سلاح برّنده

یکی از اقدامات مهم و شاهکار رهبر معظم انقلاب صدور بیانیه‌ای درباره هفته کتاب و کتابخوانی است. ایشان در این باره می‌فرمایند: «امروز کتابخوانی و علم‌آموزی نه تنها یک وظیفه ملی که یک واجب دینی است».

در واقع در طول تاریخ هیچ ابزار فرهنگی ماندگارتر از کتاب نداشته و نداریم و جای خالی آن را هیچ وسیله‌ای نتوانسته پر کند. شواهد تاریخی و اسناد و آثار بجا مانده، از واقعیتی انکارناپذیر حکایت دارد؛ اینکه در روند مبارزه انقلاب اسلامی و علیه استکبار جهانی به ویژه رژیم مستبد شاهنشاهی مبارزان هیچ‌گاه قائل به به‌کارگیری ابزار خشونت‌گرایانه نبودند؛ اما عوامل رژیم شاه همواره با ابزارهای سخت و با اتکا به قوه قهریه اقدام به سرکوب خونین مردم می‌کردند؛ در حالی که در دهه چهل و پنجاه ابزار و روش مردم ایران یک ابزار نرم بود به نام کتاب! امام خمینی(ره) همواره روش قهرآمیز و مبارزه مسلحانه را منع می‌کردند. آنچه او برای مبارزه و براندازی رژیم شاه مناسب می‌دید و به‌کار می‌گرفت، فعالیت‌های رسانه‌ای، تبلیغ، آموزش، تعلیم و تربیت و افزایش آگاهی جامعه بود؛ یعنی استفاده از ابزارهای نرم. آن دسته از مبارزان و انقلابیونی که انقلاب را به پیروزی رساندند، کسانی بودند که پایه مبارزه خود را بر مبنای فعالیت‌های علمی‌ـ فرهنگی گذاشته بودند. سمبل و نماد اصلی مبارزه «کتاب» بود. ترویج کتابخوانی بیشترین کارایی را داشت مسئله‌ای که دستگاه‌های امنیتی رژیم پهلوی را عاجز و از پای درآورد. در این رابطه دستگاه‌های فرهنگی شاه ساماندهی را به نام «سانسور» ایجاد کردند؛ به این صورت که بسیاری از آثار نویسندگان متعهد و مسئول و آگاه‌کننده را یا ممنوع‌الچاپ کرده یا بخشی از متن آن را حذف می‌کردند. همین دستگاه فهرست بلندبالایی را داشت به عنوان کتاب‌های ممنوعه؛ اما جوانان انقلابی و علاقه‌مند به آگاهی و فرهنگی اسلام و ایران با وجود اینکه می‌دانستند با تهیه این کتاب جان‌شان در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرد، از تهیه آن دریغ نمی‌کردند و در آن شرایط سخت زندگی با درآمد ناچیز کارگری پول می‌دادند، کتاب را به قیمت بالا می‌خریدند و پس از مطالعه نیز به افراد دیگری که صد درصد مطمئن بودند که آن را می‌خوانند امانت می‌دادند. شاخص‌ترین کتاب‌های آن ایام آثار امام خمینی(ره) مانند کتاب‌های «جهاد اکبر»، «حکومت اسلامی» و «کشف‌الاسرار» بود. کتب مرحوم آیت‌اللّه سیدمحمود طالقانی مانند تفسیر «پرتوی از قرآن» یا کتاب «جهاد شهادت» بود که ممنوع شده بود. از کتب ارزشمند دیگر نوشته‌های «جلال آل احمد» مانند «غرب‌‌زدگی» یا «خدمت و خیانت روشنفکران» بود. کتب استاد شهید مطهری، مرحوم دکتر علی شریعتی، آیت‌اللّه خامنه‌ای، هاشمی‌رفسنجانی، شهید باهنر و... به خوبی مواضع انقلاب اسلامی و روند مطالبات ملت و جوانان را بیان می‌کرد و نشان می‌داد که الگوی مبارزه با ظلم و ستم و استکبار از صدر اسلام بسیار کارآمد بوده است. مرور خاطرات مبارزان با رژیم شاه به خوبی نشان می‌دهد سلاح برنده نهضت کتاب و کتابخوانی بوده  که امروز هم با همه توان و با راه‌اندازی جنگ نرم علیه ارزش‌های انسانی‌ـ اسلامی به میدان آمده است. کتاب و کتابخوانی می‌تواند برگ برنده جریان انقلابی باشد.