پاکستان و آمریکا؛ متحدان دیروز

(روزنامه جمهوري اسلامي – 1396/05/23 – شماره 10944 – صفحه 6)

پاکستان و آمریکا که زمانی به ویژه در دوران جنگ اتحاد جماهیر شوروی سابق با افغانستان و نیز دورانی که واشنگتن سرگرم طراحی حمله به افغانستان بود، دو کشور متحد محسوب می‌شدند، اما مدتی است از آن اتحاد دیگر خبری نیست و روند افول روابط دو کشور که از زمان باراک اوباما آغاز شده، همچنان ادامه دارد.

به رغم تلاش‌های دولت پاکستان برای ترمیم روابط با آمریکا در دوره دولت جدید این کشور به ریاست دونالد ترامپ، نتایج چندان مطلوبی در این مسیر ایجاد نشده و رفتار و گفتار مقامات کنونی واشنگتن به گونه‌ای است که دست کم در دوره ریاست جمهوری ترامپ، شاید امید چندانی به پدیدار شدن دوباره خورشید گرمابخش از پس ابرهای تیره آسمان روابط دو کشود در آینده نزدیک نباشد.

در تازه‌ترین گفتارهای مقامات واشنگتن در قبال اسلام آباد، ژنرال 'مک مَستر' مشاور امنیت ملی دولت آمریکا روز گذشته، پاکستان را به اتخاذ 'سیاست‌های متناقض و حمایت از گروه‌های شبه نظامی' متهم و اعلام کرد که دونالد ترامپ از پاکستان می‌خواهد تا به سیاست‌های متناقض خود و حمایت از گروه‌های شبه نظامی پایان دهد.

مک مستر پاکستان را به فراهم کردن پناهگاه‌های امن برای طالبان افغانستان، گروه تروریستی شبکه حقانی و برخی دیگر از گروه‌های تروریستی متهم کرد و گفت که پاکستان باید در سیاست‌ها و رفتارهای خود تجدید نظر کند.

این اظهارات ژنرال مک مستر، حرف‌های جدیدی نیست و پاکستان مدتها است که توسط طرح چنین ادعاها و اتهاماتی از سوی آمریکا مورد سرزنش قرار دارد.

همچنین خانم 'آلیس وِلز' نماینده ویژه دولت آمریکا در امور پاکستان و افغانستان که در روزهای اخیر به اسلام آباد سفر کرده بود، براساس گزارش‌هایی که رسانه‌های پاکستان منتشر کردند، اتهام‌ها و ادعاهای تقریبا مشابهی را مطرح کرد و گفت که پاکستان نباید اجازه دهد تروریست‌ها از خاک این کشور علیه همسایگان آن(اشاره تلویحی به افغانستان و نیز هند) اقدام کنند.

پاکستان که خود یک قربانی بزرگ تروریسم است و نیروهای مسلح این کشور به ویژه از چهار سال پیش تا کنون، بشدت مشغول مبارزه و سرکوب گروه‌های شبه نظامی و ترروریستی در نقاط مختلف این کشور به ویژه درمناطق نزدیک به مرز افغانستان هستند و موفقیت‌های نسبتا خوبی هم کسب کرده اند، بارها و بارها از سوی مقامات و مسئولان مختلف آمریکا چه در دوره دولت اوباما وچه در دوره دولت کنونی آمریکا، مورد سرزنش قرار گرفته است.

دولت جدید آمریکا درحال تدوین سیاست‌هایی جدید در قبال افغانستان و پاکستان است. رویکرد کلی دولت ترامپ درباره افغانستان مشخص شده است: افزایش و تقویت حضور نظامی در افغانستان. دونالد ترامپ همچنین اصرار دارد که فرد دیگری جایگزین ژنرال جان نیکلسون فرمانده کنونی نیروی‌های آمریکایی و ناتو در افغانستان شود اما مشاور امنیت ملی ترامپ یعنی مک مستر، چندان با انجام این تغییر موافق نیست و معتقد است جان نیکلسون همچنان بهترین گزینه برای فرماندهی نیروهای آمریکا و ناتو در افغانستان است.

اگرچه سیاست‌های جدید دولت ترامپ دربرابر پاکستان هنوز مشخص نشده اما حدس زدن اینکه رویکرد کلی کاخ سفید در دوره مستاجری ترامپ در قبال اسلام آباد چه خواهد بود، شاید کار چندان دشواری نباشد.

واشنگتن در دوره دولت کنونی، تقریبا مثل دولت قبلی و شاید حتی بیشتر از آن، توجه خود نسبت به منطقه جنوب آسیا را بیشتر به سمت افغانستان و هند معطوف ساخته و به نظر می‌رسد موضوع روابط با پاکستان را از فهرست اولویت‌های خود در قبال جنوب آسیا خارج کرده باشد.

کاهش کمک‌های مالی-تسلیحاتی به پاکستان(کمک‌های مالی در قبال همکاری پاکستان با حمله آمریکا به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم)، متوقف کردن قرارداد فروش جنگنده‌های اف-16 به این کشور، تکرار پی در پی ادعاهایی مبنی بر عدم برخورد جدی پاکستان با تروریست‌ها و گرم‌تر شدن فضای روابط دوستانه واشنگتن-دهلی نو، تنها بخشی از شواهدی است که نشان می‌دهد ماشین سیاست خارجی دولت ترامپ چه مسیری را در جنوب آسیا در پیش گرفته است.

البته پاکستان هم اگرچه نمی‌خواهد شاهد ادامه روند سردی روابط واشنگتن- اسلام آباد باشد، درعین حال چشم خود را به روی حقایق و واقعیت‌ها نبسته و طی سال‌های اخیر تلاش کرده تا از طریق نزدیک‌تر کردن خود به چین و روسیه، به نوعی توازن را در روابط خود با قدرت‌های شرق و غرب حفظ کند.

واشنگتن بخوبی به اهمیت راهبردی پاکستان که مرزهای طولانی با افغانستان و هند به عنوان کشورهای کلیدی برای آمریکا در جنوب آسیا دارد، واقف است و به خاطر منافعی که درهند(عاملی برای مقابله با نفوذ چین) و افغانستان دارد، تنها تا یک حدی می‌تواند سیاست‌های آزار دهنده خود علیه پاکستان را ادامه دهد.

برخورداری پاکستان از سلاح هسته ای، شاید یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های آمریکایی هاست که از به زبان راندن این نگرانی خودداری می‌کنند. شاید این توانایی پاکستان، یکی از دلایلی باشد که باعث شده آمریکایی‌ها با وجود تحت فشار قرار دادن پاکستان، جانب احتیاط را هم در نظر داشته باشند و مناسبات خود با پاکستان را به صورت کج‌دار مریز ادامه دهند.

http://jomhourieslami.net/?newsid=144338

ش.د9602265