سیاست یک بام و دوهوای تروییکای اروپایی در قبال برجام کاملا قابل پیش بینی بود. در جریان سلسله مذاکرات هسته ای، خصوصا مذاکراتی که از سال 1392 تا 1394 در ژنو، لوزان و وین صورت گرفت، مقامات سه کشور اروپایی بارها مواضع خود را در جریان مذاکرات هسته ای تحت تاثیری لابی گری های ایالات متحده آمریکا و معاملات پشت پرده دیپلماتیک و سیاسی با واشنگتن تغییر دادند.
در روزهای اخیر سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه ای مشترک با ایالات متحده آمریکا، آزمایش موشک ماهواره‌بر ایران را محکوم کردند و آن را با قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد «ناسازگار» (مغایر) دانستند. در این بیانیه ادعا شده است که اقدامات جمهوری اسلامی ایران برای توسعه توان موشکی خود منجر به ایجاد بی ثباتی در منطقه خواهد شد. در خصوص بیانیه مشترک اخیر آمریکا و تروئیکای اروپایی نکاتی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت:
1- در بیانیه صادر شده از سوی آمریکا و تروییکای اروپایی، به موضوع شلیک موشک از سوی ایران به مواضع تروریست های تکفیری در سوریه اشاره شده است. واشنگتن و سه کشور اروپایی، از این اقدام به عنوان شلیک موشک های ایران به داخل خاک سوریه یاد کرده و کمترین اشاره ای به هدف قرار گرفتن مواضع تروریست ها در سوریه نکرده اند. گویا اقدام ایران در مواجهه با تروریسم تکفیری مورد حمایت واشنگتن و سه کشور اروپایی، برای آنها بسیار گران تمام شده است. در تاریخ 18 ژوئن، زمانی که جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اقدام تروریستی داعش در تهران، مواضع این گروه در دیر الزور را هدف موشک های خود قرار داد، آمریکا و سه کشور اروپایی با سکوت در مقابل این اقدام قاطعانه جمهوری اسلامی ایران، پیوند خود با گروههای تروریستی و تکفیری را به اثبات رساندند. در حال حاضر نیز مقامات آمریکایی و اروپایی در بیانیه ای رسمی، از این حمله موشکی به عنوان دستاویزی برای محکوم کردن ایران استفاده می کنند. تاکنون بارها در خصوص پیوند واشنگتن و تروییکای اروپایی با داعش و جبهه النصره و دیگر گروه های تروریستی و تکفیری سخن گفته ایم. انتشار این بیانیه، بار دیگر این تعلق خاطر غرب به تروریسم را به اثبات رساند. بدیهی است که آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه از هر اقدامی که منجر به تضعیف موقعیت گروه های تروریستی و تکفیری در منطقه شود، برائت می جویند.
2- در بخشی دیگر از بیانیه آمریکا و سه کشوراروپایی علیه ایران آمده است که آزمایش اخیر ایران و به طور کلی، اقدامات موشکی ایران منجر به بروز بی ثباتی در منطقه می شود. فارغ از مخدوش بودن کلیت این ادعا، ابراز نگرانی آمریکا و سه کشور اروپایی مذکور در خصوص بروز ناامنی درمنطقه به طنزی تلخ شبیه است! بحران امنیتی که امروز در منطقه غرب آسیا وجود دارد، معلول سیاست ها، رفتارها و راهبردپردازی کلان آمریکا و شرکای اروپایی آن برای تزریق بحران امنیت در داخل منطقه است. اساسا شکل دهی داعش و جبهه النصره نیز در همین راستا صورت گرفته است. دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در جریان رقابت های انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 ، به صوررت صریح از حمایت اوباما و هیلاری کلینتون از داعش سخن به میان آورد. هر چند ترامپ پس از فشارهای پشت پرده ای که از سوی لابی های قدرت در آمریکا به وی وارد شد، مجبور شد اظهارات خود را پس گیرد، اما این اعتراف به صورت یک سند تاریخی باقی ماند. هم اکنون ترامپ نیز پس از حضور در قدرت همان مسیر اوباما را در حمایت از گروه های تروریستی و تکفیری طی می کند. یکی از استراتژی های کلان ایالات متحده آمریکا و شرکای اروپایی آن، تمرکز بحران امنیت در منطقه و جلوگیری از ایجاد امنیت و ثبات در غرب آسیاست. در چنین شرایطی ابراز نگرانی آمریکا و سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه در خصوص امنیت منطقه چیزی جز یک دروغ پردازی آشکار نیست.
3- نکته سوم، به فوریت اقدام تروییکای اروپایی در همراهی با دولت ترامپ در صدور بیانیه اخیر علیه تهران باز می گردد. آمریکا و سه کشور اروپایی آزمایش موشک ماهواره بر توسط ایران را مصداق نقض قطعنامه 2231 دانسته و آن را محکوم کرده اند! سوال اصلی اینجاست که سه کشور اروپایی تا کنون در برابر نقض عینی برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط ایالات متحده آمریکا چه اقدامی صورت داده اند؟ آیا در دوران ریاست جمهوری اوباما که قانون آیسا تمدید شد، یا صدور ویزا برای کسانی که به ایران سفر می کنند محدود شد، تروییکای اروپایی اقدام به صدور بیانیه کردند؟ آیا در دوران ریاست جمهوری ترامپ که برجام رسما از سوی سنای آمریکا و کاخ سفید نقض شده است، تروییکای اروپایی اقدام به محکوم کردن اقدامات کاخ سفید و کنگره کرده است ؟ آیا سه کشور اروپایی که خود در جریان مذاکرات هسته ای با ایران بوده و در امضای برجام نقش داشته اند، در جریان اقدامات مخرّب آمریکا برای جلوگیری از مراودات بانکی و تجاری با ایران نیستند؟ آیا عدم عادی سازی روابط بانکی ایران و کشورهای دنیا (که متاثر از اقدامات آمریکاست) و جریمه شدن شرکت های تجاری توسط وزارت خزانه داری آمریکا که ناقض بند 29 برجام می باشد، ارزش صدور بیانیه ای از سوی تروییکای اروپایی را نداشته است؟
واقعیت امر این است که سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه به مانند ایالات متحده آمریکا در آزمون صیانت از توافق هسته ای و قطعنامه 2231 مردود شده اند. در چنین شرایطی بهتر است سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه به جای ابراز نگرانی در خصوص نقض قطعنامه 2231 (که بر اساس موارد ادعایی و غیر واقعی صورت گرفته است)، به فکر نقض رسمی و عینی برجام از سوی ایالات متحده آمریکا و دولت ترامپ باشند. سیاست یک بام و دوهوای تروییکای اروپایی در قبال برجام کاملا قابل پیش بینی بود. در جریان سلسله مذاکرات هسته ای، خصوصا مذاکراتی که از سال 1392 تا 1394 در ژنو، لوزان و وین صورت گرفت، مقامات سه کشور اروپایی بارها مواضع خود را در جریان مذاکرات هسته ای تحت تاثیری لابی گری های ایالات متحده آمریکا و معاملات پشت پرده دیپلماتیک و سیاسی با واشنگتن تغییر دادند. بدون شک اگر منافع اقتصادی دو کشور آلمان و فرانسه در دوران پسابرجام نبود، عهد شکنی های آنها در قبال توافق هسته ای از وضعیت فعلی نیز پررنگ تر بود.
و نکته مهم این که در قطعنامه 2231 صرفا در قالب توصیه‌ای به بحث توان موشکی ایران اشاره شده و هیچگونه الزام و اجباری در آن قید نشده است؛ در این قطعنامه ضمن اعمال محدودیت 8 ساله برای ورود و خروج مواد و ابزار مرتبط با ساخت موشک به ایران، به مسئولان کشورمان توصیه شده که از توسعه برنامه موشکی بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، اجتناب کنند؛ به عبارت دیگر، لحن قطعنامه 2231 در رابطه با برنامه موشکی ایران غیرالزام آور است و ضمانت اجرایی درباره آن وجود ندارد.
در نهایت اینکه سه کشور اروپایی در بیانیه اخیر خود اظهار کرده اند که به رایزنی های دوجانبه خود با تهران بر سر فعالیت های موشکی کشورمان ادامه داده و نگرانی های (!) خود در این خصوص را به تهران منتقل خواهند کرد. بدون شک در اینجا دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید پاسخ قاطعانه ای به مدعیان اروپایی صیانت از صلح و امنیت در منطقه دهد. یادآوری سیاست های تنش آفرین سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه در منطقه، یاد آوی انفعال آنها در صیانت از برجام و محکوم کردن رویکرد دوگانه آنها در قبال ایران موضوعاتی هستند که لازم است از سوی دستگاه دیپلماسی کشورمان به تروئیکای اروپایی یادآوری شود. بدیهی است که تنها باید در سایه اقتدار و پافشاری بر خطوط قرمز راهبردی و منطقه ای کشورمان با سه کشور اروپایی برخورد کرد./
