یادداشت: واکنش عملی ایران به خروج آمریکا و عدم اجرای تعهدات غرب به شدت اروپا و آمریکا را آشفته کرده است. اگرچه هنوز ایران گامهای اولیه را در این زمینه برداشته؛ ولی محدودسازی تعهدات برجامی کشورمان نشان میدهد خروج آمریکا از برجام و معطلسازی اروپاییها ناشی از تصور اشتباه غربیها مبنی بر این بوده است که با وجود نقض برجام باز هم ایران اقدامی نخواهد کرد. موضوعی که «ریچارد نفیو» معمار تحریمها دیروز با صراحت به آن اعتراف کرد.
اما نکته قابل تأمل آنکه در واکنش به تصمیم اخیر ایران برای کاهش تعهدات به برجام، یک مقام مسئول آمریکایی ابراز امیدواری کرده است که با موفقیت سازوکار مالی اروپایی موسوم به «اینستکس»، ایران به پایبندی به توافق هستهای ادامه دهد.
بنابراین در زمینه طرفداری آمریکا از اینستکس و صحبت از اجرایی شدن آن باید گفت، اولاً امضای پنج کشور عضو شورای امنیت، ۱۴ بار تأیید آژانس بینالمللی انرژی اتمی و قطعنامه سازمان ملل، همه با هم نتوانستند آمريکا را با وجود تعهداتی که در برجام داده بود، در این توافقنامه نگه دارد و اروپاييها را به اجراي تعهداتشان متعهد کند، حالا به «اينستکس» که هيچ یک از پشتوانههای برجام را ندارد، چگونه میتوان اعتماد کرد؟ ثانیاً، با مطرح شدن اینستکس اروپاییها در تلاشند تا نشان دهند بین برجام و آمریکا، برجام را انتخاب کردهاند؛ اما واقعیت امر این است که اروپا نشان داد هیچ وقت مستقل نبوده است. حتی تبلیغات نمادین اینستکس نیز تکمیل کردن سیاست فشار حداکثری به ایران است؛ به این صورت که آنها با گرفتن وقت از ایران سعی میکنند از طریق تحریمهای آمریکا اقتصاد ایران را همچنان آشفته نگه دارند و اجازه اقدام متقابل به ایران را ندهند. رفتاری که به نظر میرسد تاریخ مصرف آن گذشته است. ثالثاً رفتار مقتدرانه جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات برجامی خود، رفتار استعماری مدرن غرب را به شدت خدشهدار کرده و آنها سعی میکنند به هر نحو ممکن اجازه پاسخ متقابل را به ایران ندهند. صحبت از اجرایی شدن اینستکس، توقف نفتکش غول پیکر ایرانی از سوی روباه پیر و اظهارنظرهای متفاوت مقامات غرب همگی نشان از اراده غرب در تأثیرگذاری بر تصمیمگیری مقتدرانه مسئولان دارد.
اما انتظار از دولت و دستگاه دیپلماسی این است که مسیر انتخاب شده را با قوت و قدرت بپیمایند و اطمینان داشته باشند پیروزی در گرو ایستادگی است.