اخبار جعلی ابزار گمراهی افکار عمومی

اخبار جعلی (فیک نیوز) در دوران ما به یکی از چالش‌های جدی تبدیل شده‌اند. این اخبار نه تنها به شکلی هدفمند و گمراه‌کننده افکار عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه می‌توانند به تضعیف اعتماد عمومی به منابع خبری و اجتماعی نیز منجر شوند. این پدیده به دلیل رشد شبکه‌های اجتماعی و منابع خبری بی‌پایان اینترنتی شدت یافته است؛ جایی که در آن، کاربران به راحتی می‌توانند اطلاعات نادرست و تحریف‌شده را به اشتراک بگذارند. 
«اکسل گلفرت» در مقاله خود به درستی به این نکته اشاره می‌کند که اخبار جعلی صرفاً دروغ‌هایی به قصد فریب نیستند؛ بلکه اغلب به شکلی پیچیده و حساب‌شده طراحی می‌شوند تا تأثیرات عمیقی بر باور‌ها و رفتار‌های مردم بگذارند. گلفرت با اشاره به تاریخچه اخبار جعلی، به سراغ نمونه‌هایی، چون جنگ‎افروزی‌های «ویلیام راندولف هرست» در دهه ۱۸۹۰ می‌رود که با بهره‌برداری از تحریف اخبار، توانست جنگ اسپانیا و آمریکا را دامن بزند. این مثال به وضوح نشان می‌دهد اخبار جعلی از دیرباز همواره ابزاری برای هدایت افکار عمومی و شکل‌دهی به تصمیمات سیاسی بوده‌اند. به همین ترتیب، گلفرت به تأثیرات روان‌شناختی اخبار جعلی نیز می‌پردازد و اذعان می‌کند که تکرار مداوم اطلاعات نادرست، حتی می‌تواند در ذهن‌های آگاه و مطلع نیز رسوخ کند.
به گفته گلفرت، مشکل اصلی اخبار جعلی تنها در تولید انبوه آنها نیست، بلکه در تقاضای مردم برای این نوع اخبار نیز نهفته است. افکار عمومی امروز دچار قطبی‌سازی شده است و هر طرف آن بر اساس علایق خود به دنبال اطلاعاتی است که با باورهایش هم‌خوانی داشته باشد. این وضعیت، شرایط را برای گسترش اخبار جعلی و فریب‌دهنده فراهم می‌آورد، چرا که هر فرد به دنبال تقویت باور‌های موجود خود از طریق اطلاعاتی است که موافق دیدگاه‌های او باشد.
همچنین، گلفرت به این نکته اشاره دارد که رسانه‌های مدرن، به‌ویژه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، بستر مناسبی برای گسترش اخبار جعلی فراهم کرده‌اند. در دنیای دیجیتال امروز، سرعت انتقال اطلاعات بسیار بالاست و گاهی اوقات مردم بدون دقت به منابع یا صحت اخبار، تنها به سرعت آن توجه می‌کنند. در این میان، اخبار جعلی به راحتی می‌توانند به مثابه اخبار واقعی در جامعه پخش شوند.
در این زمینه، پژوهشگران آلمانی «رمی یاستر» و «داوید لانیوس» در کتاب خود به نام «حقیقت خود را از میان می‌برد»، به این نکته اشاره می‌کنند که اخبار جعلی نه تنها نادرست، بلکه گمراه‌کننده هستند. آ‌نها به مثالی از گزارش نادرست پایگاه «برایبارت نیوز» اشاره می‌کنند که بدون ارائه اطلاعات دقیق، تصویری تحریف‌شده از واقعیت ارائه داده بود. به این ترتیب، این نوع اخبار می‌تواند مردم را دچار سردرگمی کند و به کاهش اعتماد عمومی منجر شود.
در نهایت، راه مقابله با اخبار جعلی نیازمند توجه به منابع خبری و تحلیل دقیق آنهاست. یاستر و لانیوس در کتاب خود به پرسش‌هایی اشاره می‌کنند که باید برای تمیز دادن اخبار درست از اخبار جعلی در نظر گرفت. این پرسش‌ها شامل ارزیابی صحت منابع، بررسی دیدگاه‌های گوناگون و تحلیل اطلاعات موجود هستند. این فرآیند می‌تواند به افراد کمک کند تا به درستی میان واقعیت و تحریف تمایز قائل شوند.