيتوجهي نمايندگان پارلمان مصر به خواست مردم
روزنامههاي «راي اليوم» چاپ لندن و «الاخبار» لبنان با اشاره به واگذاري جزاير مصري به عربستان، تسليمپذيري نظام مصر در برابر عربستان و بي توجهي آن را به خواست مردم کانون توجه قرار دادند. روزنامه راي اليوم در گزارشي به قلم «عبدالباري عطوان» نوشت: قدرت مالي نرم پيروز شد و حاکميت جزاير صنافير و تيران را به عربستان واگذار کرد. دولت مصر پيش از اين بهاي اين جزاير را دريافت کرده است. اين طرحي اسرائيلي است که نمي دانيم چه کسي پشت آن ايستاده است.
تصويب توافقنامه ترسيم مرزها ميان مصر و عربستان توسط پارلمان مصر و چشمپوشي از حاکميت مصر بر جزاير تيران و صنافير در ورودي خليج عقبه نشان مي دهد دولتهاي عربي مي توانند با سازوکارهاي قانوني و غير قانوني هر تصميم و موضعي که بخواهند بر ملتهاي خود تحميل کنند. بحث درباره حقوق مالکيت اين دو جزيره و اسناد موجود در اين باره نيست، بلکه مسئله درباره شيوه تصميم گيري در پارلمان مصر است. پارلماني که در اصل مشروعيت آن به عنوان نمايندگان مردم مصر جاي شک و ترديد وجود دارد. بيشتر اعضاي اين پارلمان به طوري انتخاب شدهاند که با موضعگيريهاي دولت همسو هستند و براي آنان مهم نيست که اين مواضع سنجيده باشد يا نه.
از زمان امضاي اين توافقنامه مشخص بود دولت مصر، ملت و مخالفان توافق واگذاري جزاير صنافير و تيران به عربستان را رها کرد تا هرچه مي خواهند فرياد بکشند و همه راههاي قضايي را بيازمايند. دولت در برابر همه ديدگاههاي مخالف سکوت کرد. زيرا دولت سرگرم طراحي نقشه اي براي تاييد اين توافق در پارلمان و تسليم شدن در برابر ديکتههاي سعودي بود که با سوءاستفاده از بحران ناگوار اقتصادي در مصر به دنبال دستيابي به اهداف مورد نظر خود است. در اين زمينه «مصطفي بکري» عضو پارلمان مصر پيش از اين گفته بود، همه اين سرو صداها بي نتيجه است، زيرا اين پارلمان است که حرف آخر را مي زند و اين توافق را بدون هيچ مانعي امضا خواهد کرد.
به نوشته روزنامه الاخبار، مصر اين کشور بزرگ عربي که با ديگر کشورها در جنگ سال 1967 ميلادي براي نخستين بار شکست خورد بازهم هم شکست خورد. حاکمان جديد اين کشور در واگذاري جزيرههاي راهبردي تيران و صنافير در ورود خليج عقبه به عربستان شتاب کردند. در کمتر از 30 دقيقه پارلمان مصر توافقنامه ترسيم مرزهاي دريايي با عربستان را تصويب کرد و با موضع مردم مصر که مخالف واگذاري اين جزاير به عربستان بودند، مخالفت کرد. احکام قضايي هم بر اين موضوع تاکيد کرده بود که حاکميت اين جزاير از آن مصر است. اما پارلمان مصر به گزارشهاي دولت تکيه کرد و با بررسي هر گونه سندي که از حاکميت مصر دفاع ميکند، مخالفت کرد.
رژيم صهيونيستي در پشت پرده واگذاري
روزنامه راياليوم و شبکه خبري «الجزيره» قطر در بخشي از گزارش خود واگذاري جزاير مصري به عربستان را در راستاي تامين منافع نامشروع رژيم صهيونيستي دانستند. به نوشته روزنامه راي اليوم، اکنون بيم آن مي رود، افزون بر جزيرههاي تيران و صنافير در خليج عقبه، نقشهاي به طور پنهاني در حال طراحي باشد که بر پايه آن اين دو جزيره و خليج عقبه به طور کامل در خدمت اهداف اقتصادي و نظامي رژيم اسرائيل درآيد. به نوشته خبرگزاري الجزيره، «عبدالفتاح ماضي» استاد علوم سياسي معتقد است واگذاري جزيرههاي تيران و صنافير به عربستان بخشي از طرحها براي از بين بردن مساله فلسطين و هدف قراردادن امنيت کشورهاي عرب است. او بر اين باور است واگذاري اين جزيرهها به سود عربستان نبوده بلکه به سود رژيم اسرائيل است و آمريکا، رژيم اسرائيل، مصر و عربستان در آن نقش داشتند.
مخالفت مردم مصر با واگذاري جزاير به عربستان
روزنامههاي «العرب» چاپ لندن و «الاهرام» چاپ قاهره و الاخبار به مخالفت مردم مصر با واگذاري جزاير مصر به عربستان اشاره کردند. به نوشته روزنامه العرب، از زمان امضاي قرارداد در آوريل سال گذشته توسط «السيسي» و «بن عبدالعزيز»، مصر تنشها و اعتراضهايي را شاهد بود. بخش گستردهاي از مردم مصر مالکيت اين جزاير را از آن مصر ميدانند. روزنامه الاهرام نوشت: هنگام تصويب موضوع واگذاري جزاير تيران و صنافير به عربستان برخي از نمايندهها شعارهايي مثل «مصري است مصري است» سر مي دادند و اين نشان دهنده مخالفت آنها با تصويب اين توافقنامه است. به نوشته روزنامه الاخبار، «خالد علي» وکيل مصر که به دليل دفاع از مصري بودن اين جزاير مشهور است گفت: نمايندگان مصر توافقنامه ننگيني را تصويب کردند. او نمايندگان را وابسته به دولت به شمار آورد و گفت: پستترين توافقنامه را با اسم مصر تصويب کرديد و تنها شما با اين توافقنامه موافق هستيد. گواريتان باد که با اين اقدام خود تلاش کرديد پرچم مصر را در اين جزاير پايين بياوريد و به رژيم اسرائيل پيروزي را هديه کنيد که مستحق آن نبود. ما راه خود را پيش مي رويم و نااميد و تسليم نمي شويم و به نظر ما جنگ هنوز پايان نيافته است.
به نوشته الجزيره، «محمد محسوب» وزير امور حقوقي و پارلماني سابق مصر تاکيد کرد جزاير تيران و صنافير هيچگاه متعلق به عربستان نبودهاند و يک سند هم در اين زمينه وجود ندارد که نشان دهد اين جزاير از آن عربستان هستند. اگر يک سند در اين زمينه وجود داشت دادگاه عالي اداري مصر اين جزاير را به عربستان واگذار ميکرد. حتي زماني که رژيم اسرائيل خواست با مالکيت اين جزاير بازي کند از عربستاني بودن اين جزاير صحبت نکرد. قانون بين المللي درباره درياها هم بر مصري بودن اين جزاير تاکيد مي کند. درباره بررسي اين توافقنامه در پارلمان مصر اين مقام سابق مصر گفت تا زماني که دستگاه قضايي با اين طرح مخالف است پارلمان مصر نمي تواند آن را پيش ببرد و اقدام پارلمان مصر در اين زمينه به منزله ناديده گرفتن دستگاه قضايي است و چشمپوشي از اين جزاير راهبردي مصيبت بزرگي است.
نقش تحولات منطقه در واگذاري جزاير مصر به عربستان
روزنامه العرب در بخشي از گزارش خود به تاثير تحولات اخير منطقه خليج فارس و تيره شدن روابط عربستان و همپيمانان آن با قطر بر روي موضوع واگذاري جزيرههاي مصري به عربستان اشاره کرد.به نوشته روزنامه العرب، توافقنامه واگذاري جزاير تيران و صنافير به عربستان در شرايطي در پارلمان مصر به تصويب مي رسد که روابط مصر و عربستان بهبود يافته است و اين دو کشور در بسياري از مسائل و در راس آن موضوع قطر ديدگاه مشترکي دارند. مصر و کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس بتازگي روابط ديپلماسي خود با قطر را قطع کردهاند و همه راههاي زميني، دريايي و هوايي خود را بر روي اين کشور بستهاند و اين کشور را متهم به حمايت از تروريسم کردهاند. به نوشته روزنامه العرب، ناظران بر اين باورند بحران در روابط ميان قطر و کشورهاي عربي متحد عربستان نقش گستردهاي در از بين بردن شکاف ميان مصر و عربستان داشت و اين موضوع سبب شد پارلمان مصر موضوع واگذاري جزيرههاي تيران و صنافير به عربستان را تصويب کند.
تيران وصنافير آزموني براي حکومت سيسي
به گزارش روزنامهها ورسانههاي مصري، نيروهاي امنيتي و واحدهاي ارتش و ضد شورش اين کشور درهمه ميدانها ومقابل مراکز مهم قاهره (پايتخت) و شهرهاي بزرگ موضع گرفتند تا مانع تجمع جوانان معترض به واگذاري دو جزيره مصري تيران وصنافير به عربستان سعودي شوند.
شاکر کسرايي در ايرنا نوشت: احزاب و شخصيتهاي مخالف دولت مصر در اعتراض به موافقت پارلمان مصر با واگذاري جزاير تيران و صنافير به عربستان، خواستار تظاهرات مردم شده بودند؛ ولي حضور گسترده نيروهاي امنيتي، پليس و ارتش در کليه ميدانها ودر برابر مراکز مهم دولتي، سبب ترس مردم از برخورد خشونت آميز آنها در قاهره و شهرهاي بزرگ مصر شد و در نتيجه از برگزاري تظاهرات خودداري کردند. همچنين نيروهاي دولتي مصر، شماري از روزنامهنگاران مصري را که به واگذاري دو جزيره تيران وصنافير اعتراض کرده بودند در برابر ساختمان سنديکاي روزنامهنگاران در قاهره بازداشت کردند.شهرهاي مختلف مصر شاهد برپايي تظاهرات مردمي در اعتراض به تصميم پارلمان مبني بر واگذاري جزاير تيران وصنافير بود. قرار بود تظاهراتي در سراسر مصر برگزار شود که دولت اقدامات شديد امنيتي را در قاهره وشهرهاي بزرگ مصر به مرحله اجرا گذارد. پارلمان مصر با اکثريت آرا توافقنامه ترسيم مرزهاي دريايي با عربستان و واگذاري دو جزيره تيران وصنافير به عربستان را تصويب کرد واين امر موجب اعتراض شماري از نمايندگان پارلمان اين کشور شد. مخالفان دولت عبد الفتاح السيسي معتقدند که وي در برابر دريافت کمکهاي مالي از عربستان اين دوجزيره را فروخته است، در حالي که دولت مصر مدعي است که اين دو جزيره در اصل متعلق به عربستان است. يک دادگاه مصري چند ماه پيش اعلام کرده بود که اين دو جزيره مصري هستند و واگذاري آنها به عربستان غير قانوني است. ناظران معتقدند که دولت مصر به دليل تشديد بحران اقتصادي، تورم بيش از حد و بالا رفتن بدهيهاي خارجي مجبور شده است در برابر دريافت کمکهاي مالي از عربستان اين دو جزيره راهبردي را واگذار کند.
دو جزيره تيران وصنافير براي حکومت آلسعود بويژه محمد بن سلمان جانشين وليعهد و وزير دفاع اين کشور از اهميت فوق العادهاي برخوردار هستند. مخالفان دولت مصر معتقدند که رئيس جمهوري اين کشور با استفاده از شرايط بحراني منطقه بويژه تيرگي روابط عربستان و قطر به نمايندگان پارلمان که اکثرا طرفدار دولت هستند فشار آورده است تا هر چه سريعتر با واگذاري اين دو جزيره موافقت کنند و به اعتراضات مخالفان توجهي نکنند. توافق مصر وعربستان درمورد ترسيم مرزهاي دريايي دو کشور و واگذاري تيران و صنافير به عربستان در ديدار محمد بن سلمان از مصر در نيمه سال 2015 صورت گرفت و دو کشور در آوريل سال گذشته (2016 ) توافقنامهاي در مورد واگذاري دو جزيره به عربستان را امضا کردند. شمار زيادي از روزنامهنگاران و سياستمداران مصري به واگذاري دو جزيره به عربستان اعتراض کردند و دکترمحمد البرادعي رئيس سابق و مصري سازمان بين المللي انرژي اتمي روز امضاي توافقنامه مذکور را روزي حزن انگيز براي تاريخ مصر توصيف کرد. به عقيده يک روزنامه نگار مخالف دولت مصر، معترضان به واگذاري دو جزيره مصري به عربستان که شمارشان کم نيست از همه ابزارها براي نشان دادن اعتراضات خود به دولت عبدالفتاحالسيسي استفاده خواهند کرد واقدامات امنيتي نمي تواند مانع ادامه اعتراضات مردم شود.
تلاش سران مصر براي تسليم تيران و صنافير
در پي موافقت پارلمان مصر با توافق اعطاي جزاير تيران و صنافير به عربستان بايد گفت: در تاريخ سابقه نداشته است سران يک کشور براي تحويل خاک خود به ديگري اينچنين تلاش کنند.
به گزارش گروه بين الملل خبرگزاري تسنيم به نقل از روزنامه الاخبار، با توجه به موافقت پارلمان مصر با توافق اعطاي جزاير تيران و صنافير به عربستان سعودي بايد گفت، براي اولين بار در تاريخ بحرانهاي مشابه در هر نقطه ديگر دنيا است که يک کشور براي اثبات حق کشوري ديگر آن هم در سرزمين تحت حاکميت کامل خود که با امنيت ملي آن گره خورده است، داوطلب ميشود. در طول چند ماه از بحران موضوع دو جزيره تيران و صنافير عربستان حتي يک سند براي اثبات حق مالکيت و حاکميت خود در اين دو جزيره ارائه نکرد در حالي که سران مصري تلاش کردند اسنادي را که بهزعم آنان مالکيت سعودي بر اين دو جزيره را ثابت ميکند ارائه و اسناد متعلق به حاکميت خود را پنهان کنند و با توسل به هر وسيله قانوني و غيرقانوني تلاش کردند تيران و صنافير را تحويل دهند تا جايي که مسئولان رسمي و نمايندگان پارلمان بيش از سعوديها براي تحويل اين دو جزيره شور و هيجان داشتند. البته موضع عربستان براي طرح درخواست انتقال مالکيت اين دو جزيره روشن بود اما آنچه در طرف مقابل رخ داد، مبهم و غيرقانوني است. در اين ميان بد نيست به ياد داشته باشيم، در پي شکست سال 1967 عبدالمنعم رياض رئيس ستاد نيروهاي مسلح مصر به جمال عبدالناصر رئيس جمهور وقت گفت: "آقاي رئيس جمهور، از شما درخواست دارم حتي در صورت بازگرداندن کامل سينا پيش از جنگ هيچ صلحي را قبول نکنيد زيرا کرامت و شرافت کشورمان از بين ميرود". منظور او بهپا خاستن مصريها براي بازپسگيري خاک اشغالشده خود با استفاده از سلاح بود.
خطر نتايج اجتماعي و اخلاقي ناشي از تسليم تيران و صنافير
در اين شرايط نميتوان تصور کرد تسليم دو جزيره تيران و صنافير به عربستان مانند يک فيلم سينمايي کوتاه تمام شود بلکه فشارها ادامه خواهد يافت و خطر نتايج اجتماعي و اخلاقي حاصل از اين اقدام دولت مصر کمتر از خطر نتايج سياسي و راهبردي نخواهد بود. چنانچه پرچم مصر در تيران و صنافير پايين بيايد راهي براي بازپسگيري اين دو جزيره باقي نميماند زيرا اسنادي به سازمان ملل عرضه ميشود که بيانگر انتقال تعهدات امنيتي مصر به عربستان در دو جزيره مزبور خواهد بود.
ش.د9601332