اذن‭ ‬راهگشا

‬در‭ ‬روزهای‭ ‬اخیر،‭ ‬اصل‭ ‬هشتاد‭ ‬و‭ ‬پنجی‭ ‬شدن‭ ‬لایحه‭ ‬بودجه‭ ‬1399‭ ‬به‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬اخبار‭ ‬اقتصادی‭ ‬روز‭ ‬کشور‭ ‬تبدیل‭ ‬شد‭. ‬موضوعی‭ ‬که‭ ‬بر‭ ‬اساس‭ ‬آن‭ ‬هیئت‌رئیسه‭ ‬مجلس‭ ‬با‭ ‬دریافت‭ ‬اذن‭ ‬رهبری،‭ ‬بودجه‭ ‬مصوب‭ ‬در‭ ‬کمیسیون‭ ‬تلفیق‭ ‬را‭ ‬بدون‭ ‬بررسی‭ ‬لایحه‭ ‬در‭ ‬صحن‭ ‬علنی‭ ‬مجلس‭ ‬به‭ ‬شورای‭ ‬نگهبان‭ ‬ارسال‭ ‬کرد‭. ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬شرایط‭ ‬ویژه‭ ‬کشور‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬تغییر‭ ‬مجلس‭ ‬و‭ ‬روی‭ ‬کار‭ ‬آمدن‭ ‬مجلس‭ ‬جدید‭ ‬در‭ ‬ماه‌های‭ ‬آینده،‭ ‬شرایط‭ ‬تحریمی‭ ‬کشور‭ ‬و‭ ‬درگیری‭ ‬اقتصاد‭ ‬ایران‭ ‬با‭ ‬یک‭ ‬جنگ‭ ‬اقتصادی‭ ‬تمام‌عیار‭ ‬در‭ ‬کنار‭ ‬شیوع‭ ‬ویروس‭ ‬کرونا‭ ‬موجب‭ ‬شد‭ ‬تا‭ ‬درنهایت‭ ‬لایحه‭ ‬بودجه‭ ‬سال‭ ‬1399‭ ‬به‭ ‬درخواست‭ ‬هیئت‌رئیسه‭ ‬مجلس‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬اذن‭ ‬رهبری‭ ‬بدون‭ ‬بررسی‭ ‬در‭ ‬صحن‭ ‬علنی‭ ‬مجلس‭ ‬برای‭ ‬تأیید‭ ‬نهایی‭ ‬به‭ ‬شورای‭ ‬نگهبان‭ ‬ارسال‭ ‬شود‭. ‬درباره‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬و‭ ‬دلایل‭ ‬آن‭ ‬ذکر‭ ‬نکاتی‭ ‬ضروری‭ ‬است‭.‬

1ـ‭ ‬شرایط‭ ‬زمانی‭:‬‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬تغییر‭ ‬مجلس‭ ‬دهم‭ ‬طی‭ ‬ماه‌های‭ ‬آینده‭ ‬و‭ ‬وجود‭ ‬اختلاف‭ ‬‌نظرهایی‭ ‬درباره‭ ‬برخی‭ ‬مفاد‭ ‬لایحه‭ ‬بودجه‭ ‬1399‭ ‬میان‭ ‬نمایندگان‭ ‬مجلس‭ ‬و‭ ‬البته‭ ‬شیوع‭ ‬ویروس‭ ‬کرونا‭ ‬و‭ ‬نیمه‭ ‬تعطیل‭ ‬شدن‭ ‬برخی‭ ‬از‭ ‬امور،‭ ‬تصویب‭ ‬لایحه‭ ‬بودجه‭ ‬1399‭ ‬تا‭ ‬پایان‭ ‬اسفند‭ ‬ماه‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬تصویب‭ ‬چنین‭ ‬موضوعی‭ ‬نیازمند‭ ‬روزها‭ ‬بحث‭ ‬و‭ ‬بررسی‭ ‬در‭ ‬مجلس‭ ‬و‭ ‬حضور‭ ‬سه‭ ‬شیفته‭ ‬نمایندگان‭ ‬در‭ ‬مجلس‭ ‬است،‭ ‬امری‭ ‬نشدنی‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬می‌رسید‭. ‬از‭ ‬سوی‭ ‬دیگر‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬که‭ ‬مجلس‭ ‬یازدهم‭ ‬از‭ ‬روزهای‭ ‬پایانی‭ ‬بهار‭ ‬سال‭ ‬جدید‭ ‬فعالیت‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬آغاز‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬دیگر‭ ‬طبیعتاً‭ ‬زمان‭ ‬قابل‭ ‬توجهی‭ ‬از‭ ‬ماه‌های‭ ‬ابتدایی‭ ‬مجلس‭ ‬یازدهم‭ ‬به‭ ‬بررسی‭ ‬اعتبارنامه‌های‭ ‬نمایندگان‭ ‬جدید‭ ‬می‌گذرد،‭ ‬عدم‭ ‬تصویب‭ ‬بودجه‭ ‬تا‭ ‬پایان‭ ‬سال‭ ‬1398‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬معنا‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬کشور‭ ‬تا‭ ‬اواسط‭ ‬سال‭ ‬آینده‭ ‬باید‭ ‬بدون‭ ‬وجود‭ ‬بودجه‭ ‬سالیانه‭ ‬امور‭ ‬را‭ ‬رتق‭ ‬و‭ ‬فتق‭ ‬کند‭. ‬ضمن‭ ‬اینکه‭ ‬تصویب‭ ‬دو‭ ‬دوازدهم‭ ‬بودجه‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬فعلی‭ ‬و‭ ‬قطعی‭ ‬نشدن‭ ‬تصویب‭ ‬بودجه‭ ‬سالیانه‭ ‬و‭ ‬انتقال‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬مجلس‭ ‬آینده‭ ‬عملاً‭ ‬بی‌فایده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬می‌تواند‭ ‬از‭ ‬حیث‭ ‬بلاتکلیفی‭ ‬در‭ ‬امور‭ ‬بودجه‌ای‭ ‬مشکلات‭ ‬زیادی‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬کشور‭ ‬ایجاد‭ ‬کند‭.‬

2ـ‭ ‬ایرادات‭ ‬ساختاری‭ ‬بودجه‭:‬‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬تذکرات‭ ‬و‭ ‬درخواست‭ ‬رهبر‭ ‬معظم‭ ‬انقلاب‭ ‬از‭ ‬دولت‭ ‬و‭ ‬مجلس‭ ‬مبنی‭ ‬بر‭ ‬اصلاح‭ ‬ساختاری‭ ‬بودجه‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬شرایط‭ ‬اقتصادی‭ ‬کشور،‭ ‬آنطور‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬اصلاحی‭ ‬در‭ ‬ساختار‭ ‬رخ‭ ‬نداده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬بودجه‭ ‬تفاوت‭ ‬چندانی‭ ‬با‭ ‬بودجه‭ ‬سال‌های‭ ‬گذشته‭ ‬ندارد‭. ‬از‭ ‬این‭ ‬‌رو‭ ‬حتی‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬بررسی‭ ‬بودجه‭ ‬در‭ ‬صحن‭ ‬علنی‭ ‬مجلس،‭ ‬امکان‭ ‬تغییرات‭ ‬اساسی‭ ‬در‭ ‬لایحه‭ ‬بودجه‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬تعویق‭ ‬تصویب‭ ‬آن‭ ‬و‭ ‬موکول‭ ‬کردن‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬سال‭ ‬آینده‭ ‬تبعات‭ ‬مضاعفی‭ ‬تحت‭ ‬عنوان‭ ‬بی‌برنامگی‭ ‬و‭ ‬نداشتن‭ ‬نقشه‭ ‬راه‭ ‬برای‭ ‬اقتصاد‭ ‬کشور‭ ‬ایجاد‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭. ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬حداقل‭ ‬با‭ ‬ارسال‭ ‬لایحه‭ ‬مورد‭ ‬تصویب‭ ‬کمیسیون‭ ‬تلفیق‭ ‬به‭ ‬شورای‭ ‬نگهبان‭ ‬کشور‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬آینده‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬ابتدای‭ ‬سال‭ ‬دارای‭ ‬برنامه‭ ‬بودجه‭ ‬مشخص‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬تمام‭ ‬ایرادات‭ ‬وارد‭ ‬به‭ ‬بودجه‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭.‬

سخن‭ ‬آخر‭ ‬اینکه‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬اهمیت‭ ‬و‭ ‬سهم‭ ‬بودجه‭ ‬شرکت‌ها‭ ‬و‭ ‬مؤسسات‭ ‬دولتی‭ ‬در‭ ‬لوایح‭ ‬بودجه‭ ‬سالیانه،‭ ‬این‭ ‬بخش‭ ‬از‭ ‬بودجه‭ ‬نقش‭ ‬بسیار‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬اقتصاد‭ ‬کشور‭ ‬دارد‭. ‬به‭ ‬نحوی‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬سال‭ ‬1399‭ ‬چیزی‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬۷۰‭ ‬درصد‭ ‬بودجه‭ ‬کل‭ ‬کشور‭ ‬متعلق‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬کمتر‭ ‬از‭ ‬۳۰‭ ‬درصد‭ ‬بودجه‭ ‬متعلق‭ ‬به‭ ‬بودجه‭ ‬عمومی‭ ‬کشور‭ ‬است؛‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬حال‭ ‬عدم‭ ‬بررسی‭ ‬دقیق‭ ‬بودجه‭ ‬شرکت‌های‭ ‬دولتی‭ ‬در‭ ‬مجلس‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬ایرادات‭ ‬ساختاری‭ ‬بودجه‭ ‬در‭ ‬نظام‭ ‬بودجه‌ریزی‭ ‬کشور‭ ‬مطرح‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬امید‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬مجلس‭ ‬یازدهم‭ ‬با‭ ‬ایجاد‭ ‬اصلاحات‭ ‬ساختاری‭ ‬برای‭ ‬بودجه‭ ‬سال‌های‭ ‬آتی،‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬بازبینی‭ ‬در‭ ‬نحوه‭ ‬نظارت‭ ‬بر‭ ‬بودجه‭ ‬شرکت‌های‭ ‬دولتی‭ ‬گام‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬اصلاح‭ ‬ساختاری‭ ‬بودجه‭ ‬بردارد‭. ‬