برجام از نظر حقوق بین الملل یک معاهده حقوقی است و به ناچار طرفین در رد یا تأیید آن باید از قواعد حقوقی تبعیت کنند. این شروط نه فراتر از برجام است و نه نقض کننده آن، بلکه چراغ راهی است برای گرفتن تضمین های عینی از کشورهای اروپایی و به همین دلیل است که هیچ یک از کشورهای اروپایی متعرض شروط مقام معظم رهبری در این رابطه نشده اند. البته این به معنی پذیرش کامل این شروط نیست و آنگونه که ساقه عملکرد کشورهای اروپایی نشان می دهد، نمی توان به ادامه برجام امید زیادی داشت.
آیا اروپا شروط مقام معظم(مد ظله العالی) برای ادامه برجام را می پذیرد و اجرایی می کند؟
برجام از نظر حقوق بین الملل یک معاهده حقوقی است و به ناچار طرفین در رد یا تأیید آن باید از قواعد حقوقی تبعیت کنند. این شروط نه فراتر از برجام است و نه نقض کننده آن، بلکه چراغ راهی است برای گرفتن تضمین های عینی از کشورهای اروپایی و به همین دلیل است که هیچ یک از کشورهای اروپایی متعرض شروط مقام معظم رهبری در این رابطه نشده اند. البته این به معنی پذیرش کامل این شروط نیست و آنگونه که ساقه عملکرد کشورهای اروپایی نشان می دهد، نمی توان به ادامه برجام امید زیادی داشت. برای روشن تر شدن این مطلب شروط مقام معظم رهبری با برخی بخش های برجام تطبیق داده شده اند که در ادامه می آید:
شرط اول- ۳ کشور اروپایی در ۱۳-۱۴ سال قبل یک بدعهدی بزرگی کردند در مذاکرات هسته‌ای سال ۸۳-۸۴، قول دادند و عمل نکردند، باید ثابت کنند امروز آن بی صداقتی و بدعهدی آن روز را نخواهند داشت. در دوسال گذشته آمریکا بار‌ها برجام را نقض کرده است و اروپایی‌ها ساکت مانده اند. اروپا باید آن سکوت را جبران کند.
شرط دوم- آمریکا قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ را نقض کرده است؛ اروپا باید یک قطعنامه علیه نقض آمریکا، صادر کند.
شروط اول و دوم مقام معظم رهبری بر اساس بند ح مقدمه برجام می باشد. در این بند آمده است «گروه 1+5 و ایران بر عهده می‌گیرند که این برجام را با حسن نیت و در فضایی سازنده، بر مبنای احترام متقابل اجرا نمایند، و از هرگونه اقدام مغایر با نص، روح و هدف این برجام خودداری نمایند.» مطالبه ایران در شرط اول و دوم در حقیقت مطالبه اثبات حسن نیت است. اگر اروپا بر اساس برجام می خواهد حسن نیت خود را ثابت کند باید ضمن جبران گذشته (که قابل انکار نیست) در مقابل نقض صریح برجام توسط آمریکا موضع گیری کند و از آنجا که قطعنامه شورای امنیت ضامن برجام بوده است باید در سطح سازمان ملل با نقض برجام مقابله شود و قطعنامه ای در این رابطه علیه آمریکا مطرح شود.
شرط سوم - اروپا باید متعهد شود که بحث موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی را مطرح نخواهد کرد.
در مقدمه برجام بندهای الف و ب به ماهیت برجام که یک توافق صرفاهسته ای است اشاره شده است. این در حالی است که رئیس جمهور آمریکا و حتی برخی از کشورهای اروپایی اعلام کرده اند که این توافق نتوانسته است توانمندی موشکی ایران و نفوذ منطقه ای ایران را محدود کند. در داخل کشور نیز برخی دم از برجام 2 و 3 می زنند و برخی روزنامه ها با انتشار یادداشت هایی لزوم مذاکرات موشکی را تئوریزه می کنند. این شرط مقام معظم رهبری در حقیقت ضمن تطبیق با متن برجام به گونه ای شفاف مانع از زیاده خواهی طرف مقابل می شود.
شرط چهارم - اروپا باید با هر گونه تحریم جمهوری اسلامی مقابله کند و مقابل تحریم‌های آمریکا صریح بایستد.
بر اساس بند 17 و 18 برجام اتحادیه اروپا و آمریکا باید تحریم ها را لغو کنند بنابراین در این شرط مقام معظم رهبری تأکید کرده اند که اروپا باید نسبت به تعهدات خود پایبند باشد. این تأکید مقام معظم رهبری از این ناشی می شود که برخی کشورهای اروپایی تلویحا گفته اند که در انتخاب طرف تجاری بین ایران و آمریکا نمی توانند تجارت با آمریکا را در خطر بیندازند. این شرط مقام معظم رهبری اتمام حجتی است با کشورهای اروپایی.
شرط پنجم- اروپا باید فروش کامل نفت ایران را تضمین کند. چنانچه آمریکایی‌ها توانستند به فروش نفت ما ضربه بزنند، باید بتوانیم آن مقدار نفت که می‌خواهیم بفروشیم. اروپایی‌ها به‌نحو تضمین‌شده‌ای باید جبران کنند و نفت ایران را خریداری کنند.
این شرط به مثابه یک قرارداد حقوقی تضمین کننده حقوقی از ملت ایران است که ممکن است تضییع شود. برجام را می توان در یک جمله کوتاه معامله ای دانست که هر یک از طرفین در قبال دادن یک سری تعهدات، از برخی امتیازات برخوردار شده اند. در شرایطی که یک طرف قرار داد یعنی ایران به تعهدات خود به صورت کامل عمل کرده است طرف مقابل باید امتیازات مشخص شده در برجام را به ایران بدهد. لذا اگر آمریکایی ها بخواهند در روند فروش نفت ایران اخلالی ایجاد کنند اروپایی ها که همپیمان آمریکا در برجام هستند باید بدعهدی آمریکا را جبران کنند در غیر این صورت بر اساس حقوق بین الملل ایران می تواند و باید در تعهدات خود بازنگری کند و این یعنی پایان برجام
شرط ششم- بانک‌های اروپایی باید تجارت با جمهوری اسلامی را تضمین کنند.
از مهمترین مطالبات ایران در برجام لغو تحریم های بانکی بوده است. از آنجایی که در طول این دوره نیز هنوز تحریم های بانکی آنگونه که انتظار می رفت و در برجام پیش بینی شده است لغو نشده است مقام معظم رهبری با مطرح کردن این شرط نه تنها اجرای کامل این بخش از برجام را مطالبه کرده اند بلکه اصلاح رفتار بانکی کشورهای اروپایی را خواستار شده اند.
