روزگار سخت ترامپ برای اجماع‌سازی علیه ایران

پایگاه بصیرت / مریم سالاری

(روزنامه ايران ـ 1396/04/25 ـ شماره 6544 ـ صفحه 3)

روز بیست و سوم تیرماه سال 1394 رویداد مهم‌تر از توافق هسته‌ای، اظهارات باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا بود که پس از سه دهه خصومت برای اولین بار جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک واقعیت و قدرت منطقه‌ای به رسمیت شناخت و بر سر تنش ایران و جهان بر سر موضوع هسته‌ای آتش‌بس اعلام کرد. نقطه‌ای طلایی در تاریخ دیپلماسی جهان که بر مبنای آن تهران، واشنگتن، پاریس، لندن، پکن، برلین و مسکو در نتیجه دو سال و نیم مذاکرات فشرده در وین، ژنو و نیویورک زیربنای توافق هسته‌ای را پی‌ریزی کردند. این توافق که در تاریخ مذاکرات بین‌المللی یک الگوی ماندگار را به ثبت رساند، در نتیجه تغییراتی در نظام تصمیم‌گیری ایران و امریکا بود که دو طرف با تعدیل خواسته‌های حداکثری خود یعنی رفع همه تحریم‌ها ولو تحریم‌های هسته‌ای از سوی امریکا و کاستن از درجه غنی‌سازی اورانیوم در برنامه‌های هسته‌ای ایران میانه مناقشه را گرفتند و در نهایت به پرونده پرفراز و نشیب هسته‌ای پایان دادند. در پی همین توافق بود که تنها چند روز بعد 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد در رخدادی بی سابقه با تصویب قطعنامه 2231، به توافق هسته‌ای ایران و 1+5 و لغو تحریم‌‌های جهانی علیه تهران، مهر تأیید زدند. اتفاقی که در نتیجه آن ایران که پیش از آن تحت بند 41 فصل هفت منشور قرار گرفته بود، با قطعنامه همان شورا از دایره تحریم‌های مشمول این فصل خارج شد.

همه این اتفاقات در کنار هم کافی بود تا به باور بسیاری از صاحبنظران، مهم‌ترین پیامد این مناقشه طولانی، شکست مذاکره هراسی با ایران و تقویت مناسباتش با کشورهایی باشد که پیش از آن تحت تأثیر قدرت اجماع‌سازی امریکا راه را بر هر گفت‌وگویی بسته بودند. دستاوردی که بیش از هر چیز در این گزاره معنادار شد که حامیان اعتدال در ایران توانستند همزمان حق دانش و فناوری و حق صلح و همزیستی را با دیپلماسی به دست آورند. این در حالی است که مرحله دشوار پسابرجام اگرچه تحت تأثیر گره‌هایی که تحریم‌های اولیه بر سر راه مراودات بانکی ایران و نهادهای مالی بین المللی اروپا به وجود آورده و روی کار آمدن دونالد ترامپ در امریکا با فراز و نشیب‌هایی همراه شده است، اما به نظر می‌رسد که این بار اروپا بر سر امضای خود پای برجام ایستاده است و ترامپ روزگار سختی را برای اقناع سازی افکار سیاسی و عمومی جهان برای تصویب تحریم‌هایی دارد که این بار به بهانه موضوع برنامه موشکی ایران در دستور کار قرار داده است. چه بسا که سفر محمدجواد ظریف در دومین سالروز برجام به همراه تیم ارشد مذاکراتی‌اش به نیویورک، یادآوری این نکته به ترامپ و دولتمردانش باشد که از سیاست‌های شکست خورده سلفش درس بگیرد. درسی که در این سخنرانی به یادماندنی اوباما بعد از حل موضوع هسته‌ای و دستیابی به توافق هسته‌ای بازتاب یافت که «اگر می‌توانستم تک ‌تک پیچ و مهره‌های برنامه هسته‌ای ایران را حذف می‌کردم اما با سخت‌شدن تحریم‌ها ایران متوقف نمی‌شود.»

http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/191326

ش.د9601128