مثلث سلامت نیروهای مسلح

مرکز تحقیقات فیزیولوژی ورزش و آمادگی جسمانی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج) یکی از مراکز منحصربه‌فرد در این حوزه در سطح کشور و نیروهای مسلح است. رسالت این مرکز کاربردی کردن یافته‌های علمی در حوزه ورزش و آمادگی جسمانی، متناسب با نیازهای سلامت در کشور و نیروهای مسلح است و همه نوع طیف مطالعات در این حوزه را شامل می‎شود. بر اساس تحقیقات انجام‌گرفته، به صورت خلاصه باید گفت خیلی از مشکلات مربوط به کاهش سلامت و آمادگی جسمانی عمدتاً به نوع تغذیه‌ای که نیروها مصرف می‎کنند، برمی‌گردد؛ از این رو باید درباره تغذیه سالم و مکمل‌های غذایی که می‌توانند در این راستا به افزایش کارایی و سلامت کمک کنند و نیز باید و نباید‌هایی که لازم است در بحث تغذیه رعایت کرد، توجه شود. از سویی جیره‎های غذایی در نیروی مسلح باید متناسب با وضعیت اقلیم، مأموریت و جغرافیا تهیه شود تا به بهبود کارایی نیروها در مأموریت‌ها کمک کند. این بحث البته واکاوی علمی شده است و بخشی هم در رده‌های صفی به شکل عملی در حال اجراست. بر اساس مطالعات مرکز و مطالعات شخصی، معتقدم اگر بخواهیم پیشنهادهایی در این حوزه داشته باشیم باید در سه موضوع اساسی دقت کنیم؛ نخست فعالیت جسمانی، فعالیت جسمانی باید متناسب با شغل افراد تعریف شود و افراد در مشاغل مختلف به صورت روزانه باید همان‌طور که به نیازهای غذایی بدن پاسخ می‌دهند، به نیازهای حرکتی بدن خود نیز پاسخ دهند. ورزش دقیقاً مثل نسخه‌ای است که پزشک تجویز می‎کند. شدت، شکل، نوع و میزان مناسب ورزش از جمله مقوله‌هایی هستند که به صورت علمی مطالعه‌شده و می‌شود و به جامعه و نیروهای مسلح متناسب با مأموریتی که دارند در قالب بسته‎هایی ارائه شود. در واقع ورزش تأکیدش روی پیشگری از بیماری‎هاست و این مسئله در ورزش بسیار پررنگ‎تر از درمان مطرح می‎شود. بعد دوم تغذیه است، ملاحظات تغذیه و آنچه باید در تغذیه، رژیم غذایی روزانه و بشقاب غذا استفاده شود، به برنامه‌ریزی، دانش و بینش نیاز دارد تا از خیلی بیماری‌های مزمن جلوگیری شود. موضوع سوم، موضوع خواب است. متأسفانه ما آمار وحشتناکی در ایران درباره کم‎خوابی، بدخوابی و بی‎خوابی داریم که از نظر علمی سه مقوله متفاوت است. خواب زیاد، خواب در ساعت نامناسب، خواب منقطع، نداشتن خواب عمیق و خواب در ساعاتی از روز که سطح یادگیری بالاست و باید فعالیت شناختی کرد، در حوزه بدخوابی تعریف می‌شود. در این مهم به موضوع خواب کمتر توجه شده است. در یک نگاه کلی باید گفت، مثلث سلامت و عملکرد مثبت فیزیکی بدن سه ضلع تغذیه، آمادگی جسمانی و خواب را دارد که باید برای برنامه‌ریزی به هر سه توجه کرد. مهم‌ترین کار در این میان بررسی فرم‌ها و پروتکل‌های جهانی در بحث تغذیه، خواب، آمادگی جسمانی و ورزش است و بومی‌سازی مؤلفه آن بر اساس اقلیم و ژنوم ایرانیان.