حق‌السكوت نفتي سعودي به ترامپ

(روزنامه جام جم ـ 1396/04/25 ـ شماره 4872 ـ صفحه 6)

توهم ناتوي عربي

عربستان سعودي چنان شيفته وعده هاي توخالي دونالد ترامپ براي تشکيل يک ناتوي عربي شده بود که بلافاصله در داخل و خارج از اين کشور دست به اقداماتي حيرت آور زد. در داخل، سلمان بن عبدالعزيز تصميم گرفت محمد بن نايف وليعهد را برکنار کرده و فرزندش محمد بن سلمان را جانشين وي کند؛ اتفاقي که تاکنون در خاندان سلطنتي آل سعود سابقه نداشت. از طرف ديگر سلمان تصميم گرفت به همراه سه کشور عربي ديگر تمام روابط خود را با دولت قطر قطع کرده و 13 شرط را براي دوحه تعيين کند. اين اقدام سرآغاز بحران تازه اي در بين کشورهاي عرب حوزه خليج فارس بود و نشان داد آن ناتوي عربي جز يک توهم بيشتر نبوده و بسيج کشورهاي عرب عليه ايران نيز جز يک خيال باطل نيست؛ زيرا با شروع اين بحران روابط قطر و عربستان به هم خورد و در ادامه کار را به جايي رساند که به نزديکي بيشتر قطر با ايران از يک سو و حضور نظامي ترکيه در قطر منجر شد.

در اين ميان دولت آمريکا که هدف اصلي اش از ارتباط با کشورهاي عرب کسب دلارهاي نفتي بود، با يک بازي دوگانه نه تنها کمکي براي حل بحران قطر نکرد؛ بلکه با سياست هاي غلط خود آتش اختلافات را دامن زد. چند روز پيش رکس تيلرسون، وزير خارجه آمريکا با سفر به منطقه سعي کرد بحران را حل کند، اما نتوانست و با دست هاي خالي به واشنگتن بازگشت. تيلرسون در بازگشت از سفر منطقه اي خود گفت ممکن است بحران قطر تا مدت هاي طولاني ادامه داشته باشد. معناي اين حرف آن است که آمريکايي ها نه تنها از ادامه بحران منطقه ناراحت نيستند؛ بلکه ادامه اين بحران را به نفع خود ارزيابي مي کنند. به گزارش الجزيره، ترامپ در ادامه مصاحبه خود با سي.ان.ان گفته است روابطش با کشور قطر خوب است و هيچ مشکلي درخصوص ادامه حضور پايگاه نظامي آمريکا در دوحه وجود ندارد.

رئيس جمهور آمريکا تاکيد کرده است «اگر مجبور شويم قطر را ترک کنيم ده کشور آماده ايجاد پايگاه نظامي براي ما هستند و باور دارم که اين کشورها حاضرند حتي هزينه ساخت اين پايگاه ها را هم بدهند.»

اظهارات ترامپ نگاه تحقيرآميز و ذلت بار او را به کشورهاي منطقه نشان مي دهد که حاصل امتيازات بي حد و حصر حاکمان سعودي است.

کسب حمايت با دلارهاي نفتي

کارشناسان مي گويند دلارهاي نفتي عربستان يکي از عوامل مهم سکوت و رضايت آمريکا از تغييرات به وجود آمده در خاندان آل سعود بود. يک ماه پيش سلمان بن عبدالعزيز با صدور فرماني پسرش «محمد بن سلمان» را به عنوان وليعهد انتخاب کرد و محمد بن نايف را از اين سمت کنار گذاشت. مجتهد، فعال و افشاگر توييتري سعودي در واکنش به اين اقدام نوشت: فرمان پادشاهي جديد و انتخاب محمد بن سلمان به عنوان وليعهد يک کودتاي سياسي بود.

به گفته وي، شخص دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا از تصميم اخير عربستان آگاه بوده است.

پروفسور جفري لفور، استاد علوم سياسي دانشگاه کنتيکت آمريکا دراين باره مي گويد: ايجاد تغييرات سياسي در عربستان سعودي مي تواند به سفر «دونالد ترامپ» به اين کشور مرتبط باشد. از اين رو بايد گفت ملک سلمان بعد از نشست با ترامپ، اعتمادبه نفس بيشتري جهت انتصاب پسرش به عنوان وليعهد جديد به دست آورد. وليعهد جديد کسي است که بر ادامه سياست خارجي تهاجمي و مقابله جويانه عربستان با ايران در منطقه به برکت وجود ترامپ در کاخ سفيد تاکيد مي کند و با شخص ترامپ روابطي نزديک دارد.

ش.د9601136