یادداشت روزنامه های24مرداد1396

ادعای روزهای اخیر امریکا مبنی بر «نقض روح برجام و قطعنامه 2231» پیاده‌سازی گام سوم است که خود دو مرحله را شامل می‌شود یک، «معرفی ایران به عنوان ناقض برجام» و دیگر، «کشاندن ایران به پای میز مذاکرات مجدد هسته‌ای و غیرهسته ای. » به بیان بهتر تعهدات امریکایی‌ها در متن برجام و قطعنامه2231 «کلی-‌مبهم- قابل‌تفسیر» و در مقابل تعهدات ایران «منجز-‌عینی-‌متقن »است که به همین دلیل طرف غربی بدون پرداخت هزینه، تعهدات خود را انجام نداده و در مقابل ایران مکلف و ملزم به اجرای بند بند تعهدات است چرا که کلمات و عبارات تفسیر پذیر بوده و امریکایی‌ها با تفسیر «موسع» می‌توانند «هرگونه تصمیمی» در قبال ایران اتخاذ نمایند؛ بدون آنکه مانعی وجود داشته باشد. همانطور که اشاره شد گام اول و دوم را امریکا با موفقیت نسبی پشت سر گذاشته و با اظهارات مقامات رسمی خود در هفته‌های اخیر می‌توان نشانه‌های اجرای گام سوم را به‌راحتی جست‌وجو کرد؛بر همین اساس است که دونالد ترامپ دو بار در روزهای اخیر عبارت « ایران به روح برجام پایبند نبوده؛ پایبند نشوند، با اقدامات قاطع روبه‌رو می‌شوند»را تکرار و سخنگوی کاخ سفید هم مطرح می‌کند: «اعتقاد داریم که ایران روح برجام را نقض کرده است. روح برجام این است که به ثبات و امنیت منطقه کمک کند، اما توافق هسته‌ای این کار را نکرده است. برجام... اقدامات ثبات‌زدای ایران را نادیده گرفته است. » بازگشایی پرونده PMD، تجدید و توسعه تحریم‌های ضد ایرانی، زمینه‌چینی برای احیای شش قطعنامه گذشته با توسل به بندهایی از قطعنامه2231از جمله هزینه‌هایی است که باید با یک دیپلماسی جامع مانع از اجرای آن شد. در بند مورد اشاره صراحتاً تعیین تکلیف شده که: ایران متعهد شده در صورتی که یکی از اعضای 1+5 تحریم را «بازگردانند»، روند اجرای تعهدات خود را تنها «متوقف» کند و نه «بازگرداند». در همین متن برجام آنجایی که سخن از بازگشت‌پذیری طرف مقابل می‌شود - یا همان مکانیسم ماشه- از واژه «بازگردانیدن» ( reinstate) استفاده می‌شود و در مقابل در ماده 37 آنجایی که قرار است از بازگشت پذیری تعهدات ایران صحبت به میان بیاید واژه «متوقف» (cease) به‌کار گرفته می‌شود. مهم‌تر اینکه در شرایطی که امریکایی‌ها تفسیر موسع و متفاوت با اهداف توافق هسته‌ای- که بر خلاف متن صریح کنوانسیون 1969 است- جهت اثبات نقض برجام توسط ایران ارائه می‌دهند که وزارت امور خارجه باید در قالب بیانیه رسمی با یادآوری برخی از مفاد برجام و قطعنامه2231پایبندی ایران را به «متن-روح»این دو مورد تأکید قرار داده کمااینکه روح حاکم بر توافق هسته‌ای «برداشته شدن تحریم‌های ضد ایرانی علیه ایران »و« بهبود محسوس وضعیت اقتصادی و معیشتی جامعه ایرانی»بوده و اساساً ارتباطی میان مورد ادعای امریکا- برجام با هدف ثبات و امنیت منطقه امضا شده است- برخلاف روح برجام است.

چنانچه دستگاه سیاست خارجه با یک بسته مناسب از اقدامات –رفتارها و موضع‌گیری با اجرای گام سوم امریکایی‌ها مخالفت نکند، تکرار ادعایی اخیر مبنی بر نقض برجام توسط ایران از سوی امریکایی‌ها می‌تواند بر اساس ابزارهایی نظیر «تفسیر پذیر بودن متن برجام- قدرت تصمیم‌گیری این کشور در شورای امنیت به عنوان مرجع نهایی حل و فصل اختلافات برجام –قدرت رسانه‌های این کشور در جهت قانع‌سازی و جهت‌دهی به افکار عمومی رسانه‌ای» که این کشور در اختیار دارد هزینه‌های برآمده از اجرای برجام را به میزان غیرقابل تصوری افزایش دهد.

شهید حججی مرواریدی برگونه های یک ملت

سیدباقرپیشنمازی در رسالت نوشت:

 در روزهای گذشته دوعکس با دوپیام متفاوت ازدوجبهه، تکانه های شدیدی درفضای فرهنگی اجتماعی کشور ایجاد کرد. هردو تابلو، آیه هایی برای عبرت و ارتقاء بصیرت بودند اولی درمجلس موجب شرمندگی موکلین شد، اما دومی درعرصه های جهاد ومقاومت نماد غیرت و فداکاری برای امنیت و نشانی از روح مقاومت وسربلندی یک امت بود. اولی مجلس ترحیم می طلبید! و دومی "مجلس تعظیم". هردو رویداد باید در آموزشهای مدرسه ای فرزندانمان تبیین وتحلیل شوندتا بیاموزند ذلت وعزت بطور اتفاقی درسرنوشت یک ملت رقم نمی خورد.اگرعبرتها چراغ راه آینده نشوند ودشمن واردخانه ملتی شود قبل از قتل و غارت مرگ ناشی ازخفت وذلت،خودرا تحمیل می کند.

امیرالمؤمنین علیه السلام درنهج البلاغه به اصحاب جبهه اول می فرمایند:

-به شما نیرنگ می زنند و شما نیرنگ نمی زنید!. شهرهای شما را می گیرند و شما خشمگین نمی شوید! دشمن از شما غافل نیست و شما در غفلت و بی خبری به سر می برید...! به خدا سوگند، مردی که دشمنش را بر خود چنان مسلط کند که گوشتش را تا استخوان بخورد و استخوانش را در هم شکند و پوستش را بکند، مردی بس ناتوان و زبون است و در سینه اش دلی ضعیف دارد. 

آنگاه به اصحاب جبهه دوم می فرمایند:

- پیش از آن که هجوم بیاورند، شما بر آنان پیش دستی کنید و بر آنان هجوم ببرید، سوگند به خدا، هیچ قومی در خانه خود مورد حمله و هجوم قرار نگرفت، مگر این که ذلیل شد.(1)

امام خمینی(ره) نیز درهمین موضوع فرمودند:

در صورت قعود از جهاد، منتظر عواقب آن باشید،‌ از ذلت و اسارت و بر باد رفتن ارزشهای اسلامی و انسانی و نیز از همان چیزها که خوف آن را داشتید از قتل عام صغیر و کبیر و اسارت ازواج و عشیره، و بدیهی است که همه اینها پیامد ترک جهاد، خصوصاً جهاد دفاعی است.(2)

همبستگی وهمکاری آشکار اطلاعاتی وعملیاتی ارتش آمریکا وداعش درهجوم به منطقه مرزی عراق وسوریه وحضور بلافاصله تروریستهای اجاره ای و اسارت وشهادت دلاورمردانی ازجبهه مقاومت اسلامی برای همه وجدانهای بیدار حادثه ای تلخ بود وذبح مظلومانه یک اسیرنظامی که برخلاف اصول انسانی و حتی قوانین جنگ بود مرواریدهای اشک را برگونه یک ملت بزرگ جاری ساخت. اما گامی درجهت آگاهی بخشی به اهالی ساده اندیش  ونیرنگ پذیرفته جبهه اول نسبت به شناخت تهدیدهای دشمن در کمین نشسته بود والبته عاملی برای هوشیاری وعزم جدی تر رزمندگان درجهت تعقیب و پاکسازی منطقه از لوث شجره ملعونه و بصیرتی هم برای ما.خدایی که به جهاد فرا می خواند می تواند جبهه کفر ونفاق وفتنه را به راحتی از میان بردارد(3) تانیازی برای دشمنی ومبارزه نباشد اما سنت الهی این گونه مقدر شده است که انسان با بهره گیری ازموهبت اختیار وانتخاب، سرنوشت خود را ترسیم کند ودرنحوه مواجهه با موانع ودشواریها رتبه وعیار خودرا ارتقاء بخشد وباگذر از معبر رنجها ومشقتها شایستگی واهلیت دستیابی به پاداشهای بزرگ وجایگاه رفیع ومنزلت معنوی را کسب کند(4).

ولذا وجود شر مکمل نظام ابتلاء وامتحان الهی است وقرآن کریم بارها به این مسئله اشاره کرده است تاجایی که خدای متعال خود برای اولیاء وانبیاء خود دشمن تراشی می کند!(5)بسیاری ازقهرمانان تاقبل از قرار گرفتن بر سکوی قهرمانی گمنام هستند واین اراده وعزم آنان است که همه دشواریهای اقتضائی وتمرینها ومراقبتهای سخت را برای سبقت گرفتن بر دیگران و رسیدن به جایگاهی رفیع تحمل می کنند. اما هیچ سکوی قهرمانی به بالندگی قله وصل به محبوب وشهادت در راه خدا نیست.قهرمان ما با عزمی استوار ومجاهدتی عظیم نه تسلیم دشمن که تسلیم اراده محبوب خود شد و به دست جنود شیطان به سوی سرنوشتی که آرزو کرده بود برده شد. اما بخش دشوارتر این جهاد بزرگ، قبلا اتفاق افتاده بود.شهید محسن حججی آنجا که با انتخاب، نفس خود را زیر پا گذاشت ولباس جهاد برتن کرد، قربانگاه را تجربه کرده بود. این را به خوبی می توان از وصیتنامه اش دریافت. بعداز این که ازخود گذشت،خطاب به فرزند خردسالش می گوید از"تو و مادرت" هم گذشتم!این یعنی ترک تعلقات، یعنی کسب شایستگی برای پرواز وآغاز تجارت بزرگ با خدای متعال:

إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَی بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ (6)

در حقیقت ‏خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهای] اینکه بهشت برای آنان باشد خریده است همان کسانی که در راه خدا می ‏جنگند و می ‏کشند و کشته می ‏شوند [این] به عنوان وعده حقی در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست و چه کسی از خدا به عهد خویش وفادارتر است پس به این معامله‏ ای که با او کرده‏ اید شادمان باشید و این همان کامیابی بزرگ است.

محسن حججی مثل مولایش اباعبدالله علیه السلام گرانبهاترین تعلقات خود را به پیشگاه خدای متعال تقدیم کردتا به گرانبها ترین پاداش که مقام قرب ورضوان الهی است نائل شود.

انسانها درهمیشه تاریخ مقابله جبهه حق وباطل براساس توان تشخیص وقدرت اندازه گیری، با انتخاب جبهه اول یا دوم سرنوشت خود را نیز مشخص می کنند. 

اصولا تعابیری ازقبیل عبور ازخود وتجارت باخدا و... برای بعضی ها اصلا مفهوم نیست واز دستگاه هاضمه حسی آنها نمی تواند عبور کند وچه بسا مورد استهزاء وتمسخر آنان نیز واقع شود چون دستگاه های دریافتشان با عایقی که خود روی آن گذاشته اند ازکار افتاده است.

یکی از این عایقها "خود محوری"است خودمحوری  آغاز عقبگرد انسان است.خودمحوری ظرف بسیارکوچکی است که مفاهیم بلند آسمانی درآن نمی گنجد.شهید حججی ها چون اولین گام را با "عبور از خود" برداشتند،حجاب ازچشم وگوش وعقل آنها برداشته شد وافقهای جدیدی را پیش روی خود دیدند مصمم تر ازقبل گام برداشتند و این گونه، قلبی  وسیعتراز کهکشانها ارزانی شان شد تاخدای درآن بگنجد (7) آنگاه بسان قطره ای دراقیانوس مهر محبوب آرام گرفتند. 

وما همچنان در زنجیر تعلقات خود ازفهم حکمت این دادوستدهای شگفت، بازمانده ایم.چون همه مسائل را می خواهیم دراندازه های کوچک خود یاقبیله خود تفسیر کنیم.ودشمنی را که خدای متعال برای رشد واعتلاء پیش روی ما قرار داده و مارا تکلیف به تبری وجهاد کرده است می خواهیم بازبان تولی! ازپیش روی برداریم!!و را به همکاری دعوت کنیم! اماعصر زلزله های تاریخی آغاز شده و آنهاکه بخاطر اندازه کوچک یا ناتوانی دستگاه گیرنده خود ازپیش بینی حوادث براساس وعده های الهی وکسب آمادگی لازم ناتوانند پی درپی غافلگیر   ومقهورخواهند شد.

پی نوشت:

1-نهج البلاغه خطبه 27

2-صحیفة نور، ج20، ص 109

3- وَلَو شاءَ رَبُّکَ ما فَعَلوهُ - انعام 112

4- وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّی نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنْکُمْ وَالصَّابِرِینَ....(محمدص- 31)   

5-وَکَذَلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلَی بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ (انعام-112)

6- سوره توبه آیه 111

7-حدیث قدسی:لَا یَسَعُنِی أرْضِی وَلا سَمائِی وَلکِن یَسَعُنِی قَلْبُ عَبْدِیَ الْمُؤْمِنِ.

من در زمین و آسمانم نمی‌گنجم؛ ولی قلب بنده مؤمنم مرا در خود جای می‌دهد.

کافی، ج 2، ص 128

غلامحسین کرباسچی دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی در ایران نوشت:

 قضاوت درباره وزرای پیشنهادی رئیس جمهوری به مجلس برای تشکیل کابینه دوازدهم، گاهی به حساسیت و داوری درباره پیشینه یا عملکرد برخی افراد معرفی شده تنزل یافته و متوقف می‌شود؛ در حالی که بررسی کابینه نیازمند توجه به اولویت‌های اصلی و اساسی کشور در حوزه‌های اقتصاد، سیاست خارجی، سیاست داخلی و امثالهم است و در نهایت رسیدن به پاسخ این سؤال که آیا افراد پیشنهادی در مجموع می‌توانند در چارچوب سیاست‌های دولت، در جهت کاهش مشکلات و حل مسائل گام بردارند؟ اگرچه انتخاب وزرا و همکاران، از اختیارات رئیس‌جمهوری است اما بدون تردید آقای روحانی در گزینش این افراد بر اهداف کلان ملی متمرکز بوده است؛ کمبود آب، آلودگی هوا، مشکل اشتغال، یارانه‌ها، قیمت انرژی و موارد متعدد دیگر، امروز در فهرست اولویت‌ها و معضلات بزرگ کشور هستند که حل و فصل آنها به‌سادگی میسر نیست.

همین امسال دولت با موضوع کسری بودجه مواجه است؛ در بودجه امسال ده‌ها هزار میلیارد در قالب اوراق مشاکت از سوی مجلس به دولت مجوز داده شده است که معنایی جز کسر بودجه ندارد. مالیات ما با کشورهای پیشرفته گویای وجود معضل در این حوزه است؛ گفته می‌شود حجم مالیات ما نسبت به تولید ناخالص ملی بسیار پایین است و این به معنی مخاطرات بزرگ برای کشور با هرگونه بی‌ثباتی در درآمدهای نفتی است. مسأله قیمت ارز، تورم، رکود و موضوعات بنیادی دیگر، مشکلاتی که اگر چه در حوزه مسئولیت‌ها و اختیارات دولت است اما هم دولت و طرفدارانش و هم رقبا می‌دانند حل این معضلات پیچیده‌ و ریشه‌ای جز با نگاه ملی، هماهنگی در سطح کل حکومت و همراهی بخش‌های‌ خارج از دولت امکانپذیر نیست.

بی‌تردید رؤسای جمهوری در دور دوم بیش از دولت اول به مسائل اشراف داشته و مجرب‌تر و پخته‌تر عمل می‌کنند و خود را لابد از این می‌دانند که مجموعه حکومت و نهادهای قدرت را با خودشان همراه و همسو کنند. به اعتقاد من در بررسی کابینه پیشنهادی، پیش از آنکه به ریز مسائل شخصی و حتی سابقه کاری افراد وزن بدهیم، باید به این سؤال پاسخ بدهیم آیا این مجموعه می‌تواند با همت ملی، همه دستگاه‌ها را برای حل معضلات کلان کشور همراه کند؟ ناگفته پیداست نمی‌توان ادعا کرد یک دولت یا یک دستگاه مسائل کلانی از قبیل آنچه اشاره شد را به کلی حل کند اما می‌شود قدم‌هایی در راستای کاهش فشارها در این حوزه‌ها برداشت؛ کما اینکه در دولت‌های نهم و دهم شاهد بودیم قدم‌هایی در راستای تشدید این موضوعات برداشته شد و کشور را دچار خسارت کرد.به عبارت دیگر بررسی و در نهایت داوری درباره کابینه پیشنهادی، نیازمند تقدم نگاه کلان‌نگر و برنامه‌محور بر دیدگاه شخص‌نگر است.

البته مجلس مطابق قانون هم حق و هم اختیار دارد به وزرای پیشنهادی رأی اعتماد بدهد یا نه؛ اشکالی هم ندارد که تعدادی از افراد را شایسته حضور در کابینه نداند اما باید همواره نگاه به مسائل کلان کشور را مدنظر داشته باشد. به نظرم در این مقطع اگر بین رئیس‌جمهوری، طرفداران و حتی رقبایش درباره مسائل اصلی کشور یک همسان‌سازی ذهنی ایجاد شود، حرکت‌ها بیشتر به نتیجه مطلوب منتهی می‌شود.بخصوص در شرایطی که همه توجه داریم که گرچه آقای روحانی در دولت یازدهم با امضای برجام یک گام بسیار بزرگ و تاریخی برای رفع تحریم‌های سازمان ملل و شورای امنیت برداشته ولی از زمان انعقاد این پیمان،  یک هسته افراطی در کانون اصلی قدرت امریکا و نیز منطقه برای مقابله با این دستاورد بزرگ شکل گرفته است و چنین شرایطی ایجاب می‌کند دولت و مجلس در انتخاب بهترین گزینه‌ها در این فضا، هم‌افزایی داشته باشند تا در نهایت کابینه‌ای تشکیل شود که بتواند برای حل ابرچالش‌های کشور،  توجه و همکاری همه نهادها و مراکز قدرت را جلب کرده و در این راستا قدم‌های اساسی بردارند.

چرا مذاکره؟

بهزاد صابری در شرق نوشت:

در روابط بین کشورها، گفت‌وگو یک ضرورت است؛ چه در روابط دوستانه و چه در اختلاف‌ها. یکی از مهم‌ترین کارکردهای گفت‌وگو پرهیز از برداشت اشتباه درباره خواسته طرف مقابل است. این بسیار مهم است که اگر دو دولت اختلاف جدی هم دارند، به‌طور واضح درباره اختلاف خود گفت‌وگو کنند تا ابعاد آن دقیقا مشخص شود. گفت‌وگو الزاما راهی به سوی رفع اختلاف نیست. ‌ای‌بسا در نتیجه گفت‌وگو، حتی مشخص شود که دامنه و عمق اختلاف از آنچه تصور می‌شد نیز فراتر است، اما همین هم مغتنم و ضروری است. خارج‌کردن ابزار تماس با سایر حکومت‌ها راه ناگزیر تکیه به طرف‌های واسطه یا مطالب مطبوعاتی را پیش‌روی یک حاکمیت قرار می‌دهد.

این بسیار مهم است که اگر دو دولت، حتی اگر قرار باشد به نقطه تخاصم هم برسند، مشخص شود دقیقا بر سر چه اختلاف نظر دارند و در چه موضوعاتی تضاد ندارند. در این صورت، توانایی مدیریت اختلاف بالا می‌رود و خطر درگیری ناخواسته بر سر سایر موضوعاتی که مورد مناقشه نیستند، از بین می‌رود. با توجه به معنایی که از «مذاکره» به‌عنوان بده‌بستان در ذهن داریم، همیشه هم «گفت‌وگو» به «مذاکره» منجر نمی‌شود. گفت‌وگو روشی برای آگاهی‌یافتن و آگاهی‌دادن است. هدف از گفت‌وگو همیشه رفع اختلافات نیست، بلکه شناخت اختلافات است. گفت‌وگو از پشت تریبون‌ها، نمی‌تواند به اندازه گفت‌وگوی مستقیم موجب درک خواسته طرف مقابل شود.

مواضع رسانه‌ای با درنظرگرفتن ملاحظات مختلف داخلی و خارجی اعلام می‌شود و بنابراین یا «جامع» نیست یا «مانع» نیست. چون حرف‌هایی که به مخاطب خاص باید منتقل شود، ضرورتا قرار نیست به اطلاع عموم جهانیان برسد. نمونه تازه از این تفاوت که دستمایه تمسخر هم شد، افشای گفت‌وگوی تلفنی ترامپ با رئیس‌جمهور مکزیک بود که طی آن، پس از تأکید طرف مکزیکی بر اینکه هرگز هزینه‌ای برای ساخت دیوار مرزی که وعده انتخاباتی ترامپ بوده پرداخت نمی‌کند، ترامپ از وی می‌خواهد لااقل چنین چیزی را علنی نگوید. یعنی برخلاف مواضع رسانه‌ای‌اش، ترامپ در گفت‌وگو با طرف مکزیکی روی هزینه ساخت دیوار پافشاری نکرده و صرفا به دنبال وجهه سیاسی بیرونی خود بوده است. ممکن است دولتی به‌هردلیل، حاضر به «مذاکره» با دولت دیگر درباره موضوع یا موضوعات مورد اختلاف نباشد. اما این تعارضی با گفت‌وگو ندارد.

اخیرا، مقام معظم رهبری تعامل گسترده با دنیا و ایستادگی در مقابل سلطه‌طلبان را به‌عنوان دو جهت‌گیری اصلی که باید در دستور کار دولت باشد تعیین کردند. ابزار اولیه این هردو، گفت‌وگو است. جمهوری اسلامی هیچ‌گاه از گفت‌وگو نهراسیده است. حتی برخلاف برخی القائات، در اکثریت قریب به اتفاق موارد، جمهوری اسلامی پیشگام قطع رابطه سیاسی با سایر دولت‌ها هم نبوده است.

حتی در نبود رابطه سیاسی باز، جمهوری اسلامی باب گفت‌وگو را نبسته و همواره آماده گفت‌وگو (و نه الزاما مذاکره) بوده است. مثلا در سال ٨٦، مقام معظم رهبری با اشاره به گفت‌وگوهایی که آن زمان در عراق صورت گرفت، گفتند: «آمریکایی‌ها می‌گویند به غیر از موضوع عراق در مورد مسئله دیگری مذاکره نخواهد شد، اما ما به آنها می‌گوییم حتی موضوع عراق هم به شما ربطی ندارد و گفت‌وگو فقط در مورد وظیفه اشغالگران در قبال امنیت عراق است». یعنی آنچه در عراق صورت گرفت، نه مذاکره بلکه گفت‌وگویی بود که سفیر وقت کشورمان بعدها در مصاحبه‌ای آن را نتیجه‌بخش و موفق دانست.
ایران و آمریکا بعدتر در موضوع هسته‌ای نیز به گفت‌وگو پرداختند و این‌بار به «مذاکره» هم رسیدند. یا در برابر ادعاهای بی‌پایه امارات درباره جزایر سه‌گانه، ایران همیشه تأکید کرده که «آماده گفت‌وگوی دوجانبه برای رفع سوءتفاهم‌ها» (و نه حل اختلاف) است. یعنی طرفین می‌توانند به دور از تأثیر جو محیطی، به یک تصویر روشن برسند که با توجه به سوابق تاریخی و توافق‌های قبلی دقیقا چه چیزهایی مورد ادعای امارات است و ایران چه موضعی دارد.

اگر هم اختلاف حل نشود، «سوءتفاهم» رفع می‌شود که همین هم مهم است. همین می‌تواند درباره عربستان صادق باشد. سعودی‌ها می‌گویند ایران «سیاست‌های خود را تغییر دهد» و به اقدامات به قول آنها مخرب در منطقه پایان دهد. اما با این اظهارات کلی رسانه‌ای معلوم نیست که آنها می‌خواهند ایران کدام سیاست خود را تغییر دهد و چرا؟ آیا حمایت از دولت عراق یا دولت سوریه را پایان دهد؟ یا حمایت سیاسی از حوثی‌های یمن؟ آیا مثلا نفوذ ایران در میان شیعیان برای عربستان نامطلوب است؟ آیا می‌شود گفت ایران نباید نفوذ داشته باشد؟ نمی‌توان به اینها در فضای سیاسی و رسانه‌ای پرداخت. اگر عربستان یا هر دولت دیگر خواستار یک سیاست خارجی بالغ و جدی باشد، شرط نخست، اراده ورود به گفت‌وگو است. هیچ کشوری، چه کوچک و چه بزرگ، بدون گفت‌وگو با سایرین نمی‌تواند مدعی داشتن سیاست خارجی جدی باشد.

مجمعی کارآمدتر برای کشور

صبح نو در سرمقاله امروز نوشت:
تغییرات مجمع تشخیص مصلحت نظام از آن دست اتفاقاتی است که از مدت‌ها قبل زمزمه آن در محافل سیاسی مطرح بود و بسیاری منتظر اعلام آن بودند البته به چند دلیل؛ یکی اینکه نخستین دوره آن پس از درگذشت مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی است و تعیین جایگزین ایشان که حائز اهمیت بود. نکته دیگر ترکیب اعضای مجمع است که حذف یا اضافه‌شدن برخی چهره‌ها برای بسیاری اهمیت داشت.

حالا با اعلام و اعمال این تغییرات نکات جدیدی هم مطرح است؛ نکته نخست قدرشناسی و قدردانی رهبر انقلاب از رییس و اعضای پیشین و درگذشته مجمع است و برهمین منوال ابقای برخی اشخاص که ظن حذف آنان می‌رفت؛ این را باید فرصتی برای آنها دانست که موقعیت خود را بیش از این در نظام اسلامی به خطر نیندازند اما نکات مهم‌تر درباره تغییرات جدید به ترکیب اعضا و حضور چهره‌های جدید بازمی‌گردد؛ اولاً درباره ترکیب اعضای مجمع که برخی محافل داخلی یا رسانه‌های خارجی سعی دارند تا آن را به نفع یک جریان سیاسی در کشور جلوه دهند، باید گفت همواره تصمیمات رهبری در این‌گونه موارد فارغ از جهت‌گیری‌ها و سویه‌های جناحی بوده و عمدتاً کارایی و کارآمدی اشخاص و به‌ویژه درباره مجمع، تعامل و تشریک مساعی در حل مسائل و موضوعات کلان کشور مدنظر بوده و هست‌.

افزون بر این‌ها و در جایگاهی رفیع‌تر تاکید رهبری بر ضرورت تغییرات در ساختار و محتوای مجمع به حکم تجربه‌های ارزنده‌ موجود است که می‌بایست محل اهتمام باشد؛ چرا که مجمع نیاز دارد در دور جدید در مجموعه‌ سیاست‌های کلّی خود و در عناوین و فرایندهای تصمیم‌گیری بازنگری کند و برای نظارت بر اجرای سیاست‌ها و ارزیابی کارآمدی و اثربخشی آنها چاره بیندیشد.