شرح و بررسی عملیات ظفرآفرین بیت المقدس

ساعت 11 صبح بود که صدای شهید «شرع پسند» از پشت بیسیم به گوش همگان رسید: «ما همین الآن وارد مسجد جامع خرمشهر شدیم و پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی را بر بالای مناره مسجد جامع خرمشهر به اهتزاز درآوردیم» و غروب همان روز، از فراز مناره خونین مسجد، صدای اذان تا آن سوی شهر می رفت. شهری که پس از 19 ماه، از اسارت آزاد شده بود...

فتح خرمشهر را بی شک نقطه عطف در تاریخ جنگ هشت ساله می توان برشمرد، آنجا که سلسله عملیاتهای آزادی بخش به کمال خود رسیده و برای جهانیان ثابت گردید که انقلاب اسلامی شجره طیبه ای است که ریشه در باورهای عمیق این ملت دارد و در برابر طوفانهای سهمگین نیز همچنان استوار ایستاده است. در واقع فتح خرمشهر خط بطلانی بود بر این پندار خیالین دشمنان انقلاب اسلامی که«می توان انقلاب اسلامی را از طریق حمله نظامی نابود نمود!»

آنچه در این مقال بدان خواهیم پرداخت شرح مختصری است از حماسه بزرگ دلاورمردان سپاه اسلام در عملیات بیت المقدس که در اردیبهشت و خرداد ماه 1361 صورت پذیرفت.

داستان خرمشهر

خرمشهر با 250هزار سکنه در سال1359 بزرگترین بندر تجاری کشور بوده که توانایی انتقال1/5 میلیون تن کالا را که از طریق خلیج فارس وارد می شود به سراسر ایران دارد. اتصال به شبکه سراسری راه آهن، سواحل مناسب جهت کشتی های بزرگ، نزدیکی به منابع نفتی و پالایشگاه آبادان از ویژگی های خرمشهر است، بهره مندی از طبیعت زیبا و سرسبز و نخلستانهای پربار جلوه های این شهر را که عروس بنادر ایران به شمار می رفت دوچندان می نماید.

این بندر مهم و استراتژیک مرزی از دیرباز مورد طمع بیگانگان بوده و بارها مورد تجاوز و دست اندازی واقع شده است که مهمترین موارد آن به شرح ذیل است:

 اشغال سه روزه خرمشهر توسط حاکم بغداد و امیر وقت کویت در زمان حمله محمدشاه قاجار به هرات (حدود سال 1115 که به دستور انگلستان انجام گرفت و قتل و غارت بی سابقه ای به وقوع پیوست که به دستور حاکم عثمانی تخلیه گردید.

 اشغال توسط انگلستان با استفاده از خاک عثمانی در زمان ناصرالدین شاه که در مقابل دادن هرات ،خرمشهر از اشغال آزاد شد.

 اشغال در شهریور1320 توسط انگلیسی ها و آزادی آن بنا به توافق استعماری ابرقدرتها.

و آخرین بار که در روزهای ابتدای مهرماه 1359 پای اشغالگران بعثی به دروازه خرمشهر باز شد.

مقاومت در برابر اشغال

بعدازظهر 31 شهریور ماه سال 1359 خرمشهر زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت. انبوهی از آتش خمپاره ها و توپ های دشمن روی شهر، همه غافلگیر شده بودند و حیران.شهر در آتش می سوخت و صدای انفجار لحظه ای قطع نمی شد. طولی نکشید که بیمارستان پر شد از انبوه مجروحان و شهیدان. زنان و کودکان و سالخوردگان، آواره بیابان ها و جاده ها شده بودند. مردم به خصوص جوانان روی به مسجد جامع و دیگر پایگاه ها آوردند تا برای مقاومت سازمان دهی شوند.

گروه های مقاومت به سرعت شکل گرفت و در محورهای هجوم جنگ و گریز شروع شد.آن طرف توپخانه، تانک، خمپاره انداز، مسلسل های سنگین و قوای زرهی، این طرف تفنگ ام 1، ژ3، بطری های آتش زا و چند آر پی جی.

34 روز مقاومت و تلاش در این وضعیت اگر چه بسیاری از مدافعان خرمشهر را به کام شهادت کشاند ولی دشمن را در دست یابی سریع به اهدافش واشغال سریع خوزستان ناکام گذاشت. هر چند که خرمشهر خونین شد و به دست دشمن افتاد.

یکی از فرماندهان که در روز سوم محاصره خود را به خرمشهر رسانده بود درباره مقاومت جانانه رزمندگان اسلام می گوید: «در 35 روز محاصره خرمشهر، سه بار پل سقوط کرد، اما عراقی ها را عقب راندیم.»

روز 4 آبان 1359 را باید روز پایان حماسه خونین شهر نامید. حماسه ای که در 34 روز جلوه کرد. اما بی گمان فداکاری ها وایستادگی تحسین برانگیز مدافعان خونین شهر در برابر ارتش متجاوز و مجهز به انواع جنگ افزارها Nر تاریخ و در خاطر انسان های حق جو و ظلم ستیز جاوید خواهد ماند.

عملیات بیت المقدس

مدتها به طول انجامید تا دستهای ناپاک از امور سیاسی کشور اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی قطع گردد و اداره کشور بدست کسانی بیفتد که به واقع نماینده واقعی مردم مسلمان ایران باشند. مومنانی که معنای حقیقی عشق و علاقه واقعی به« وطن» را نیز تفسیر کردند و چهره واقعی مدعیان وطن پرستی و ملی گرایی را رسوا نمودند.

بعد از ماجراهای سیاسی کشور در سالهای 59 و نیمه سال 1360 که به تصفیه و کنار گذاشتن نیروهای التقاطی و خط نفاق از مدیریت کشور و حاکمیت نیروهای حزب اللهی انجامید، از مهر ماه سال 60 عملیاتهای پیروزی آفرین رزمندگان اسلام با عملیات ثامن الائمه آغاز شد و با عملیاتهای طریق القدس و فتح المبین تداوم یافت و بخشهای مهمی از خاک کشور در منطقه خوزستان آزاد گردید.

بعد از پایان موفقیت عملیات فتح المبین، یک گام دیگر تا آزادسازی کامل مناطق استراتژیک ایران باقی مانده بود و همه مردم منتظر بودند تا خبر آزادسازی خرمشهر را بشنوند. به همین خاطر طرح فتح خرمشهر در دستورکار فرماندهان عالی جنگ قرار گرفت.

بعد از بررسی مجموعه عملیات، چهار قرارگاه عمل کننده ( قدس ، فجر ، فتح و نصر) یک قرارگاه مرکزی (کربلا) به فرماندهی شهید صیاد شیرازی و محسن رضایی ایجاد شد و در واقع این عملیات بزرگ توسط سپاه و ارتش به صورت مشترک انجام شد.

نکته قابل تامل در برابر طرحها و برنامه های سپاه اسلام، توان بالای نظامی دشمن برای دفاع از منطقه خرمشهر بود. لشکر 5 مکانیزه، لشکر 6 زرهی، لشکر 3 زرهی، لشکر 9 زرهی، لشکر 10 زرهی، لشکر 11 پیاده، لشکر 12 پیاده، لشکر 7 پیاده و بیش از 16 تیپ مستقل و زرهی و نیروی مخصوص و صدها قبضه توپخانه و انواع و اقسام سلاحهای مختلف ارتش عراق برای حفاظت از خرمشهر در منطقه مستقر شده بود.

آقای هاشمی رفسنجانی در تشریح توان نظامی آن روز عراق در این منطقه می گوید: «یکی از چیزهای عجیب و غریبی که نشان می دهد عراقی ها خیلی مطمئن بودند، این بود که، آن مدتی که آنها آنجا بودند یک پلی روی اروندرود نزدند که اگر یک وقت نیازی داشتند (تا فرار کنند، بتوانند فرار کنند. یعنی خیالشان راحت بود که روز فرار اتفاق نمی افتد. فقط نقطه امکان حمله ما را از طرف شمال می دانستند که شمال را هم آنچنان با پدافندهای نیرومند زمینی محکم کرده بودند که فکر می کردند هیچکس از آنجا عبور نمی کند، بر همین اساس بود که شخص صدام شرط بندی کرده بود و گفته بود اگر ایرانی ها خرمشهر را بگیرند، کلید بصره را هم به آنها خواهیم داد و این خیلی حرف بزرگی است که یک فرمانده جنگ، فرمانده کل قوا و رئیس یک کشور این قدر صریح بگوید و همه دنیا هم آن را شنیده بودند که این حرف را زده است.»

سرانجام وقت موعود فرا رسید و در30 دقیقه بامداد روز دهم اردیبهشت 1361 مصادف با میلاد باسعادت حضرت علی (ع) عملیات ظفرآفرین «الی بیت المقدس» با قرائت رمز عملیات«بسم الله الرحمن الرحیم. بسم الله القاسم الجبارین، یا علی ابن ابیطالب» از سوی فرماندهی آغاز شد. شهید آیت الله صدوقی و مرحوم آیت الله مشکینی نیز که در کنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه کربلا حضور داشتند، هر یک به طور جداگانه، پیامهایی را به وسیله بیسیم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت کردند.

هجوم رزمندگان اسلام به صفوف دشمن و متلاشی کردن خطوط اصلی پدافندی آن و عبور از رودخانه صعب العبور کارون، چنان برق آسا صورت گرفت که در مخیله دشمن نیز نمی گنجید. تداوم عملیات در روزهای بعد و دنبال نمودن دشمن تا مرزهای بین المللی در منطقه میانی جبهه خوزستان تا خردادماه ادامه یافت و آخرین گام فتح خرمشهر بود که در روز سوم خرداد 1361 محقق شد.

صبح روز سوم خرداد در چهارمین گام عملیات بیت المقدس لشکر 14 امام حسین(ع) به فرماندهی سردار رشید اسلام حاج حسین خرازی که در تحت امر قرارگاه فتح عمل می کرد، اولین گروهی بود که وارد خرمشهر گردید و به اشغال 575 روز شهری پایان داد که به واقع به «خونین شهر» تغییر نام یافته بود.

در این عملیات که به آزادسازی 538 کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده انجامید هویزه، پادگان حمیدیه و جاده اهواز خرمشهر نیز آزاد شد و در اختیار رزمندگان جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.

یکی از فرماندهان سپاه لحظه پرشکوه قدم نهادن بر خاک خرمشهر، بعد از قریب به 20 ماه اشغال را چنین توصیف می کند: «لحظه بسیار غرورانگیزی بود، پس از 40 روز مقاومت در کرانه ساحل غربی رودخانه خرمشهر به ساحل شرقی نگاه می کردم، خاطرم بود که دو سال قبل از آزادسازی وقتی مجبور به عقب نشینی از خرمشهر شدیم همیشه با حسرت نمی توانستیم از ساحل غربی به ساحل شرقی نگاه کنیم.»

پیام مشهور حضرت امام(ره) نیز توصیف زیبایی بود از حقیقت آنچه در ماجرای فتح خرمشهر اتفاق افتاده بود که خبر از نصرت الهی در تحقق این فتح بزرگ می داد و از سویی دیگر تنبهی بود برای فاتحان امروز خرمشهرکه فراموش نکنند تنها و تنها در سایه نصرت الهی بود که این امر خطیر محقق می شد.

ویژگیهای عملیات بیت المقدس

عملیات بیت المقدس از منحصربه فردترین عملیاتهای رزمی بود که در تاریخ دفاع مقدس این سرزمین ثبت گردید.

در مجموع عملیات بیت المقدس دارای ویژگیهایی است که آن را از عملیات های پیش و پس از آن متمایز می کند که به اختصار این ویژگیها عبارتند از:

1- کوتاه بودن زمان برای آمادگی: طرح ریزی این عملیات بزرگ بلافاصله پس از عملیات غرورآفرین فتح المبین آغاز و در کمتر از یک ماه به اجرا درآمد.

2- وسعت منطقه نبرد: وسعت منطقه عملیات بیت المقدس شش هزار کیلومترمربع یعنی معادل10برابر وسعت عملیات فتح المبین بود.

3- مداومت زیاد عملیات: عملیات بیت المقدس یکی از طولانی ترین عملیاتها در دوران دفاع مقدس بود که 26 روز مداومت داشت.

4- اجرای عملیات عبور از رودخانه که از پیچیده ترین و مشکل ترین نوع عملیات رزمی چه از نظر طرح ریزی و چه از نظر اجرا و چه از نظر تدارک وسایل ویژه است. بویژه آن که عملیات عبور در مقیاسی وسیع (حدود 5 لشکر) و با وجود محدودیت های بسیار از نظر تجهیزات انجام گرفت. 5- حجم تلفات و خسارات وارده و نیز اسرای گرفته شده از دشمن بی سابقه بود.

عملیات بیت المقدس از نظر توان ارتش عراق، وسعت منطقه درگیری و نیز موانع بسیار، چنان بزرگ و شگفت انگیز بود که حضرت امام خمینی(ره) هشتم خرداد 1631 فرمودند: «فتح خرمشهر یک مسئله عادی نبود، اینکه 15 الی 20 هزار نفر به صف برای اسارت بیایند و تسلیم شوند مسئله عادی نیست، بلکه مافوق طبیعت است.»

دستاوردها و بازتابهای فتح خرمشهر

فتح خرمشهر دستاوردهای ارزشمندی برای انقلاب اسلامی بهمراه داشت و توانست موقعیت بین المللی جمهوری اسلامی را بشدت تقویت نماید، بطوری که حضرت آیت الله خامنه ای که در آن زمان ریاست جمهوری را برعهده داشت در این باره می فرمایند: «وقتی ملت ایران با قدرت خرمشهر را از دشمن پس گرفت و هزاران نیروی رزمنده دشمن را اسیر کرد، در واقع سرنوشت نهایی جنگ نوشته شد. همان روزها سران چند کشور برای وساطت به ایران آمده بودند. یکی از برجستگان سیاسی معروف انقلابی دنیا - که رهبر یکی از کشورهای آفریقایی بود - به من گفت امروز مسئله ایران و جمهوری اسلامی در دنیا بکلی با قبل از فتح خرمشهر متفاوت است؛ امروز همه به چشم فاتح و پیروز به شما نگاه می کنند. و حقیقت هم همین بود.»

فتح خرمشهر همچنین به شدت خشم صدام را در آورده بود و او که خود را «سردار قادسیه» و نجات بخش ملت عرب! معرفی می کرد، این بار سرافکنده و ذلیل شده بود.

سرگرد «کامل جابر» از افسران ستاد سوم ارتش عراق در خاطراتش درباره وضعیت روحی صدام بعد از شکست در خرمشهر چنین توصیف می کند:«پس از باز پس گیری خرمشهر توسط ایرانی ها، صدام فرماندهان سپاه سوم را در روز 27 مه 1982 برای اعطای نشان شجاعت به کاخ ریاست جمهوری در بغداد فراخواند. صدام پس از اعطای نشان به فرماندهانی که با دست خالی از جبهه خرمشهر بازگشته بودند، طی مراسمی در حضور خبرنگاران پس از پایان مراسم و بیرون کردن خبرنگاران خطاب به این فرماندهان گفت:«من از مقاومت شما در «محمره» (خرمشهر) راضی نیستم. اعطای این مدالها به شما، صرفاً اقدامی برای تسکین افکار عمومی است. آرزو می کردم در بندر محمره کشته می شدید، ولی عقب نشینی نمی کردید، آیا شما واقعاً لیاقت دریافت نشان شجاعت را دارید؛نه، اصلاً ندارید. وجدان من آرام نمی گیرد، مگر وقتی که سرهای له شده شما را زیر شنی تانکها ببینم.« در این هنگام سرتیپ ستاد «ساجت الدلیمی» لب باز کرد و گفت: «قربان، ببخشید... » اما صدام در حالی که از فرط خشم دندان روی دندان می فشرد، نگاه تندی به او کرد و گفت: «ساکت باش بی شعور، ساکت باش ترسو، همه شماها ترسو هستید، همه شماها مستحق اعدام هستید، چرا علیه ایرانی ها از سلاح شیمیایی استفاده نکردید.»

یکی از افسران در پاسخ به او گفت:«قربان، در این صورت گازهای شیمیایی به خاطر نزدیکی خطوط ما و ایرانی ها روی سربازان ما هم تأثیر می گذاشت.» صدام بلافاصله جواب داد:«سربازان تو بمیرند، مهم نیست. مهم این بود که محمره در دست ما باقی بماند. ای حقیر... »

وقتی سرتیپ ستاد«نبیل الربیعی» خواست شروع به صحبت کند، صدام کفش خود را از پای درآورد و به طرف صورت آن سرتیپ پرتاب کرد و با لحنی که نفرت و تحقیر از آن می بارید، گفت:«من در مقابل خودم، حتی یک مرد در اینجا نمی بینم، هنگام خروج از سالن کاخ، بعضی از فرماندهان گریه می کردند. آخر در آن جلسه، صدام برای سومین بار به صورتشان تف انداخته بود.»

صدام هیچ وقت حاضر به پذیرش شکست در خرمشهر نشد و احمقانه اعلام می نمود که با اختیار کامل منطقه را تخلیه نموده است! دروغ مضحکی که هر ناظر بیطرفی را به خنده وا می داشت.

دکترعلی اکبر ولایتی که آن زمان وزیر امور خارجه بود در این باره می نویسد: «عراق به صراحت شکست خود را اعتراف نکرد و حتی مدعی بود که گوشمالی لازم را به انقلاب اسلامی ایران داده است و درنتیجه، چون ضرورتی احساس نمی کرد که نیروهایش بیشتر در خرمشهر بمانند، آنها را با درگیری به عقب کشیده است.»

در این بین واکنش رسانه های غربی نیز قابل توجه بود؛ آنها که در طول 8 سال دفاع مقدس از هرگونه حمایتی از رژیم بعثی دریغ نمی کردند در طول عملیات بیت المقدس با نوعی بایکوت خبری فتوحات سپاه اسلام، تلاش می کردند که به نوعی شکست افتضاح آمیز صدام را توجیه نمایند و حتی بعد از آزادسازی خرمشهر نیز تا 48 ساعت از اعلام آن دریغ می ورزیدند تا اینکه سرانجام مجبور شدند به این شکست اعتراف نمایند.

بی بی سی در تحلیلی ابراز داشت: «همانطور که بدون شک اطلاع دارید دیروز بندر خرمشهر پس از 20 ماه دوباره به دست نیروهای ایرانی افتاد. بدین ترتیب ایران هم رسما و هم اسما کاملا در جنگ پیروز شده است.»

آسوشیتدپرس اعلام کرد: «خرمشهر از جایگاههای بزرگ جنگ محسوب می شود و بیرون راندن عراقی ها به آن معناست که عراقی ها عملاً تمام مناطق استراتژیکی را که در آغاز جنگ تصرف کرده بودند از دست داده اند.»

نیوزویک نوشت: «عراق می خواست با هجوم به سرزمینهای ایران شاهد سقوط جمهوری اسلامی باشد ولی این آرزو با برتری نیروهای ایرانی اتفاق نیفتاد.»

خبرگزاری فرانسه گزارش داد : «این موفقیتها ، حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران موفق شده ارتش باقی مانده از رژیم گذشته را در نیروی منسجمی ادغام نماید و این چه از لحاظ شیوه های جنگی مورد استفاده و چه از نظر عناصر خادم ، یک رژیم انقلابی بی سابقه است.»

جنگ بعد از فتح خرمشهر

پس از فتح خرمشهر و برتری سیاسی - نظامی ایران، که یکی از اهداف آن، پایان درگیری بود، پیش بینی می شد که زمینه اتمام جنگ فراهم آید و قدرت های بزرگ پایان جنگ را به طور جدی و با در نظر گرفتن عدالت و تنبیه متجاوز پی گیری کنند، همانگونه که در مورد بسیاری از جنگ های بین المللی چنین شد. اما، با وجود این تصور، آمریکا و غرب در راستای حفظ حکومت عراق و فشار بر جمهوری اسلامی تلاش های خود را آغاز کردند. در واقع، آمریکا به عنوان عضو برتر شورای امنیت سازمان ملل، بدون توجه به خواسته های قانونی ایران، در پی تحمیل مذاکره بدون شرط بر این کشور بود. افزون بر این، قدرت های بزرگ به دلیل موضع برتر جمهوری اسلامی ایران، مایل بودند، مذاکرات در شرایطی انجام شود که جمهوری اسلامی فاقد برتری نظامی باشد.

در این راستا، شورای امنیت سازمان ملل هیچ گونه توجهی به نظرات ایران نکرد و در ادامه تأیید تجاوز عراق و اشغال خاک ایران، این بار نیز به شکل دیگری درصدد نجات عراق از این مهلکه برآمد.

از سوی دیگر، با توجه به برتری مطلق ایران در این زمان، تصمیم گیرندگان سیاسی و فرماندهان نظامی حاضر نبودند، بدون دستیابی به کمترین امتیاز، که تنبیه متجاوز و گرفتن غرامت بود، قرارداد پایان جنگ را امضا کنند، زیرا افکار عمومی و آیندگان این تصمیم را اقدامی غیرعقلانی تفسیر می کردند، حال آن که مسئولان در تصمیم خود، باید ماهیت ضد سلطه و ضد امپریالیستی انقلاب اسلامی را نیز در نظر می گرفتند. به طور کلی، مفهوم قدرت و واقع بینی سیاسی نشان می دهد، نباید در موضع قدرت، به شرایط دشمن تن داد، بلکه باید اراده انقلابی را بر آن تحمیل کرد. از این رو، هدف اصلی ایران از ورود به خاک عراق و ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر، وادار کردن جامعه بین المللی به تنبیه متجاوز بود، تا از این رهگذر، به قدرت سیاسی انقلاب، خدشه وارد نیاید.

دکتر محسن رضایی فرمانده آن روزهای سپاه پاسداران در پاسخ به شبهات مطرح درباره ادامه جنگ بعد از آزادسازی خرمشهر می گوید:«بعد از آزادی خرمشهر پیشنهاد صلح رسما از سوی هیچ نهاد بین المللی و یا هیچ کشوری ارائه نشد. اگر چیزی گفته می شد به صورت شفاهی و آن هم درخواست آتش بس بود که درخواست های اولیه و مشروع ایران یعنی بازگشتن به مرزهای بین المللی و ایجاد کمیته بین المللی برای بررسی میزان و راهکار جبران خسارت را جواب نمی داد. آتش بس صرف هم تنها برای بازسازی ارتش عراق و احتمالا حمله دوباره بود که هیچ عاقلی آن را نمی پذیرد.»

سرلشکر شمخانی در پاسخ به سوالی مبنی بر چرایی ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر به خبرنگار مربوطه می گوید:«این، سوالی جهت دار و به منظور ابهام در مورد کل مراحل جنگ طراحی شده است که فاقد محتواست. اگر در خرمشهر صلح می کردیم و صدام مجددا به ما تجاوز می کرد، آیا امروز از ما سوال نمی شد که چرا با وجود آنکه پیروز بودید جنگ را ادامه ندادید؟ ما چاره ای جز ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر نداشتیم. در قطعنامه ای که آن زمان صادر شد هیچ بحثی از بازگشت به مرزهای قبل از سال 1975 ، پرداخت غرامت و شناخت متجاوز مطرح نبود. باید توجه کنیم که بعد از آتش بس هم صدام جنگ را ادامه داد و از تجاوز دست نکشید و مجددا به اهواز تجاوز کرد. خوی تجاوزگری صدام صلح و آتش بس رانمی پذیرفت و به همین دلیل جنگ با کویت را آغاز کرد.»

روزنامه گاردین در همین ایام نوشت: «توقف ایران در داخل خاک خود به گفته تحلیل گران نمی تواند ضامن آن باشد که صدام حسین به دادن امتیازی بیشتر تن دهد. ضمن اینکه نباید این احتمال را از نظر دور داشت که نیروهای عراقی پس از گذراندن یک دوره استراحت و بازسازی به هجوم مجدد اقدام نکنند.»

سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه می تواند فصل الخطاب این بحث باشد:«البته خرمشهر آزاد شد؛ اما بسیاری از سرزمینهای ما همچنان در زیر پای دشمن بود. مهران و نفت شهر و صدها شهر و روستای ما در طول مرز مغصوب بود. در همین خلال، کسانی که حاضر نبودند برای انقلاب و منافع این کشور یک قدم بردارند، بلکه فقط بلد بودند نق بزنند و علیه انقلاب بهانه گیری کنند، باز فشار می آوردند که جنگ را تمام کنید. اگر اراده قوی و مصمم و ایستادگی امام نبود، مطمئناً جنگ جز با پیروزی دشمن تمام نمی شد ... تهدید بالای سر مرزهای ما بود و دشمن از همه طرف تجهیز می شد. باید شر دشمن از سر مرزها کم می شد؛ این یک بینش خردمندانه بود. آن روز همه دلسوزان کشور، از مسئولان نظامی و غیره، این منطق را برای همه اثبات می ردند. امام یک انسان منطقی بود و تصمیم گرفت و عمل کرد و به فضل پروردگار توانست ملت ایران را سرافراز کند.»

پایان سخن

حماسه آزادسازی خرمشهر بی شک یکی از صفحات ماندگار و زرین تاریخ این ملت است که در آن ایستادگی، ایمان به نصرت الهی، تدبیر و هوشیاری، همکاری و وحدت همه جانبه و اراده های استوار یک ملت به چشم می خورد.

درس بزرگ فتح خرمشهر را که امروز نیز باید سرلوحه نسل جوان کشور و ملت بزرگ ایران باشد، این چنین از زبان آیت الله خامنه ای می شنویم: «یک ملت وقتی به خود متکی شد، وقتی مومن شد، وقتی این ایمان را با عمل صالح و جهاد همراه کرد، در همه میدان ها پیروزی او قطعی است. درس خرمشهر برای ما این است؛ ملت ایران این درس را نباید فراموش کند.»

پى نوشت ها

- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى،٣/٣/٦٩ .

- آزادسازى خرمشهر از زبان سردار حاج مرتضى قربانى،خبرگزارى ایسنا .

- تشریح گوشه هایى ازعملیات بیت المقدس از زبان سردار فضلى، روزنامه جمهورى اسلامى .

- على سجادى؛ » خرمشهر از اسارت تا رهایى «،روزنامه ایران،١/٣/٨٦ .

- سخنرانى حجت الاسلام هاشمى رفسنجانى درخطبه هاى نماز جمعه،٦/٣/٨٥.

- خاطرات دکتر محمدباقر قالیباف از آزادسازى خرمشهر، خبرگزارى ایسنا .

- ویژگیهاى عملیات فتح خرمشهر از زبان دکتر محسن رضایى، سایت ساجد .

- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در میدان صبحگاه ستاد نیروى مقاومت بسیج،٢/٦/٨٤

- کتاب همپاى صاعقه، صص ٧٣١-٧٣٠.

- على اکبر ولایتى، تاریخ سیاسى جنگ تحمیلى عراق علیه جمهورى اسلامى ایران، ص١٠٤ .

- حسین اردستانى، تنبیه متجاوز، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامى .

- ناگفته هاى دریادار شمخانى از خرمشهر، خبرگزارى ایسنا .

- گفتگو با سردار ابوالفضل شکارچى , ماهنامه راه راستان .

- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار اقشار مختل مردم به مناسبت سالروز آزادى خرمشهر،١/٣/١٣٨١.

- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار خانواده هاى شهدا، ٣/٣/١٣٨٤.