چرایی نیاز عربستان به حل اختلاف با ایران

(روزنامه صبح نو – 1396/05/24 – شماره 296 – صفحه 5)

سایت وزارت کشور ایران دو روز پیش از قول «قاسم الاعرجی» وزیر کشور عراق که به تهران سفر کرده، گزارش داد که در سفر اخیرش به عربستان سعودی، محمد‌بن‌سلمان ولیعهد این کشور رسماً خواسته است که عراق واسطه‌ای بین ایران و عربستان برای کاهش تنش باشد. این خبر پس از انتشار بلافاصله در صدر اخبار رسانه‌های جهان قرار گرفت و آن را به طور گسترده‌ای بازتاب دادند.

هنوز مقامات رسمی عربستان به این خبر واکنش نشان نداده‌اند و تا این لحظه رسانه‌های عربستان نیز ترجیح دادند تا سکوت پیشه کنند، شاید هم در انتظار واکنش رسمی مقامات این کشورند.

ولی آنچه از رفتار مقامات عربستان سعودی و لحن این روزهای مقامات این کشور پیداست، به نظر می‌رسد که مسوولان سعودی به این نتیجه رسیده‌اند که برای حل و فصل پرونده‌های منطقه‌ای چاره‌ای جز این نیست که باید با ایران به عنوان قدرت برتر منطقه وارد گفت‌وگو شوند.

اما چرا عراق؟ پاسخ به این سؤال روشن است. روابط عراق با ایران در حوزه‌های مختلف در سطوح عالی قرار دارد و وجود اماکن مقدس شیعیان در عراق و پیوندهای مشترکی که بین ایران و عراق وجود دارند، روابط دو کشور و دو ملت را بیش از بیش مستحکم‌تر می‌کند و حاکمیت یک دولت شیعی نیز در عراق بر عمق روابط دو کشور افزوده است و این امر از نگاه مسوولان سعودی دور نبوده و همین امر مقامات این کشور را واداشت تا از طریق عراق این درخواست را مطرح کنند.

ولی اینکه چرا عربستان در شرایط فعلی(عربستان تا زمان انتشار این یادداشت خبر میانجی‌گیری عراق را تکذیب نکرده) این درخواست را مطرح کرده است، می‌توان دلایل آن را به مسائل داخلی و خارجی مرتبط دانست که این کشور با آن درگیر‌است.

به نظر می‌رسد که عربستان سعودی در شرایط فعلی به یک ثبات در عرصه داخلی و خارجی نیازمند است. این کشور در عرصه داخلی با مشکلات اقتصادی و نیز پاره‌ای اعتراضات داخلی در مناطق شیعه‌نشین روبه‌روست. در عرصه خارجی درگیر پرونده‌های زیادی از جمله یمن و سوریه بوده که بحران در روابط این کشور با قطر را باید به آن افزود.

در عرصه داخلی نیز برکناری محمد بن نایف ولیعهد سابق و روی کار آمدن محمد‌بن‌سلمان نیز مزید بر علت شده و چالش‌هایی را برای حاکمیت این کشور ایجاد کرده و خیلی از شاهزادگان با به قدرت رسیدن فرزند جوان سلمان مخالفند و بن سلمان برای بسط همه‌جانبه قدرت خود و رسیدن به تاج و تخت، نیازمند آن است تا سروسامانی به وضعیت داخلی و خارجی این کشور بدهد. همه این عوامل ایجاب می‌کنند که عربستان به سمت رفع تنش و حل اختلافات منطقه‌ای گام بردارد. طبعاً یکی از کشورهایی که عربستان از دیرباز به آن به دید رقیب منطقه‌ای می‌نگرد، ایران است که در این مدت هم تلاش کرده با صرف مبالغ مالی فراوان از آنچه نفوذ گسترده ایران در منطقه خوانده می‌شود، جلوگیری کند؛ گرچه تاکنون در این راه ناکام مانده زیرا اساساً مقوله قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بسیار متفاوت با دیگر کشورهاست و این نفوذ ایران با به راه انداختن جنگ، اقدام نظامی و نیز صرف مبالغ گسترده مالی به دست نیامده و این ویژگی است که ایران را متفاوت با دیگر کشورها از جمله عربستان سعودی می‌کند.

البته ایران بارها اعلام آمادگی کرده که آماده است برای حل اختلافات با مقامات سعودی وارد گفت‌وگو شود و این مقامات این کشور بودند که هر بار از گفت‌وگو سرباز می‌زدند و به جای تعامل راه تقابل را در پیش گرفتند و در این راه برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران به ابزارهای مختلفی متوسل شدند؛ از تجهیز تروریست‌ها برای ناامنی مرزی تا حضور در نشست‌های سران منافقین که همواره در چشم ملت ایران منفورند تا جایی که محمد بن سلمان طی سخنانی از کشاندن جنگ به خاک ایران سخن به میان آورد.

به هر حال ایران همواره از گفت‌وگو بین کشورهای تأثیرگذار منطقه استقبال می‌کند و معتقد است که تکیه بر قدرت‌های خارجی برای کشورها، استقلال و امنیت به ارمغان نمی‌آورد بلکه این کشورهای منطقه‌اند که باید برای خود تصمیم بگیرند و به‌دور از دخالت‌های قدرت‌های خارجی امنیت خود را تأمین کنند و صرف مبالغ گسترده و خرید تسلیحات از جیب ملت‌ها، نمی‌تواند تضمین کننده منافع و حافظ امنیت این کشورها باشد. ایران در این مدت بر قدرت ملی تکیه کرده و برگ برنده ایران نیز تکیه بر آرا و پشتوانه مردمی است و جنگ تحمیلی هشت ساله نیز که تمام کشورهای دنیا و برخی از رژیم‌های عربی هم در کنار صدام بودند و این رژیم را به مدرن‌ترین سلاح‌ها تجهیز می‌کردند‌، شاهدی بر این مدعاست.

ایران قدرت منطقه‌ای است و این نه از زبان مقامات ایران بلکه از زبان مخالفان جمهوری اسلامی ایران جاری و ساری است و عربستان اگر خواهان گفت‌وگوهای جدی با ایران است این را باید به فال نیک گرفت و از آن استقبال کرد، ولی اگر اقدامی تاکتیکی برای عبور از مرحله کنونی باشد، باید گفت که راه‌حل‌های موقتی پایدار نیستند و کار به جایی نمی برند. عربستان باید به جای تکیه به آمریکا و غرب، به همکاری منطقه‌ای روی آورد و همکاری و تعامل با ایران و کشورهای منطقه می‌تواند به حل بسیاری از پروند‌ه‌های منطقه‌ای منجر شود و از گسترش تنش‌ها در منطقه جلوگیری کند چرا که گسترش بحران به نفع هیچ یک از کشورهای منطقه نخواهد بود و همه از آن متضرر خواهند شد.

منبع: تسنیم

http://sobhe-no.ir/newspaper/296/5/11401

ش.د9602223