مالیخولیای قدرت‌طلبی در مدیریت شهری

(روزنامه آرمان ـ 1396/04/25 ـ شماره 3368 ـ صفحه 6)

** شعار‌های اصلاح‌طلبان در شورای پنجم بر محور‌های استراتژیکی استوار بود. ازجمله این شعار‌ها، پاکدستی، شجاعت و اصلاح‌طلبی است. این شعار‌ها مورد توجه مردم قرار گرفت. شهردار آینده تهران باید سه شعار محوری فوق را در کارنامه خود داشته باشد. شهردار آینده تهران باید از نگاه مدیریت توام با هزینه به مدیریت تولیدی تغییر جهت دهد. مدیران فعلی شهرداری تهران در انتظارند تا منابع مالی دریافتی پروژه‌ عمرانی را تعریف و اجرا‌ کنند. در گذشته بد‌ترین نگاه به مدیریت منابع را شاهد بودیم. مدیران شهری و شهرداران به فروش تراکم و تامین درآمد از این محل توجه داشتند. با در نظرگرفتن این نگاه مدیریتی غلط، شهردار آینده تهران باید به سوی درآمد‌های پایدار حرکت کند. نوع نگاه اصلاح‌طلبان و مدیران شهر تهران باید به سمت نگاهی نوین و استراتژیک که در اکثر شهر‌های دنیا حاکم است، تغییر مسیر دهد. در بحث نیروی انسانی باید تغییراتی ایجاد شود. متاسفانه فاصله بین‌نسلی زیادی در این سال‌ها در نظام مدیریتی به وجود آمده است. به عبارت بهتر، ما در تولید نیروی انسانی درجا زدیم. عموما مدیران فعلی از مدیران نسل دوم انقلاب هستند و نسل سوم و چهارم در مدیریت اجرایی و کلان سهمی ندارند. باید شرایطی به وجود آید که بستر ورود برای مدیران جوان در عرصه‌های مدیریتی فراهم شود. همچنین در حوزه فرهنگی و اجتماعی شهر، نگاه علمی حاکم نیست. مدیریت شهری جدید باید تلاش‌کند نگاه علمی را در عرصه‌های گوناگون در مدیریت شهری ایجاد کند. باید نگاه به حوزه تولیدات اجتماعی معطوف به حل مشکلات اجتماعی و توجه به سرمایه‌های اجتماعی باشد. باید نگاه جدی به حوزه آسیب‌های اجتماعی صورت بگیرد تا تولیدات مدیران شهری در راستای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی باشد. از این طریق فرهنگ اجتماعی هم ارتقا خواهد یافت. اگر مدیریت جدید شهر تهران و اعضای شورای شهر شاخصه‌های فوق را مدنظر داشته باشند، با توجه به شرایط فعلی شاهد کاهش مشکلات خواهیم بود. در این صورت می‌توان خدمات شایسته‌ای به شهروندان ارائه داد.

* در شرایط فعلی منبع درآمدی مطلوبی برای شهر تهران پیش‌بینی نشده است. در این شرایط چگونه می‌توان به سوی ایجاد درآمد‌های پایدار حرکت کرد؟

** به‌طور قطع این امکان وجود دارد که با توجه به امکانات فعلی به سمت ایجاد درآمد پایدار برای اداره شهر تهران حرکت کنیم. بخشی از این درآمد‌ها در مصوبات اخیر دولت دیده شده است. ضمن اینکه با نگاه جدید به بحث‌های گوناگون، ازجمله خدمات الکترونیک، در ارائه آن به مردم در مقابل دریافت وجه، همچنین جلب و جذب سرمایه‌های خارجی که بستر آن در شهر تهران وجود دارد، می‌توان به سوی درآمد پایدار در حوزه هزینه‌های شهر‌ها حرکت کرد. ازجمله اینکه در حمل‌ونقل مدرن شهری می‌توان از جذب سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کرد. از این طریق به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای شهر تهران درآمد‌های پایدار ایجاد خواهد شد. با استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی می‌توان معضل ترافیک و آلودگی ‌هوا را در شهر تهران حل کرد. با ارائه خدمات برای مدیریت ترافیک و کاهش آلودگی هوا، می‌توان درآمد‌های پایدار برای شهر تهران ایجاد کرد.

* در درآمد پایدار شهر مشکلات قانونی وجود دارد، آیا نمی‌توان با توسل به طرح یا لایحه درآمدی این مشکل را حل کرد؟

** دو لایحه در شورای چهارم با پیگیری اصلاح‌طلبان و همراهی دولت، در دستور بررسی قرار گرفت. در شورای شهر تهران چندین کمیته هزاران ساعت روی این دو طرح کار کردند و در ‌‌نهایت این دو لایحه اساسی و استراتژیک به تصویب رسید. یکی از این قوانین بحث مدیریت یکپارچه شهری‌ است که کل خدمات در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در مدیریت شهری متمرکز می‌شود. با تصویب این لایحه شهردار به رئیس دولت محلی و شورای شهر به پارلمان شهری تبدیل خواهد شد. براساس این دو لایحه، دولت خدمات زیرساختی و زیربنایی را تا پشت دروازه‌های شهر و در سطح ملی اجرا کرده و اجرای برنامه‌ها و مدیریت شهر‌ها به شهردار‌ها منتقل خواهد شد. همچنین لایحه درآمد‌های پایدار نیز تحت عنوان درآمد‌های پایدار شهری تدوین شده است. کار کار‌شناسی و تدوین این دو لایحه در کمیسیون‌های تخصصی تدوین شده و اکنون تصویب آن در دستور کار دولت قرار داد. آقای رئیس‌جمهور در سالروز تاسیس شورا‌ها قول دادند تا پایان سال قبل این دو طرح تقدیم مجلس شود که متاسفانه تا این لحظه تاخیر در تصویب این دو لایحه به وجود آمده است. امیدواریم با پیگیری‌های صورت‌گرفته هرچه سریع‌تر این قانون به تصویب رسیده و این دو قانون مبنای مدیریت شهر‌ها قرار گیرد. با توجه به این دو لایحه و نگاه جدید به‌وجودآمده در شورا‌ها به‌طور یقین سیمای مطلوب و قابل دفاعی در نظام مدیریت شهری در آینده به وجود خواهد آمد.

* اعضای شورای شهر می‌توانند به تصویب این لایحه سرعت ببخشند؟

** بله، در حال حاضر نگاه واحدی بین دولت و شورای شهر پنجم وجود دارد. قطعا اعضای شورای شهر و حتی شورای‌عالی استان‌ها می‌توانند برای تصویب زود‌تر این دو قانون با دولت رایزنی کنند و در مجلس نیز به تصویب نهایی آن سرعت ببخشند.

* برخی اعتقاد دارند سیستم اداری شهرداری‌ها مستعد بروز فساد است. با توجه به شرایط فعلی آیا امکان اصلاح این مشکلات وجود دارد؟

** خاطره‌ای تاریخی از دوران امیرکبیر در مورد کاهش فساد نقل می‌شود. از امیرکبیر سوال می‌شود چگونه نظام فاسد اداری را سالم کردی؟ او اعلام می‌کند خودم دزدی نکردم، مسئولان سالم انتخاب کردم و با این روش سلامت اداری را در نظام سیاسی تضمین کردم. اکنون نیز شعارمحوری اصلاح‌طلبان، استفاده از مدیران پاکدست بوده و اگر این نگاه در مدیریت کلانشهری ایجاد شود، به‌طور قطع و یقین می‌توان سالم‌سازی سیستم اداری شهر تهران را در دستور کار قرار داد و سالم‌سازی را در نظام اداری مدیریت شهری مدیریت کرد. در این زمینه مشکل قانونی وجود ندارد. به نظر من بیش از اینکه قوانین مشکل داشته باشد، در انتصاب‌ها و رفتارهای مدیریتی دچار مشکل هستیم. وقتی همه به اجرای مر قانون احترام بگذارند و ساختار مدیریت فعالی تغییر کند، شهرداری نیز از محل عوارض و خدمات پایدار هزینه اداره شهر را به دست آورد، آنگاه شاهد کاهش مشکلات شهر تهران خواهیم بود. اگر درآمد‌های شهر تهران از عوارض پایدار باشد و مردم نیز بر نوع هزینه شدن آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم نظارت داشته باشند، همزمان با افزایش کیفیت خدمات شهری می‌توان کیفیت خدمات شهر تهران را افزایش داد.

* همواره مشکلاتی بین دولت و شهرداری‌های کلانشهر‌ها وجود داشته است، اما در شرایط فعلی به نوعی نگاه حاکم بر دولت، مجلس و شورای شهر تهران یکسان است. امکان همکاری بین شهرداری تهران و شورای شهر در چه سطحی ممکن است؟

** یکی از آسیب‌های جدی که در مدیریت کلانشهری با آن روبه‌رو بودیم، این است که نوعی مالیخولیای قدرت‌طلبی در میان مدیران شهری وجود دارد. شهر تهران و مدیریت بر آن پلکانی برای جهش جایگاه سیاسی افراد است. این نگاه موجب شد بخش عمده‌ای از منابع شهر تهران از بین برود تا پروژه‌های نمایشی به منظور جذب نگاه مردم اجرایی شود. بخش قابل توجه درگیری بین دولت و مدیریت شهری به همین علت است. مدیران شهری قصد داشتند تبلیغاتی را به نفع خود با پروژه‌های نمایشی صورت دهند و با هجمه به دولت قصد داشتند ضعف‌های خود را پوشش دهند، اما با کارآمدی و تغییر نگاه مدیریت شهر تهران و طعمه قرار ندادن حوزه‌های گوناگون، سلامت لازم در مدیریت شهر تهران به وجود می‌آید. حرکت بر مدار قانون و برنامه در شهر تهران و عدم نگاه پلکانی به مدیریت شهر تهران می‌تواند نوعی هماهنگی بین اعضای شورای آینده، شهردار تهران و دولت ایجاد کند تا با استفاده از ظرفیت‌های دولت، مسیر توسعه شهر تهران و کاهش مشکلات این شهر هموار شود.

* اصلاح‌طلبان بر برنامه‌محوری در اداره تهران تاکید دارند. چگونه می‌توان عقب‌ماندگی از برنامه توسعه شهری را در تهران جبران کرد؟

** برنامه‌های شهر تهران نوعی توصیه‌های کلان و رفتاری است. به‌طور یقین اگر براساس معیارهای مختلف اعلام‌شده از سوی اعضای شورای شهر برنامه‌ریزی شده و آن برنامه‌ها، مورد پیگیری اعضای شورای آینده قرار بگیرد، قطعا ظرفیت بالقوه‌ای در شهر تهران به وجود خواهد آمد، زیرا زیرساخت‌های خوبی در شهر تهران وجود دارد و زمینه‌های ایجاد منابع پایدار درآمدی در شهر تهران فراوان است. افرادی که برای شهرداری آینده تهران مطرح هستند نیز باید تسلط کامی بر اجرای برنامه‌های شهر تهران داشته باشند. مدیریت آینده شهر تهران باید بررسی و مطالعه عملکرد ۵۰سال گذشته شهرداری تهران را در اولویت کاری خود قرار دهد تا سرعت بیشتری به اجرای برنامه‌های توسعه شهر داده شود. با توجه به حجم بالای بدهی که به مدیران آینده شهر تهران به ارث می‌رسد و از سوی دیگر بخش قابل توجهی از املاک و مستغلات شهر تهران تها‌تر شده، شهر تهران در آینده با بن‌بست مواجه خواهد شد. در نتیجه نگاه جدیدی به مجموعه مدیریت شهری باید به وجود آید. تا امروز در شهر تهران افراد به جای برنامه‌ها مطرح بودند و هیچ ‌برنامه‌ای در عرصه عمومی منتشر نشده که بتوان در چارچوب آن به نوع مدیریت شهر تهران نقد علمی داشت و نقاط ضعف و قوت برنامه‌ها را بیان کرد، اما اگر مردم و رسانه‌ها در جریان برنامه‌ها و اهداف شورای شهر قرار بگیرند، آنگاه کار‌شناسان با نقد آن برنامه‌ها توسعه پویا را برای شهر تهران به وجود آورده و رسانه‌ها نیز پیگیر اجرای برنامه‌های اعلامی از سوی شهرداری، شهردار و شورای شهر خواهند بود. به عبارت بهتر با توسل به این موارد ما شاهد توسعه برنامه‌محور و نه شخص‌محور در شهر ‌تهران خواهیم بود.

* مدیریت سازمان‌ بهزیستی و پیگیری مشکلات اجتماعی در کارنامه شما دیده می‌شود. اعضای شورای شهر آینده چگونه باید رفتار کنند تا از میزان آسیب‌های اجتماعی در تهران کاسته شود؟

** مهم‌ترین مشکلی که در شهر تهران وجود دارد، این است که نگاه علمی به حوزه اجتماعی حاکم نیست. متاسفانه نگاه ما در حوزه مسائل اجتماعی صحیح نیست. با این نگاه، برای آسیب‌های اجتماعی تنها مسکن تجویز می‌شود. در حالی‌که نگاه به آسیب‌های اجتماعی در کشورهای توسعه‌یافته کاملا تغییر کرده است. در حال حاضر نیازمند یکپارچگی خدمات در حوزه اجتماعی هستیم. در قبل از انقلاب وزارت رفاه به مسائل اجتماعی نگاه متمرکزی داشت. در دولت اصلاحات وزارت رفاه برای حل مشکلات اجتماعی ایجاد شد. در دوران اصلاحات عمر نگاه ویژه به این مساله کوتاه بود و نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم. دولت دوازدهم باید مدیریت یکپارچه رفاه اجتماعی را به صورت علمی محقق کند. در چنین شرایطی ما قطعا توجه به نشاط اجتماعی و تخلیه هیجانات مثبت را در نظر خواهیم گرفت. به هر میزان نشاط و امید به آینده گسترش یابد و از چالش‌های خشن در حوزه ادبیات جلوگیری شود، آنگاه گام اولیه سالم‌سازی اجتماعی اجرا خواهد شد. بعد از این مورد، مساله پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و توانمند‌سازی آسیب‌دیدگان باید در نظر گرفته شود. در چنین جامعه‌ای که امید به آینده و نشاط وجود داشته باشد، می‌توانیم شاهد کاهش آسیب‌های اجتماعی باشیم. تا وقتی دولت به صورت کلان به این مساله توجه نکند، شهرداری‌ها به صورت منفرد نمی‌توانند تاثیر مهمی بر حوزه آسیب‌های اجتماعی داشته باشند. اگر نگاه علمی به مدیریت شهری حاکم شود، شاهد کاهش آسیب‌های اجتماعی خواهیم بود.

http://www.armandaily.ir/fa/news/main/191442

ش.د9601089