تاریخ انتشار : ۱۴ مهر ۱۳۹۷ - ۱۶:۱۰  ، 
کد خبر : ۳۱۲۵۴۰
تاملی بر هزینه های سازش و مقاومت

چرا آمریکا گاو شیرده خود را تحقیر می کند؟

شاید بتوان با دلارهای سرشار نفتی خیلی چیزها را خرید، از اسلحه و آخرین محصولات لوکس و سهام شرکت های بزرگ و ...اما بعضی چیزها را به هیچ قیمتی نمی توان به دست آورد. عزت ملی و اقتدار جهانی از جمله چیزهای غیرقابل خرید و فروش است.
پایگاه بصیرت / گروه بین الملل / سیدمحمد ترابی

چرا آمریکا گاو شیرده خود را تحقیر می کند؟شاید هیچکس در دنیا به اندازه دربار آل سعود از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا خوشحال نشد اما سخنان اخیر ترامپ درباره عربستان، این سرخوشی را به حسی تحقیرآمیز تبدیل کرده است. یک هفته پیش (شنبه 7 مهر) رئیس جمهور آمریکا طی سخنانی در ایالت ویرجینای غربی گفت: «با سلمان بن عبد العزیز گفتگوی تلفنی طولانی داشتم و به او گفتم تو تریلیون‌ها دلار داری و تنها خدا می‌داند اگر هدف حمله‌ای قرار گیری برای مملکت شما چه اتفاقی خواهد افتاد!‌ ای پادشاه! چه بسا نتوانی از هواپیماهایت حفاظت کنی، زیرا سعودی در معرض حمله قرار خواهد گرفت، اما با ما، شما در امنیت کامل هستید، ولی ما در مقابل آنچه را که باید دریافت کنیم، دریافت نمی‌کنیم.»

هنوز چند روزی از این ماجرا نگذشته بود که ترامپ در اظهار نظری دیگر به تحقیر آل سعود پرداخت. وی روز سه شنبه در یک سخنرانی در ایالت می سی سی پی گفت به پادشاه عربستان گفته است که بدون حمایت آمریکا ممکن است دو هفته بیشتر در قدرت باقی نماند. به نوشته منابع خبری ترامپ در این نشست گفت: « ما از سعودی حمایت می کنیم. شما خواهید گفت آنان ثروتمند هستند و من این پادشاه ؛ ملک سلمان را دوست دارم اما به او می گویم ای شاه ما از تو حمایت می کنیم چه بسا بدون ما نتوانی دو هفته هم دوام بیاوری و تو باید به ارتشت پول پرداخت کنی.»

روز پنجشنبه (12 مهر) نیز روزنامه واشنگتن پست در گزارشی از مواضع تحقیرآمیز ترامپ نسبت به پادشاه عربستان در یک محفل خصوصی خبر داد. بنا بر این گزارش، ترامپ هفته گذشته در یک تجمع انتخاباتی که با حضور حامیان مالی حزب جمهوری‌خواه در هتل بین‌المللی ترامپ در واشنگتن برگزار شده، به سفری که سال ۲۰۱۷ به عربستان داشت اشاره کرده و با افتخار گفته بر خلاف «عرف معمول» او هنگام دیدار با پادشاه سعودی، در برابر او تعظیم نکرده است. ترامپ گفته که پیش از این دیده بوده که «باراک اوباما» رییس‌جمهور پیشین آمریکا چطور در برابر پادشاه سعودی تعظیم می‌کرد، به همین دلیل او چنین کاری نکرده است. ترامپ سپس افشا کرده که پادشاه سعودی با او تماس گرفته و شخصا از او خواسته که ایالات متحده به ریاض در یک عملیات نظامی بزرگ کمک کند. واشنگتن‌پست می‌افزاید: «ترامپ گفت که به شاه سلمان گفته که این کار بیش از حد هزینه‌بر است و برای اینکه ایالات متحده [در این عملیات] همکاری کند، عربستان سعودی باید هزینه‌اش را که به گفته ترامپ ۴ میلیارد دلار است، بپردازد.» رییس‌جمهور آمریکا سپس اظهارات اخیرش درباره حفاظت آمریکا از عربستان را تکرار کرده و گفته اگر ایالات متحده از این کشور دفاع نکند، ایران ظرف دو هفته بر عربستان غلبه می‌کند.

در دنیای دیپلماسی سعی می شود موضع گیری ها و تصمیم ها به نحوی باشد که از تحقیر آشکار طرف مقابل پرهیز شود اما رابطه ریاض و واشنگتن در دوران ترامپ را می توان رابطه ای برهنه و عاری از روکش زبان مئدبانه دیپلماسی توصیف کرد. ترامپ با یادآوری شکننده بودن حکومت سعودی در محافل عمومی و خصوصی و مذاکرات خود با مقامات آل سعود، ریاض را در موقعیتی قرار می دهد که همیشه مشتاق تضمین های امنیتی بیشتر از سوی کاخ سفید باشد که نتیجه آن سرازیر شدن دلارهای نفتی بیشتر به سوی واشنگتن خواهد بود. تکرار منظم آسیب پذیری های عربستان از سوی ترامپ، مانع از کاهش حجم این انتقال سرمایه می شود.

نکته جالب در این میان واکنش ریاض به این اظهارات توهین آمیز است؛ سکوت و دیگر هیچ! ریاض که در برابر کوچک ترین انتقادها به عملکرد خود در داخل و یا سیاست منطقه ای اش، شدیدترین واکنش ها را نشان می دهد، در برابر آمریکا کاملاً خاضع است و حرفی برای گفتن ندارد. چندی پیش که کانادا انتقاد کوچکی از ریاض کرد، این کشور روابط خود را با کانادا قطع کرد. لغو قراردادهای تجاری، فراخواندن سفرا، راه اندازی جنگ رسانه ای با خرج دست و دل بازانه دلارهای نفتی و ممنوعیت در ورود اتباع کشورهای منتقد از جمله واکنش های عربستان سعودی به انتقادهای بین المللی است. اما وقتی نوبت به آمریکا می رسد، ماجرا کاملاً فرق دارد. رسانه های داخلی عربستان که برخوردهای دیگر را در بوق کرنا کرده و تصویری کاریکاتوری از اقتدار نداشته آل سعود به نمایش می گذارند، در این مورد سکوت پیشه کرده و خجلت زده از کنار توهین ترامپ می گذرند.

رئیس جمهور آمریکا نیز به این مسئله به خوبی واقف است و می داند که با هر لحنی درباره عربستان سخن بگوید، پاسخی دریافت نخواهد کرد. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در مصاحبه اخیر خود با بلومبرگ درباره موضع تحقیرآمیز ترامپ درباره کشورش آن را سوتفاهم تلقی و به این پاسخ بسنده کرده که عاشق کار کردن با ترامپ است!

ترامپ در استفاده از این ادبیات تحقیرآمیز نسبت به متحد منطقه ای خود، هدفی داخلی نیز دارد. او به این وسیله سعی می کند چهره سیاستمداری مقتدر و مسلط از خود به نمایش بگذارد. سیاستمداری که با شدیدترین لحن با عربستان سعودی سخن می گوید و ریاض جرات پاسخگویی به آن را ندارد. تشویق های پیاپی حضار در برابر این سخنان ترامپ، نشان می دهد حداقل بخشی از افکار عمومی آمریکا از چنین برخورد تحقیرآمیزی کاملاً خرسند است.

عده ای مواضع اخیر ترامپ علیه عربستان را ناشی از عصبانیت وی از بالا رفتن قیمت جهانی نفت می دانند. ریاض به واشنگتن قول داده بود با تزریق کافی نفت به بازار، مانع افزایش قیمت آن بر اثر تحریم نفتی ایران خواهد شد. قیمت نفت به بالای 85 دلار رسیده و کارشناسان احتمال می دهند قیمت به 100 دلار نیز خواهد رسید. انتخابات میان دوره ای کنگره امریکا نزدیک است و نفت صد دلاری برای ترامپ و حزب جمهوریخواه سمی مهلک است. ترامپ از عربستان انتظار دارد قیمت نفت را کاهش دهد و ریاض در این مورد حداقل تا کنون موفق نبوده و عصبانیت رئیس جمهور آمریکا از این منظر نیز قابل بررسی است.

سوالی که در این میان مطرح می شود آن است که آیا عربستان می تواند خود را از تحقیرهای ترامپ رها سازد؟ اولین و ساده ترین راهی که به ذهن حاکمان سعودی در این زمینه می رسد، مثل همیشه دست به جیب شدن است. سکوت ترامپ و استفاده از لحنی مودبانه و دیپلماتیک در قبال ریاض، قیمتی دارد که سعودی باید بر سر آن با ترامپ به توافق رسیده و آن را بپردازد. بعید به نظر می رسد سعودی ها حتی تصور دادن پاسخی محکم به ترامپ را در ذهن خود آورده باشند. آنان به خوبی می دانند که چنین عملی آغاز راهی است که در کمتر از چند هفته باید در مرکز شبه جزیره عربستان با رزمندگان انصارالله یمن جنگ کنند و این تازه یکی از پیامدهای این مسیر است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی 14 خرداد سال 96 در حرم امام(ره) فرمودند؛ «بعضی عقلانیّت را در این میدانند و میگویند که «چالش با قدرتها هزینه دارد» -[البتّه] اشتباه میکنند- بله، چالش هزینه دارد، امّا سازش هم هزینه دارد. ... چالش اگر عقلائی باشد، چالش اگر منطبق با منطق باشد، اگر با اعتمادبه­‌نفس باشد، هزینه‌اش بمراتب کمتر از هزینه‌ سازش است.»

رابطه آمریکا و عربستان نمونه ای روشن و گویا از هزینه های سازش است. عربستان صدها میلیارد دلار خرج کرده است تا حمایت و دوستی آمریکا را به دست آورد اما آنچه در نهایت عاید این کشور شده، تحقیر و خجالت زدگی در سطح جهانی است. شاید بتوان با دلارهای سرشار نفتی خیلی چیزها را خرید، از اسلحه و آخرین محصولات لوکس و سهام شرکت های بزرگ و ...اما بعضی چیزها را به هیچ قیمتی نمی توان به دست آورد. عزت ملی و اقتدار جهانی از جمله چیزهای غیرقابل خرید و فروش است.


نظرات بینندگان
آخرین مطلب
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات