دیپلماتهای غربی جمعه مدعی شدهاند ایران، علیرغم افزایش سرعت غنیسازی اورانیوم چندین ماه تا رسیدن به سقف مجاز تعیینشده در برجام برای میزان ذخائر این ماده فاصله دارد.
خبرگزاری رویترز با گزارش این خبر یادآوری کرد ایران بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای برجام در اردیبهشتماه سال گذشته تعهدات خود را طبق شرایط مطرح شده در این توافق اجرا کرده و از محدودههای معینشده عبور نکرده است. تهران، البته اخیراً تهدید کرده قصد کاهش در تعهداتش ذیل این توافق را دارد.
آمریکا بعد از خروج از برجام تحریمهای اقتصادی علیه ایران را احیا کرده و سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» را برای تحت فشار قرار دادن ایران در پیش گرفته است. ایران سیاست آمریکا را «تروریسم اقتصادی» توصیف کرده است.
ایران گفته در واکنش به سیاستهای آمریکا قصد دارد سرعت غنیسازی اورانیوم را افزایش دهد. غنیسازی اورانیوم طبق برجام مجاز است، اما اقدام ایران زمان رسیدن به سقف تعیینشده در برجام را کوتاهتر میکند.
به گفته دیپلماتها، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی که وظیفه نظارت بر اجرای تعهدات ایران ذیل برجام را بر عهده دارند در جلسه شورای حکام هفته گذشته تصریح کردند ایران سرعت غنیسازی اورانیوم خود را افزایش داده و به حدود 12 کیلوگرم در ماه رسانده که معادل سه برابر سرعت قبلی است.
«یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزایش سرعت غنیسازی اورانیوم ایران را تأیید کرد اما از توضیح بیشتر در خصوص آن خودداری کرد.
به نوشته رویترز، در صورتی که ایران به غنیسازی اورانیوم با سرعت فعلی ادامه دهد ظرف حدود 2 ماه به سقف 202.8 کیلوگرم سقف مجاز برای نگهداری اورانیوم غنیشده میرسد. میزان ذخائر اورانیوم ایران روز 20 مه برابر با 174.1 کیلوگرم بود.
ایران البته قادر است بدون نقض برجام سریعتر از این هم اورانیوم غنیشده تولید کنند. دیپلماتها در وین که این مسئله را رصد میکنند گفتهاند ایران میتواند ظرف تنها 10 روز به سقف اورانیوم مجاز برسد.
یک دیپلمات گفت: «آنها واقعا میتوانند کارد زیر گلوی ما بگذارند.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در جلسه شورای حکام به کشورهای عضو گفت ایران در مسیر عبور از یکی دیگر از محدودیتهای معینشده در برجام یعنی سقف آب سنگین قرار دارد.
شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشتماه) در بیانیهای اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند.
جمهوری اسلامی در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هستهای صادر شده به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی اقدام کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز ۳۰ اردیبهشت اعلام کرد، در راستای اجرای ابلاغیه شورای عالی امنیت ملی، ظرفیت تولید غنیسازی اورانیوم ۳.۶۷ کشور با طراحی جدید به حدود چهار برابر افزایش مییابد.
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنیها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیسجمهور آمریکا این کارشکنیها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هستهای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سهشنبه ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشتماه ۱۳۹۷) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و دستور احیای تحریمهای متوقفشده علیه ایران را صادر کرد.