صاد‌رکنندگان را از دست ندهیم

تحریم‌های بانکی در کنار کاهش درآمدهای نفتی، دست به دست هم داده است تا اوضاع اقتصادی دولت و در نهایت مردم دچار زیان‌های متعددی شود، رشد بی‌سابقه قیمت دلار در تلاطمات ارزی و کاهش ارزش پول ملی در پی بازنگرداندن بخشی از ارزهای صادراتی به کشور دولت بر آن شده است که اقداماتی تنبیهی در مقابل صادرکنندگان در دستور کار خود قرار دهد. حالی که تجارب و آموخته‌های اقتصادی و بازار نشان می‌دهد، هیچ دولتی با تهدید صادرکنندگان یا فعالان اقتصادی خود به نتیجه دل‌خواه یا قانع‌کننده و رضایت‌بخشی نرسیده است، اما دولت دوازدهم برخلاف این تجربه، تصمیم گرفته است به جای اصلاح سیاست‌گذاری‌ها و اموری که موجب تولد پدیده‌هایی چون سلاطین سکه و ارز  شده است، صرفاً فعالان اقتصادی را تهدید کند که دیگر ارزی در اختیار آنها قرار نمی‌دهد. روش دولت در برخورد با صادرکنندگان که اگر ارزهای صادراتی را بازنگردانید، تحت پیگرد قانونی و قضایی قرار می‌گیرید، یا دیگر ارزی به شما برای تجارت پرداخت نمی‌شود، یکی از منحصربه فردترین روش‌هایی است که فقط در مدیریت‌های ناکارآمد دیده می‌شود؛ چرا که اصولا کسانی که دست به چنین رفتارهایی می‌زنند و ارزهای ناشی از صادرات را به کشور باز نمی‌گردانند، از سه حالت خارج نیستند؛ این افراد یا صادرکننده نیستند، یا صادرکننده یک بار مصرفی هستند که با زد و بند ارز گرفته‌اند یا صادرکننده واقعی هستند که به دلیل شرایط تحریمی نظام بانکی موفق به دریافت ارزهای خود نشده‌اند؛ از سوی دیگر ذکر این نکته لازم است مسئولانی که صادرکنندگان واقعی را تهدید می‌کنند، اصولا با اهمیت موضوع و مسئله صادرات و پیچ‌وخم‌ها و فراز و فرودهای آن آشنا نیستند و احتمالا درک نمی‌کنند که مسئله صادرات آن هم در این شرایط، از چه اهمیتی برخوردار است. اصولا صادرکننده به کسی گفته می‌شود که بازار هدف و خریدار را بشناسد، ضمن اینکه خریدار به او اعتماد لازم را داشته باشد؛ از این‌رو لذا صادرات در بستر یک اعتماد دو طرفه شکل می‌گیرد، اگراعتماد متقابل بین صادرکننده و خریدار نهایی وجود نداشته باشد، صادرات اتفاق نمی‌افتد؛ ضمن اینکه اعمال فشار به صادرکننده به معنای خارج کردن صادرکننده از چرخه مبادلاتی است که تا کنون انجام داده است؛ از این‌رو با از دست‌دادن صادرکنندگان، به راحتی نمی‌توان یک صادرکننده جدید ایجاد و جایگزین صادرکننده قبلی کرد و انتظار داشت که صادر‌کننده جدید در فشار تحریم‌های بانکی آمریکا، ارز را به دست دولت برساند. روال تجاری با اعتماد بین فروشنده و خریدار شکل می‌گیرد و تداوم می‌یابد؛ بنابراین به این راحتی که دولت گمان می‌کند نیست، بلکه این اعتماد طی سالیان متمادی ایجاد می‌شود؛ بنابراین دولت با فشار زیاد روی صادرکننده که ممکن است به حذف آن از بازار بینجامد، عملا با خواست و اراده خود، بازارهای مختلفی را در آن سوی مرزها از دست کشور و کالای ایرانی می‌گیرد؛ پس بهتر است دولت به جای تهدید صادرکننده با وی به گفت‌وگو بنشیند، تا با تعامل و هم‌فکری بیشتر به راه‌کار قابل اعتنایی برسند.