نشریه اخبار و تحلیل‌ها شنبه 11 اسفند

پایگاه بصیرت

منطق آمریکایی
شکست مذاکرات ترامپ و اون پس از گذشت چند روز همچنان در معرض قضاوت و تحلیل کارشناسان سیاسی قرار دارد. در حالی که ترامپ دلیل شکست مذاکرات را درخواست پیونگ‌یانگ برای رفع همه تحریم‌های آمریکا عنوان کرده بود، اما کره شمالی روایت ترامپ از دلیل شکست مذاکرات ویتنام را به چالش کشید و وزیر خارجه کره شمالی گفت کشورش به دنبال رفع بخشی از تحریم‌ها بوده است. واقعیت آن است که بحران شبه‌جزیره کره سال‌هاست که ادامه دارد و از نظر موضوع از پیچیده‌ترین مسائل بین‌المللی است و انتظار حل و فصل آن در مدتی کوتاه منطقی نیست؛ اما از دیگر سو تحلیل علل شکست مذاکرات اخیر چندان دشوار به نظر نمی‌رسد.
ایالات متحده آمریکا امتیاز می‌گیرد اما امتیاز نمی‌دهد؛ این خصلت فراگیر سیاستمداران آمریکایی است؛ اما این وضعیت در زمان  ریاست‌جمهوری نویسنده کتاب «هنر معامله»‌، یعنی دونالد ترامپ‌، برجسته‌تر خودنمایی می‌کند. ترامپ که تا پیش از تکیه زدن بر کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا در کار تجارت و اقتصاد بوده است، بارها گفته بود: «در هر معامله‌ای، هر طرف که بیشتر تحت فشار باشد، باید بیشتر امتیاز دهد.» حالا نیز وی و تیم سیاسی همراه او منطق رفتاری‌شان این است که کره شمالی پس از سپری شدن چند دهه محدودیت و تحریم، در موقعیتی هستند که به هر گونه توافقی تن خواهند داد.
در قاعده و رفتار سیاستمداران آمریکایی، کره شمالی باید همه خواسته‌های آمریکا را مو به مو اجرا کند، همه ذخایر اتمی و موشکی خود را نابود کند، دانشمندان اتمی و موشکی خود را به آمریکایی‌ها تسلیم کند و آنگاه «شاید» و «بعداً» اندکی از تحریم‌ها را بردارند. با این حال، برجام هم اکنون مایه عبرت کره شمالی شده است؛ آنها به چشم خویش می‌بینند که ایران پس از توقف و از بین بردن بخش زیادی از توانمندی‌های هسته‌ای در انتظار عمل آمریکا به تعهدات خود بود که ناگهان با پیدا شدن فردی به نام ترامپ و امضای یک متن کوتاه، کل توافق هسته‌ای را زیر پا گذاشت و آن مختصر تحریم‌هایی که برداشته شده بود، بار دیگر برگردانده شد. با این تصویری که کره‌ای‌ها از رفتار آمریکایی‌ها پیش روی خود می‌بینند، بعید است بحران شبه‌جزیره به این زودی حل و فصل شود. اما نکته جالب توجه اینکه اگرچه هزاران کیلومتر آن طرف‌تر رهبران کره شمالی از برجام درس گرفته‌اند، اما هنوز در کشور ما جریان‌هایی هستند که برجام را موفق دانسته و به تکرار آن در موضوعات دیگر اصرار دارند.

▼ گزارش روز

خیال خام!
جنگنده‌های جی‌اف 17 پاکستان یک هواپیمای تشریفات را از لحظه ورود به آسمان پاکستان همراهی می‌کنند تا در فرودگاه اسلام‌آباد به زمین بنشیند، هواپیمایی که حامل ولی‌عهد جاه‌طلب سعودی است و بن‌سلمان از همان ساعت‌های اولیه ورود به این کشور شروع به امضای قراردادهای سرمایه‌گذاری می‌کند؛ احداث پالایشگاه آرامکو عربستان در بندر جوادر واقع در جنوب غرب پاکستان به ارزش 10 میلیارد دلار، امضای تفاهم‌نامه برای سرمایه‌گذاری عربستان در حوزه پالایش و تولیدات پتروشیمی، قرارداد سرمایه‌گذاری صندوق توسعه عربستان با دولت پاکستان در حوزه نفت خام و بنزین، تفاهم‌نامه در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، تفاهم‌نامه در حوزه ذخایر معدنی، قرارداد همکاری در حوزه ورزش، تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری صندوق توسعه عربستان برای تولید برق در پاکستان و... فقط در روز اول حضور بن‌سلمان در پاکستان به امضا رسید. افزون بر این، قول واریز شش میلیارد دلاری کمک نقدی را هم می‌دهد. در نگاه اول شاید این یک همکاری عادی بین کشورها تلقی شود، اما این سرمایه‌گذاری زمانی معنای متفاوتی خواهد گرفت که کمک مشابه از سوی امارات به پاکستان و گزارش جدید بانک مرکزی پاکستان نشان می‌دهد خرید آمریکا از پاکستان در سال جدید میلادی چنان جهشی داشته که سبب شده است ایالات متحده به بزرگ‌ترین خریدار از پاکستان تبدیل شود. بر اساس این گزارش، آمریکا با واردات بیش از 2 میلیارد و 36 میلیون دلار بزرگ‌ترین خریدار کالاهای این کشور است. طبق این گزارش آمریکا 17 درصد صادرات پاکستان را به خود اختصاص داده است. توجه ویژه امارات، عربستان و ایالات متحده به پاکستان و تلاش ویژه آنها برای جلب‌نظر پاکستان نشان‌دهنده برنامه‌ریزی جدید آمریکا و وابستگان منطقه‌ای آن در غرب آسیا است؛ به نظر می‌رسد این جریان با شکست در سوریه، لبنان، یمن، عراق و... به دنبال تغییر زمین بازی است. افزون بر این، آمریکا و دیکتاتورهای متحجر منطقه به خوبی از گرایش‌های گسترده مردمی در کشورهای غرب آسیا از جمله پاکستان به گفتمان انقلاب اسلامی و مقاومت با خبر هستند و به دنبال آنند که با پخش پول و سرمایه‌گذاری پیش از آنکه پاکستان نیز برای آنها یمن، سوریه، عراق و... دیگری شود، نفوذ خود را در اسلام‌آباد تثبیت کنند، غافل از آنکه بیداری ملت‌ها و خروش ملت‌ها علیه استبداد و استکبار را نمی‌توان با اقداماتی از این دست متوقف کرد.

شجاع‌ترین و باسوادترین رهبر تاریخ ایران
عبدالکریم سروش به تازگی طی سخنرانی در کالیفرنیا درباره امام خمینی(ره) گفته است:‌ اگر امروز شما را بین شاه و آقای خمینی(ره) مخیر کنند، کدام‌شان را می‌پذیرید، اگر فرض کنیم هیچ اختیاری نداشته باشیم جز اینکه یا شاه و آقای خمینی یکی را انتخاب کنیم، بنده صد درصد آقای خمینی را انتخاب می‌کنم. برای اینکه آقای خمینی، مردمی‌ترین رهبری بود که در تاریخ این کشور ظهور کرد... ما در تاریخ ایران هیچ رهبری را نداریم که این‌طور در دل مردم جا داشته باشد. شاه که هیچ، پدرجد شاه هم خواب اینجور پشتیبانی مردمی را نمی‌دیدند. مردم به هرحال یک چیزی دیده بودند، نشان یک عشقی بود، نشان یک عاطفه‌ای بود که معطوف به یک رهبری می‌شد که دوستش داشتند؛ در او چیزی دیده بودند. خمینی باسوادترین رهبر این کشور بوده تا کنون؛ از ایام اولیه حکومت هخامنشیان تا روزگار حاضر هیچ‌کس به لحاظ علمی به پای او نمی‌رسید. چرا؟ برای اینکه اولاً فقیه درجه اولی بود، عرفان هم خوانده بود، فلسفه هم خوانده بود. شاه قبل از آقای خمینی که بود؟ یک جوان ۲۰ ساله که از سوئیس بلند شد آمد ایران پادشاه شد. بعد از پادشاهی‌اش که درس و مکتب و مدرسه‌ای نبود؛ قبلش هم حداکثر یک دیپلم، اگر آن دیپلم را هم داشت، من خبر ندارم. سوادی نداشت. در تاریخ ما آقای خمینی واقعاً یک نمونه‌ بی‌نظیر بود در مقام حکومت‌داری.»
 
▼ اخبار
1ـ تا زمانی که منتظر خارج مرزها باشیم اتفاقی نمی‌افتد
ابراهیم اصغرزاده یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب در روزنامه «شرق» نوشت: مهم‌ترين دستاورد دولت که قابل دفاع بود، مسئله برجام بود که الآن به يک وصله ناجور بدل شده است. دولت روحاني اولويت خود را حل مسئله هسته‌اي و برجام گذاشت و در سال 95 هم به موفقيتي دست پيدا کرد، اما این موضوع سبب شد در ساير حوزه‌ها دست پايين‌تر داشته و انگيزه‌اي هم براي برنامه‌ريزي نداشته باشد. او اضافه مي‌کند: بر همين اساس، با خروج آمريکا اقتصاد و سياست خارجي متلاطم شده و دولت از نظر سياست داخلي و خارجي براي تحقق اهداف خود پشتوانه کافي ندارد و سبب مي‌شود يا وزراي قدرتمند از کابينه خارج شوند یا اعتراض‌هاي تندروها بيشتر شود. اصغرزاده مي‌گويد: بازگشت نيروهاي قدرتمند به دولت تا زماني که دولت تصميم نگيرد مسئوليت کلي اجرایي کشور را به دست بگيرد، فايده ندارد و تداوم اين شرايط موجب فرسايش دولت شده و سبب مي‌شود هر فردي خود را صاحب نظر بداند؛ بنابراین دولت بايد تصميم جدي بگيرد. اينکه منتظر باشد تا اتفاقي در خارج از کشور بيفتد، مثلاً ترامپ از رياست‌جمهوري کنار برود و امثالهم، پديده خوبي نيست.

2ـ فشار اصلاح‌طلبان به مجمع تشخیص مصلحت نظام!
در حالی که قرار است امروز مجمع تشخیص مصلحت نظام تصمیم خود را درباره تصویب پالرمو اعلام کند، جمعی از فعالان اصلاح‌طلب در نامه‌ای سرگشاده خطاب به اعضای این مجمع، آنها را در قبال تصویب نکردن لوایح مربوط به FATF به طور ضمنی تهدید کردند. در این نامه که به امضای افرادی مانند سعید حجاریان، مصطفی تاج‌زاده، شهیندخت مولاوردی و چند اصلاح‌طلب دیگر رسیده، آمده است: کنوانسیون پالرمو، از لوایح چهارگانه FATF درباره مبارزه جهانی با جرایم سازمان‌یافته، تاکنون به تصویب ۱۸۰ کشور جهان رسیده است. عضو نشدن در آن به معنای منزوی کردن ایران و پذیرش اختلال در مناسبات جمهوری اسلامی با ۱۸۰ کشور جهان، ‌از جمله چین، روسیه، هند، همسایگان و سایر کشورهای دوست خواهد بود. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: انزوای خودخواسته ایران به‌دلیل کناره‌گیری از پیمان‌های مورد قبول تقریباً همه کشورهای جهان، می‌تواند مایه تحقیر ملی شود و مصالح و منافع کشور را بازیچه دولت‌های مخالف ایران به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی کند.

3ـ گامی دیگر برای حذف دلار
سال گذشته میلادی، بسیاری از کشور‌ها به دلیل اقدامات خصمانه آمریکا و استفاده ابزاری این کشور از دلار به سمت تدابیری در راستای کاهش وابستگی به این ارز در مبادلات تجاری خود رفتند. هند و ژاپن با امضای یک قرارداد سوآپ ارزی دوجانبه جدید میان بانک‌های مرکزی دو کشور توافق سال گذشته سوآپ ارزی ۷۵ میلیارد دلاری را رسماً فعال کردند. این توافق در سفر نخست‌وزیر هند به ژاپن در اکتبر سال ۲۰۱۸ به عنوان سازوکار پرداخت مبادلات خارجی بین دو کشور ایجاد شد. وزارت اقتصاد هند طی بیانیه‌ای اعلام کرد: توافق سوآپ ارزی به طور رسمی اجرایی می‌شود.

4ـ جمع‌آوری امضا برای اخراج نظامیان آمریکا از عراق
به گزارش منابع خبری، «مهدی تقی» عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق اعلام کرد، شمار موافقان اخراج نظامیان آمریکایی از خاک عراق افزایش یافته است. وی در ادامه افزود: تاکنون بیش از 70 نماینده عراقی نامه به جریان انداختن پیش‌نویس طرح قانونی اخراج نیروهای بیگانه و به ویژه نظامیان آمریکا از خاک عراق را امضا کرده‌اند. طبق اعلام این عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق، قرار است ستاد مشترک ارتش این کشور طی روزهای آینده گزارش جامعی درباره تعداد پایگاه‌های آمریکا و میزان نیروهای مستقر در آن به این کمیسیون ارائه کند.

▼ اخبار کوتاه
◄ سردار سرتیپ حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه گفت: دشمنان تلاش دارند جامعه ما شکسته، ناامید و مضطرب باشد، اما آنان بدانند که مردم ما محکم و مؤمن هستند و با وجود تیرهایی که دشمنان به سوی ما پرتاب می‌کنند، ایستاده و از شرافت و عزت خود دفاع می‌کنند و به دنبال تحقق این هستند تا بشریت را از اسارت نجات دهند. رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند، از دشمنان نهراسید و ما پیروزیم. در گام اول انقلاب دشمن را متوقف کردیم و اکنون در گام دوم انقلاب نوبت تعقیب دشمنان است.
◄ عباسعلی کدخدایی، سخنگو و عضو حقوقدان شورای ‌نگهبان، در صفحه شخصی خود به برخی هجمه‌ها علیه شورای نگهبان واکنش نشان داد و نوشت: هر وقت من انتخاب نشوم، انتخابات مهندسی شده است. هر وقت من تأیید نشدم، نظارت قانونی بد است. اما هر وقت تأیید شدم دیگر نه انتخابات مهندسی شده است و نه نظارت استصوابی بد است. این یعنی قانون به کنار، هر چه باب میل من است انجام شود. حکایت همان است که گفته «مرگ خوبه ولی برای همسایه!»
◄ جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون تلفیق بودجه گفت: ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی که دولت امسال برای تأمین و واردات کالاهای اساسی پرداخت کرد، هیچ سود و منفعت خاصی برای اقشار گوناگون مردم و طبقات ضعیف نداشته و عواید سرشار آن تنها به جیب واسطه‌گران و دلال‌ها سرازیر شده است. مجلس نیز با توجه به شرایط فعلی جامعه با درخواست دولت به منظور تخصیص آن برای واردات کالاهای اساسی در سال ۹۸ مخالفت کرد.
◄ شرکت گازپروم روسیه اعلام کرد، ساخت خط لوله انتقال گاز روسیه به چین موسوم به قدرت سیبری ۹۹ درصد تکمیل شده است و انتظار می‌رود انتقال گاز از ماه دسامبر سال جاری آغاز شود. در سال ۲۰۱۹، گازپروم قرار است 2/24 میلیارد دلار برای ساخت این خط لوله ۳ هزار کیلومتری سرمایه‌گذاری کند. این خط لوله پس از تکمیل سالیانه ۳۸ میلیارد متر مکعب گاز را از روسیه به چین منتقل خواهد کرد.
◄ براساس آمار گمرک در 10 ماهه امسال بیش از 26 میلیون تن کالا به ارزش 35 میلیارد و 672 میلیون دلار وارد کشور شد که نسبت به 31 میلیون و 478 هزارتن مدت مشابه سال 96 حدود 17/4 درصد کاهش را نشان می‌دهد. ذرت دامی بین 10 قلم کالای عمده وارداتی صدرنشین است که 4/5 درصد از سهم ارزش کل واردات را به خود اختصاص داده است.
◄ ایلهان عمر، نماینده‌ مسلمان آمریکایی از ایالت مینه‌سوتا گفت: ترامپ علامت‌های دیکتاتوری را در کل دولتش دارد و برکناری او حتمی است. عمر به عنوان یکی از دو زن مسلمان در کنگره توجه بسیاری به خود جلب کرده، اما چندی پیش به دلیل اظهارات ضد اسرائیلی‌اش مجبور شد عذرخواهی کند.