پس از اشغال افغانستان، آمریکا برای مشروعیت بخشیدن به اقدام خود، یک حلقه مشورتی و ریش سفیدی لویه جرگه افغانستان را ـ که شامل سران قبایل و طوایف بود ـ احیا کرد. همان زمان برخی اصلاحطلبان این رفتار آمریکا را نوعی حقوق بشر و حق انتخاب نامیدند و برخی از احزاب خودباخته که برای دموکراسی آمریکایی قند در دلشان آب میشد، حسرت چنین تشکلی در ایران را میخوردند و چنین لویه جرگهای در ایران را آرزو میکردند!
امروز هم در آستانه انتخابات مجلس یازدهم، رئیسجمهور کشورمان با کنایه از انتخابات افغانستان یاد کرده و گفته است: «این انتخابات (مجلس) را الکترونیکی کنیم. افغانستان هم این کار را کرد... .
بیان این سخن از طرف رئیسجمهور کشورمان بسیار عجیب است؛ زیرا:
1ـ این سخنان نشان میدهد عالیترین مقام اجرای کشور هیچگونه شناختی از کشور همسایه و همزبان ما ندارد؛ مشاوران و معاونان وی صرفاً نباید تهدیدات آمریکا را برای وی ترجمه کنند؛ بلکه باید برخی خرابکاریهای آمریکا در منطقه را ایشان گوشزد کنند که آرزوی افغانستانیزه کردن ایران را نداشته باشد.
2ـ انتخاباتهای افغانستان نظم خاصی ندارند؛ برای نمونه سومین انتخابات مجلس نمایندگان افغانستان در مهر ۱۳۹۷؛ تأخیر سه ساله برگزار شد و به دلیل بعضی مشکلات در روز اول رأیدهی، یک روز دیگر نیز تمدید شد که از آن به نقض قانون انتخابات یاد شد.
3ـ در این انتخابات برای تأمین شفافیت و جلوگیری از تقلب از دستگاه بیومتریک استفاده شد؛ اما در برخی از محلات و مراکز رأیدهی، بهویژه در نقاط مختلف شهر کابل، این دستگاهها یا استفاده نشد یا در جریان رأیدهی از کار افتاد.
4ـ وقتی از دستگاه بیومتریک استفاده میشود، این انتظار وجود دارد که نتایج انتخابات بلافاصله پس از اتمام رأیگیری اعلام شود؛ اما نتایج ابتدایی انتخابات پارلمانی افغانستان پس از سه ماه در دی ۱۳۹۷ اعلام شد، اما فرایند انتخابات پارلمانی افغانستان با معرفی نمایندگان کابل در اردیبهشت ۱۳۹۸، پس از هفت ماه پایان یافت.
5ـ اینجا هم پایان کار نبود؛ زیرا کمیسیون انتخابات اعلام کرد 12 درصد آرای کابل گم شده است! حتی برخیها از گم شدن 20 درصد آرای کابل سخن به میان آوردند.
6ـ در انتخابات افغانستان ناظران بینالمللی اعم از سازمان ملل، آمریکا، آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر نقش ایفا میکنند؛ اما همین هم سلامت انتخابات را تضمین نکرده است.
7ـ انتخابات ریاستجمهوری افغانستان هم در مهر ماه سال جاری برگزار شد؛ اما جریان عبداللّه مشخصاً درباره ۳۰۰ هزار رأی حرف دارد و خواهان خارج کردن آنها از روند شمارش آرای انتخابات است. آنها معتقداند؛ این ۳۰۰ هزار رأی خارج از وقت رأیدهی یا فاقد معلومات بیومتریکی یا تکراری است.
8ـ کمیسیون انتخابات افغانستان در ابتدا میزان مشارکت را حدود دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر اعلام کرده بود. بعد از بررسی کمیسیون انتخابات حدود یک میلیون رأی را باطل اعلام کرد که سطح آرای معتبر در انتخابات ۱۳۹۸ ریاستجمهوری یک میلیون و ۸۴۳ هزار رأی است. در واقع با وجود آنکه 9/67 میلیون واجد شرایط رأی دادن در افغانستان بودند، تنها حدود ۲۰ درصد مردم در چهارمین انتخابات ریاستجمهوری افغانستان شرکت کردند.
بیان این نکات نشان میدهد وابسته بودن به آمریکا،انتخابات الکترونیکی و ناظران انتخابات از سازمان ملل نه تنها سبب افزایش مشارکت و صحت انتخابات نمیشود؛ بلکه مشکلات بیشتری را در مسیر دموکراسی ایجاد میکند. انتخابات الکترونیکی ویژگیهای مثبتی دارد؛ اما نرمافزار و سختافزار و همچنین روشهای هک انتخابات میتواند بحرانهایی را ایجاد کند؛ همچنان که در انتخابات 2016 آمریکا نیز حزب دموکرات از هک و نفوذ این انتخابات سخن به میان آورد.