گلایه‌های زنانه از چینش کابینه

(روزنامه شرق ـ 1396/05/09 ـ شماره 2924 ـ صفحه 19)

الهه کولایی، استاد دانشگاه تهران، فاطمه گوارایی فعال حقوق زنان، ایراندخت فیاض، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و اعظم حاجی‌عباسی، دبیرکل جامعه زینب از جمله حاضران در این نشست‌اند. اعظم طالقانی میهمان ویژه این نشست نیز پایان جلسه می‌رسد. همه می‌دانند که پس از عمل زانو نمی‌تواند به‌آسانی در سخنرانی‌ها و نشست‌ها حاضر شود. اما دقایق پایانی جلسه وارد سالن می‌شود و جمعیت به احترام او می‌ایستد و کف می‌زند.

اعظم طالقانی متعجب از شایعه فراگیر کنار گذاشته‌شدن شهیندخت مولاوردی از معاونت امور زنان می‌گوید: «موفقیت‌های او را بر نتابیدند. بعید می‌دانم کار و تصمیم آقای روحانی باشد. خانم مولاوردی صراحت لهجه دارند و همین مشکل‌ساز شده است، وگرنه ایشان از مدیران توانمند دولت حسن روحانی به شمار می‌آیند».

افغانستان ٤ وزیر زن دارد و روحانی هیچ

الهه کولایی که نامش به‌عنوان یکی از سه نامزد نهایی برای شهرداری تهران مطرح بود، صریح‌تر از همیشه به موانع پیش روی حضور زنان در ساختار قدرت سیاسی ایران می‌پردازد. نقدش بر این است که «با گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و با شعارهایی که برای الگوسازی در منطقه داده‌ایم، امروز در کابینه دولت افغانستان چهار وزیر زن داریم و هنوز باید بر سر اینکه آیا در کابینه حسن روحانی زن وزیر باشد یا نباشد، چانه‌زنی می‌کنیم».

به گفته او «هر مدیر مردی را بخواهند جابه‌جا می‌کنند، از این پست به آن پست، از اینجا به آنجا، هیچ‌کس نمی‌پرسد تجربه و پیشینه‌اش چه بوده. اما وقتی به زنان می‌رسد، همه صداها بالا می‌رود که سابقه‌اش چه بوده؟ قبلا کجا بوده؟ کار مدیریتی کرده، از عهده این سمت برمی‌آید و... . این در حالی است که دولت‌ها کمتر به زنان مجوز کار مدیریتی می‌دهند و متأسفانه به وقت چینش قوا به فکر تجربه‌های مدیریتی می‌افتند».

مشارکت زنان محدود به رأی ‌دادن نیست

الهه کولایی در این نشست تأکید کرد «یک محرومیت و انکار تاریخی در این سال‌ها برای زنان بوده و با اینکه امام خمینی تأکید کرده‌اند که زنان باید در مقدرات اساسی مملکت شرکت کنند، خوانش برخی آقایان این شده که وظیفه زنان فقط رأی‌دادن است. متأسفانه سهم زنان در بالاترین نهاد انتخابی ایران- مجلس- کمتر از پنج درصد است. یعنی مشکل تنها مشکل برنامه‌ریزی سیاسی نیست بلکه مشکل ریشه‌دارتر از این حرف‌هاست. تجربه تاریخی ما این بوده که زنان قرن‌ها به حوزه خصوصی و داخل خانه تعلق داشته‌اند. مدل پهلوی هم مدل وارداتی غربی بود که تمامش با انقلاب اسلامی رد شد. اتفاقا سلسله‌مراتب قدرت فقط در قدرت نیست و از خانه شروع می‌شود. در قانون مدنی ما مرد رئیس خانواده است و گویا همین مدل در کابینه و دیگر حوزه‌ها نیز مطرح است. اما حالا وضع فرق کرده و زنانی که دیروز سخنرانی‌های آقای روحانی را شنیده‌اند، حالا می‌گویند سهم ما کو؟»

او همچنین با انتقاد از مردان در قدرت و مخالفت‌هايشان برای حضور زنان در کابینه و دیگر ارکان قدرت گفته «آقایانی که با مدیریتشان مملکت را به اینجا رساندند، باید جواب بدهند چرا با جزئی‌نگری‌ها این دشواری‌ها را در حوزه‌های مختلف برای کشور ما به وجود آورده‌اند».

نقبی به تاریخ

فاطمه گوارایی از فعالان حقوق زنان از سخنرانان این نشست است. او به نمونه‌های تاریخی زنان موفق در صدر اسلام اشاره دارد. به گفته او «حضرت خدیجه از زنانی است که بالاترین سطح اقتصادی جامعه مکه آن زمان را داشت. آن‌وقت ما در ایران تازه بحث می‌کنیم مشارکت اقتصادی زنان ما چیست و رتبه جهانی‌مان در شکاف اقتصادی میان زن و مرد بیداد می‌کند. درحالی‌که که خدیجه(س) بالاتر و قدرت‌مدارتر از مردان هم‌عصرش ایستاده بود. نمونه دیگر حضرت فاطمه(س) است و مدیریت او در فدک یا تلاش‌های حضرت زینب(س) در عصری که به عصر نتوانستن‌ها شهرت داشت اما او توانست پیام‌رسان کاروان در صحنه تاریخی شده و رسالتش را انجام دهد. امروز در عصری هستیم که صدر اعظم آلمان، نخست‌وزیر انگلستان و کاندیدای ریاست‌جمهوری آمریکا زن هستند، آن‌وقت ما تازه برای انتصاب یک وزیر در کابینه باید چانه‌زنی کنیم».او همچنین خواسته امروز فعالان جامعه مدنی در ایران از کابینه را خواسته‌ای طبیعی دانسته و می‌گوید: «وظیفه جامعه زنان این است که مطالبات را مطرح کرده و دولتی که برخاسته از آرای ‌میلیونی است نیز باید پاسخ‌گوی آن باشد. پاسخ‌گوبودن وظیفه دولت مدرن است. مطالبه‌گری از سال ٨٧ وارد ادبیات فعالان مدنی ایران، از جمله فعالان زن شد. اینکه رأی‌مان را همین‌جوری نمی‌دهیم. رأی در ازای برآورده‌شدن مطالبات و خواسته‌هاست . اما حالا دوباره بازگشت به همان روند مطالبه‌گری از دولت است که زنان ما به‌خوبی متوجه اهمیت آن هستند».

بازماندن زنان از قدرت از مصادیق خشونت علیه زنان است

اعظم حاجی‌عباسی، دبیرکل جامعه زینب، دختر زنده‌یاد مریم بهروزی، دبیرکل سابق جامعه زینب، است. مریم بهروزی با وجود رویکرد اصولگرایانه، از معدود زنانی بود که در مسیر زدودن تبعیض‌ها علیه زنان ایران گام‌های بلندی برداشت. حالا دخترش اعظم حاجی‌عباسی، تلاش دارد مسیر او را ادامه ‌دهد. حاجی‌عباسی تأکید دارد «دولتمردان هیچ‌گونه برنامه‌ریزی براي حضور مؤثر زنان در قدرت ندارند. متأسفانه حسب یک روند تاریخی و قدیمی همواره ثروت و قدرت در اختیار مردان بوده و زنان یا بی‌بهره یا کم‌بهره از آن هستند. به همین خاطر به هنگام تقسیم سمت‌ها، اغلب زنان از رسیدن به سکوها و صندلی‌های قدرت بازمی‌مانند. این مسئله اتفاقا از مصادیق خشونت علیه زنان است».

گوارایی درهمین‌حال می‌گوید: «یکی از معیارهای اصلی توسعه‌یافته‌بودن و عقب‌مانده بودن یک کشور میزان اهمیتی است که مسئولان آن به زنان دارند؛ هرچه زنان رده‌پایین‌تری داشته باشند، آن کشور‌ عقب‌مانده‌تر است. آمار گواه آن است که ایران در موضوع شکاف جنسیتی و برابری از میان ١٤٤ کشور، رتبه ١٣٩ را دارد؛ پنج‌تا مانده به آخر؛ یعنی ما بسیار عقب هستیم».

اگر وزیر زن گذاشتن مغایر شرع بود، همان‌موقع می‌گفتند

حاجی‌عباسی تأکید دارد که «اگر امروز برخی مسئولان می‌گویند که زنی در قدوقامت وزیر و سفیر نداریم، این مشکل به جامعه زنان برنمی‌گردد. معنای این جمله این است که متأسفانه ساختار سیاسی ما در چهار دهه گذشته به زنان مجوز رشد و بالندگی در ساختار سیاسی را نداده است. بااین‌حال همان مسئولان به‌خوبی می‌دانند که زنان توانمندی در قامت وزارت و معاونت وزیر مطرح هستند».

به گفته او: «ضعف سابقه اجرائی به مدیران یک کشور بازمی‌گردد که در ٤٠ سال نتوانستند زنانی پرورش دهند که امروز بتوانند به‌آسانی در جایگاه وزارت و ریاست‌جمهوری قرار بگیرند».گوارایی نیز درهمین‌حال به نمونه انتصاب مرضیه دستجردی به وزارت بهداشت در دوره احمدی‌نژاد اشاره كرده و می‌گوید: «اگر در انتصاب خانم دستجردی ممانعت بینشی و سیاسی و مغایرت شرعی وجود داشت، همان‌موقع باید جلوی آن گرفته می‌شد. بنابراین معتقدم هیچ گونه مغایرت شرعی نبود. چنانچه اگر نقض شرعی بود، شورای نگهبان و سطوح بالاتر نظام با یک رویداد غیرشرعی مخالفت می‌کردند. بنابراین الان کاملا توجیه است و بهانه نباید این باشد که دارند از یک جاهایی فشار می‌آورند که وزیر زن نمی‌خواهیم، اما خب این نکته هم وجود دارد که عده‌ای می‌خواهند مردم را از رأیی که به دولت دوازدهم داده‌اند، ناامید کنند».

آقایان این ‌همه‌ سال چه گلی بر سر کشور زدند

الهه کولایی نیز تأکید دارد که «آقایان در این همه سال که بر کشور مدیریت کردند چه گلی بر سر کشور زدند. چرا وقتی نوبت به کابینه می‌رسد و سهم مردان در کابینه، همه سکوت می‌کنند. چون فرض این است که حوزه قدرت حوزه مردانه است و آنها به دنبال سهم نیستند. ایجاد فرصت‌های برابر که یکی از شعارهای دکتر روحانی در جریان انتخابات است، امروز باید در حوزه سپردن مسئولیت‌های خطیر به زنان تحقق یابد».

نشست سهم زنان از هیئت وزیران پایان می‌یابد. اعظم طالقانی با خانم‌های فعال در حوزه زنان خوش‌وبش می‌کند. اعضای «هم‌اندیشی زنان»؛ جریان مدنی‌اي که این‌روزها بنا دارد در هماهنگی با طیف‌های مختلف از ضرورت حضور وزیر زن در کابینه بگوید نیز در جلسه حاضرند و مشغول گپ‌وگفت با خانم طالقانی.

http://www.sharghdaily.ir/News/137357

ش.د9601954