در جنگ جهانی اول «قحطی بزرگ» در ایران جان حدود ۴۰ درصد جمعیت (۸ تا ۱۰ میلیون نفر) را گرفت و در جنگ دوم نیز نصیب ایران قحطی و بیماری و ناامنی بودآثار جنگ در زمین و زمان!
سال ۱۹۱۴ میلادی بر سر واقعه ترور ولیعهد امپراتوری اتریش ـ مجارستان نیروهای این امپراتوری و کشورهای آلمان، عثمانی، روسیه، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و ژاپن افتادند به جان هم و جنگی بزرگ درست شد در سراسر اروپا و آفریقا و خاورمیانه و شرق‌دور. در همین جنگ، ایران هم بی‌دلیل و در حالی که بی‌طرف بود، اشغال نظامی شد. در این جنگ ۴ ساله ۱۰ میلیون نفر کشته شدند تا بالاخره «پیمان ورسای» امضا شد و جنگ جهانی اول به پایان رسید. کشورهای پیروز از جمله بریتانیا و فرانسه افتادند به جان آلمان و چنان غرامت‌هایی از این کشور گرفتند و چنان تحقیرش کردند که ۲۰ سال بعد، وقتی هیتلر قصد حمله به اروپا را داشت، اغلب آلمانی‌ها طرفدارش بودند. خیلی سریع یک فاجعه بین‌المللی گریبان بشریت را گرفت؛ جنگ جهانی دوم. اوضاع زمانه خراب بود و باز هم ایران اشغال شد؛ در حالی که بی‌طرف بود و اصلا ربطی هم به دعوای اروپایی‌ها و باقی قدرت‌های جنگ‌طلب نداشت.
در جنگ جهانی اول «قحطی بزرگ» در ایران جان حدود ۴۰ درصد جمعیت (۸ تا ۱۰ میلیون نفر) را گرفت و در جنگ دوم نیز نصیب ایران قحطی و بیماری و ناامنی بودآثار جنگ در زمین و زمان!
یکم سپتامبر ۱۹۳۹ آلمان به لهستان حمله کرد و بعد هم به باقی اروپا؛ کشور به کشور فتح شد تا اینکه بریتانیا وارد جنگ شد و باقی کشورها هم. آلمان و ایتالیا و ژاپن متحد شدند و در برابر همه کشورهای اروپایی و شوروی و آمریکا و چین قرار گرفتند تا دامنه درگیری از غرب به شرق جهان کشیده شود. سربازان ۳۰ کشور در این جنگ شرکت کردند و ۷۰ تا ۸۵ میلیون انسان مُردند که ۵۰ تا ۵۵ میلیون نفرشان غیرنظامی بودند. ۶ سال جنگ بود و گرسنگی و قحطی و مصائبی که بشر تا آن روز به چشم ندیده بود و خصومت و بی‌رحمی و کشتار در مقیاسی بزرگ و به شیوه‌هایی جدید. کشورهایی تا مرز ویرانی رفتند و ۲ بمب اتمی هم منفجر شد تا بالاخره در ۱۹۴۵ میلادی اروپایی‌ها و باقی قدرت‌ها و همه، خواسته یا ناخواسته جنگ خسارت‌بار بی‌فرجام را رها کردند. آثار این جنگ در زمین و زمان باقی ماند؛ نقشه کشورها تغییر کرد و حافظه تاریخ، وحشی‌گری کشورهای مدعی متمدن‌بودن را از یاد نخواهد برد. میزان توحش نظامیان کشورهای غربی در این جنگ با واژه‌هایی نظیر «باورنکردنی» و «اعجاب‌آور» توصیف می‌شود و برای نخستین‌بار در تاریخ تصویربرداری، دوربین ها شرمسارانه تصاویری ثبت کردند و به یادگار گذاشتند از سوزاندن انسان‌ها، تجاوز جنسی نظامیان به مردم بی‌گناه، کشتار فجیع کودکان و سالمندان، قصابی اندام‌های انسان، بی‌حرمتی به اجساد، تحقیر شکست‌خوردگان و جنایات اختصاصی و منحصربه‌فرد. شاید بسیاری از ساکنان امروزی جهان از یاد برده باشند ولی تاریخ فراموش نخواهد کرد.
اغلب کشورهای درگیر در جنگ جهانی دوم به کشتار غیرنظامیان و جنایات جنگی متهم هستند امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست
