شورای روابط خارجی در تحلیلی به قلم "رای تاکیه" از مقامات ارشد سابق وزارت خارجه آمریکا تصریح کرد هرگونه امید برای گرمی روابط ایران و آمریکا از بین رفته است.
« با ورود حسن روحانی به نیویورک به منظور سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، انتظارات و حتی امیدواری های فراوانی وجود داشت. حملات اخیر به تاسیاست نفتی عربستان، که آمریکا و متحدانش ایران را عامل آن می دانند، همگی را مضطرب کرد و مشوق تلاش های دیپلماتیک شد تا از جنگ جلوگیری شود. شاید مهم ترین عامل فعال در این جبهه، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه بود که دیپلماسی میانجیگرانه خود را با تلاش برای برگزاری دیدار بین روحانی و دونالد ترامپ اعمال کرد. اما با سخنرانی روحانی که حاکی از بی میلی وی برای چنین دیداری بود، باید به هرگونه انتظار برای گفت و گو بین رهبران دو کشور پایان داد.
نه به مذاکرات، در سایه تحریم
روحانی سخنرانی خود را با نفی هرگونه مذاکره بین روسای جمهور دو کشور آغاز و تاکید کرد ایران تنها زمانی با این گفت و گوها موافقت می کند که آمریکا تحریم های خود را که پس از خروج از توافق هسته ای اعمال کرده بود، لغو کند. روحانی به رهبران حاضر گفت:" ما نمی توانیم دعوت به مذاکره از افرادی را بپذیریم که به خود جرات داده اند شدیدترین تحریم ها را علیه شان و کامیابی ملت ما اعمال کنند." در حالی که روحانی ماه گذشته احتمال دیدار بین روسای جمهور دو کشور را مطرح کرد، سخنان او در سازمان ملل، تاکیدی بر یک موضع آشنا بود: کاهش تحریم ها شرط بدیهی برای هرگونه مذاکره با واشنگتن است.
روحانی سپس سخنان خود را با پیامی ادامه داد که اغلب تکرار می شود، آن هم درباره چگونگی ایجاد ثبات در منطقه خلیج فارس. وی مشخصا گفت نیروهای آمریکایی باید از منطقه خارج شده و کشورهای منطقه، خود مسئول امنیت آبراه های استراتژیک آن خواهند بود. با توجه به وسعت و حجم ایران، این مساله قطعا تسلط ایران را بر این منطقه حساس تضمین می کند. روی آوردن روحانی به این موضوع قدیمی، برمبنای ترتیباتی منطقه ای است که "ائتلاف امید" نامیده است، طرحی که ظاهرا برای مقابله با ائتلاف تحت امر آمریکا علیه "اقدامات ایران" است. جزییات این طرح [روحانی] باید متعاقبا اعلام شود اما این پیشنهاد از ابتدا محکوم به شکست است زیرا ظاهرا آمریکا درنظر ندارد منطقه را ترک کند.
شدیدترین اتهامات روحانی علیه عربستان صورت گرفت. وی همچنان ادعا کرد که حملات اخیر به تاسیسات نفتی عربستان، صرفا کار "شورشیان حوثی" در یمن بود. این موضعی جدید نیست. حوثی ها به عنوان یک گروه مطیع، مسئولیت این حملات را برعهده گرفته اند. آنچه که در سخنان روحانی جدید به نظر می رسید، ظاهرا توجیه این اقدام بود. روحانی با اشاره به ائتلاف عربستان در یمن گفت " به جای ایراد اتهام علیه بی گناهان، باید به دنبال جنگ افروزان و تنبیه آنها بود." با توجه به این سخنان، احتمالا از عربستان دعوت نخواهد شد به ائتلاف امید برای گشت زنی در آبهای خلیج فارس بپیوندد.
گزینه هسته ای
درخصوص دیپلماسی روبه افول هسته ای، مشاوران روحانی پیشتر این مساله را مطرح کرده اند که اگر تحریم های آمریکا برای همیشه لغو شود، ایران موافقت خواهد کرد برای همیشه به پروتوکول الحاقی پیمان منع تولید و تکثیر تسلیحات اتمی بپیوندد. اما این پیشنهاد هم دوای درد نیست زیرا اجرای آن به هیچ وجه گام های ایران را در برنامه های هسته ای کُند نخواهد کرد. در حقیقت، سخنان روحانی خطاب به آمریکا نبود بلکه اروپا را مخاطب قرار داد، کشورهایی که به ویژه مشتاقانه خواستار جلوگیری از جنگ در خلیج فارس هستند. روحانی با افزایش تنش در خلیج فارس و همچنین فریاد در سازمان ملل، امیدوار است کشورهای اروپایی را متقاعد کند خط اعتباری خود به ایران را برقرار کرده و با نادیده گرفتن تحریم های آمریکا، از ایران نفت بخرند. این یک استراتژی پرمخاطره است ...»
الف
