روزهای نامدار

نام نهادنِ روزها بر طبق مناسبت‌شان رسم نیکویی است؛ برای نمونه میلاد حضرت زینب(س) به نام روز پرستار شناخته می‌شود و بدون شک نقطه مشترکی بین همه پرستارها و بزرگ پرستار جریان کربلا وجود دارد. حضرت زینب(س) هم پرستار کودکان و زنانی بود که جز خدا یار و یاوری نداشتند و هم حافظ پیامی بود که اباعبدالله‌الحسین(ع) به خاطر آن جانش را فدا کرد. اما زینب(س) یک ویژگی دیگر هم دارد و آن اینکه در پس آن همه مصائب، چیزی جز زیبایی ندید.

پرستاری عرصه رنج بردن و صبر کردن بر مسائل و مشکلات است. پرستار می‌تواند حضرت زینب را الگوی خویش بداند، آن‌گونه که چیزی جز زیبایی نبیند. روز پرستار هم برای یادآوری این موضوع است که این عزیزان متوجه شوند الگوی‌شان چه کسی باید باشد و در مشکلات‌شان به چه کسی اقتدا کنند.

یکی از مشکلات این روزهای‌مان این است که نام روزها برای‌مان تنها به بهانه‌ای تبدیل شده است تا در آن جشن و پای‌کوبی کنیم؛ برای نمونه روز دانشجو یکی از همین روزهاست. به زعم شهید بهشتی «دانشجو مؤذن جامعه است»؛ اما شاهد آن هستیم که جشن روز دانشجو در دانشگاه‌های مختلف به مراسم مبتذل تبدیل می‌شود.

روز مادر، روز پدر، روز معلم، روز کارگر، روز دانش‌آموز، روز طبیعت، روز جوان، روز خانواده و غیره، همه و همه نام‎های زیبایی هستند که به مناسبت‌های گوناگون بر روزهای مختلفی از سال گذاشته شده‌اند؛ اما آیا روز مادر برای آن است که فرزندان برای او هدیه‌ای بخرند؟ یا آنکه خواسته شده ما بدانیم که همه روزها روز مادر است؟

آیا می‌توان تنها یک روز را به نام مادری زد که تمام زندگی‌اش را وقف فرزندان کرده است تا تمام زحماتش جبران شود؟ تقویم را که ورق می‌زنی پر است از مناسبت‌هایی که به دلایل گوناگونی نام‌گذاری شده‌اند؛ البته مناسبت‌های فراوانی وجود دارد که گاه شاید برای‌مان کم اهمیت‌تر هم باشند. برخی از اینها را هر هفته از تریبون نماز جمعه می‌شنویم و برخی دیگر را شاید چند سالی یک بار هم نشنویم. اما آنچه باید به آن دقت شود این است که بدانیم بی‌شک آن موضوع چنان مهم بوده است که یک روز را به آن اختصاص داده‌اند.

برای نمونه روز ۲۰ فروردین روز ملی فناوری هسته‌ای است؛ اما در این روز نه کسی هدیه می‌دهد و نه کسی جشن به پا می‌کند، در حالی که این روز در واقع روز پیشرفت فناوری و بالندگی دانشمندان ایرانی است؛ روزی‌ است که باید در آن خودباوری‌مان را بالا ببریم و بدانیم که در چنین روزی دانشمندان ایرانی توانسته‌اند توانایی‌های بالقوه خود را بالفعل کنند و آن چیزی را بسازند که دشمنان نمی‌خواستند به آن دست پیدا کنیم.

گاهی هم برخی روزهای سال بهانه‌ای هستند تا به ما گوشزد ‌شود باید درباره برخی روزها فرهنگ‌سازی شود. روز ۱۳ آگوست، ۲۲ مرداد، هر سال به نام روز جهانی چپ‌دست‌ها نام‌گذاری شده است. روزی که چپ‌دست‌ها به یکدیگر تبریک می‌گویند. اما اینکه این روز به این نام شناخته می‌شود به این دلیل نیست که این موضوع امتیازی برای این افراد به حساب می‌آید، بلکه از آن روست که در گذشته چپ‌دست بودن به عنوان یک ضعف شناخته می‌شد. قرار دادن روزی با این عنوان برای آن است که مردم دنیا بدانند که چپ‌دست بودن ضعف نیست؛ البته باید بگوییم امتیازی هم به حساب نمی‌آید. چپ‌دست بودن فقط یک تفاوت است و باید فرهنگ آن برای مردم جا بیفتد.

حال می‌خواهیم بگوییم نام‌گذاری‌ روزها بیش از آنکه برای جشن و پای‌کوبی باشد برای آن است که کمی درباره آن فکر کنیم. برخی روزها هم بدین منظور نام‌گذاری شده‌اند که بهانه‌ای باشد تا یک سری اتفاقات و موضوعات را فراموش نکنیم. حافظه تاریخی ضعیف سبب می‌شود اتفاقات پس از گذشت چند سال به راحتی از خاطر محو شود؛ اما نام‌گذاری روزها باعث می‌شود وقایع و خاطرات گاهی یادآوری شود. یکی از این مناسبت‌ها روزی است که آمریکایی‌ها با موشک به هواپیمای مسافربری ایرانی شلیک کردند و ۲۹۰ نفر از هم‌وطنان‌مان را که همه غیر نظامی و بخش عمده‌ای از آنها زن و کودک بودند، به شهادت رساندند. آمریکایی‌ها نه تنها از این موضوع ناراحت نشدند، به فرمانده‌ای‌ که دستور شلیک داده بود، مدال افتخار دادند. حال در تقویم ما این روز به عنوان روز افشای حقوق بشر آمریکایی نام‌گذاری شده است. روزی که به واسطه آن باید یادمان باشد آن حقوق بشری که آمریکا از آن دم می‌زند کدام حقوق بشر است و فراموش نکنیم که عده‌ای بی‌گناه به بهانه‌ای واهی کشته شدند.

شاید یکی از مزیت‌های  تکرار کردن این اتفاقات و نام‌گذاری این باشد که برخی از موضوعات فراموش‌شده را دوباره به یاد آوریم. روز ۲۴ آبان ماه هر سال روز کتاب و کتاب‌خوانی است. حال آنکه کتاب به عنصری مهجور و کتاب‌خوانی به فعلی مغفول بدل شده است؛ پس این روز به ما یادآوری می‌کند که همه اتفاق‌های خوب در سایه کتاب و کتاب‌خوانی رخ می‌دهد.

گاه باید آن قدر تکرار کرد و گفت و فریاد زد تا موضوعات مهم فراموش نشوند. حتی ممکن است بعضی‌ها دل‌شان بخواهد برخی مناسبت‌ها فراموش شود، اما این واقعیت‌ها به معنای وجود تاریخی پربار است که باید از آن برای آینده عبرت گرفت؛ وجود این مناسبت‌ها و نام‌گذاری‌ها به معنای حضور تاریخ غنی ملت ایران در برگه‌های تقویم است.