نزاع بر سر تجزيه يمن

در هفته‌هاي اخير، درگيري‌هاي خونين در شهر عدن در جنوب يمن ميان نيروهاي شوراي انتقالي جنوب تحت حمايت امارات و نيروهاي دولت «عبد ربه منصور هاد‌ي»‌، رئيس‌جمهور مستعفي و مورد حمايت عربستان سعودي، به سقوط «كاخ المعاشيق» انجاميد. اين درگيري‌ها در ائتلاف سعودي‌ـ اماراتي كه در حال نبرد با جنبش انصارالله در يمن هم هستند، پس از آن صورت گرفت كه شوراي انتقالي، حزب اخواني الاصلاح يمن را كه مورد حمايت عربستان است، به همدستي در يك حمله موشكي متهم كرد كه رژه‌اي نظامي در عدن را هدف قرار داد و موجب كشته شدن ده‌ها نفر از جمله سرتيپ منير اليافعي، يكي از برجسته‌ترين فرماندهان نيروهاي كمربند امنيتي شد.

آنچه در اين هفته‌ها در جنوب يمن رخ داد، جنگي نيابتي ميان دو متحد اصلي يعني عربستان و امارات است كه بازتاب اختلاف خاموش ميان آن دو به شمار مي‌آيد. اختلافي كه پس از تصميم امارات براي خارج كردن نيروهايش از يمن و پايان دادن به حضور نظامي خود در اين كشور، همچنين اعزام هيئت امنيتي به تهران براي بررسي مسائل امنيتي و مرزي مشترك ميان دو كشور‌ـ بدون هماهنگي با متحد سعودي‌ـ به اوج خود رسيده است. ابوظبي حمايت خود را از جدايي جنوب و تشكيل دولتي هماهنگ با خودش ابراز مي‌كند.

از سوي ديگر، عربستان سعودي به دفاع از منصور هادي پايبند است و دفاع از مشروعيت دولت وي را چتر حمايتي براي توجيه جنگي مي‌داند كه از پنج سال پيش عليه يمن به راه انداخته است؛ از اين‌رو تانك‌ها و هواپيماهاي خود را براي ممانعت از سقوط كاخ المعاشيق به عدن فرستاد و نيروهايش مستقيم با نيروهاي موسوم به كمربند امنيتي وابسته به شوراي انتقالي مورد حمايت امارات وارد درگيري مستقيم شدند تا مخالفت مسلحانه خود را با امارات و پروژه آن در جنوب يمن اعلام كند.

در شرايطي كه رياض و ابوظبي راهبرد تجزيه يمن را در پيش گرفته‌اند، جنبش انصارالله يمن كه از آغاز مخالف حضور و دخالت بيگانگان در تحولات يمن بود، براي مقابله با تجزيه اين كشور و پايان دادن به تجاوز پنج ساله ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي تلاش مي‌كند.

اكنون نيز طرح تجزيه يمن روي ميز دولت‌هاي سعودي و امارات قرار دارد كه باز هم از رهگذر اين جنگ 53 ماهه و علي‌رغم شكست در آن دنبال مي‌شود. سعودي‌ها و اماراتي‌ها به شكست در اين جنگ اعتراف كرده‌اند و حتي در سطح رسمي، «عبدالله المعلمي» نماينده سعودي در سازمان ملل به آن اذعان دارد. در عين حال به جاي اينكه براي حل مسئله، گفت‌وگو ميان يمني‌ها را براي رسيدن به توافق دنبال كنند، درگير كردن آنان را با يكديگر در دستور كار خود قرار داده‌اند. بر اين اساس بحث مقابله با تجزيه با گفت‌وگوهاي درون يمني لازم و ملزوم يكديگر هستند.

در همين راستا و در چارچوب رايزني‌هاي جمهوري اسلامي ايران براي حل و فصل سياسي بحران يمن، در روزهاي اخير نشست مشترك سه‌جانبه‌اي با حضور هيئتي از ايران، هيئتي از انصارالله يمن به رياست محمد عبدالسلام، سخنگوي انصارالله يمن و سفرا و رؤساي نمايندگي‌هاي چهار كشور ذي‌ربط اتحاديه اروپا موسوم به E4  (انگلستان، فرانسه، آلمان و ايتاليا) در محل وزارت امور خارجه برگزار شد. در پايان اين نشست، هيئت‌هاي شركت‌كننده با تأكيد بر لزوم توقف هرچه سريع‌تر جنگ، بر راهكار سياسي به عنوان راهكار نهايي بحران يمن تأكيد كردند و با ابراز نگراني از وضعيت انساني در يمن خواستار تسريع در ارسال كمك‌هاي انساني شدند. همچنين هيئت‌هاي شركت‌كننده بر لزوم اجراي كامل توافقات استكهلم و تعهدات كامل طرفين تأكيد كردند و آن را مقدمه‌اي بر حل و فصل نهايي سياسي بحران يمن دانستند.

امارات و عربستان جنگ در يمن را باخته‌اند؛ اولي براي عقب‌نشيني و كاهش نيروهايش تصميم گرفت و دومي به دنبال راه برون‌رفت است؛ زيرا خود را در برابر جنبش انصارالله تنها مي‌بيند؛ جنبشي كه به عمق خاك عربستان يورش برده و پروازهاي فرودگاه‌ها در جنوب عربستان را متوقف مي‌كند و زرادخانه‌اي بزرگ از موشك و پهپاد در اختيار دارد.