فرا رسیدن هفته بسیج فرصت مغتنم و ارزشمندی است تا یک بار دیگر به ماهیت ، فلسفه چرایی و چگونگی شکل گیری پدیده بسیج در انقلاب اسلامی پرداخته شود چرا که بسیج به تعبیر مقام معظم رهبری ذخیره تمامنشدنی ملت ما است. بسیج تجلی قدرت نرم نظام اسلامی ، دال مرکزی و پیشران بیبدیل تولید قدرت نرم در کشور میباشد.
امروز مولفه های قدرت سخت به شدت تحت تاثیر مولفههای قدرت نرم قرار گرفتهاند در یک تفاوت معنا دار و آشکار می توان قدرت نرم را مکمل اصلی در پیروزی قدرت سخت و مصادیق آن دانست قدرت سخت ازجنس تهدید، اجبار و اضطرار است ولی قدرت نرم از جنس تشویق و ترغیب و اقناع سازی است قدرت سخت رویکرد اقتصادی و نظامی دارد ولی قدرت نرم رویکرد فرهنگی دارد قدرت سخت واقعیت محسوس ولی قدرت نرم تصویر و نماد است این بر مبنای اطلاعات و داده ها و اخبار است و آن بر مبنای اعتماد سازی و اعتبار است آن یکی دولتها را به طور مستقیم نشانه میگیرد و این یکی جامعه و افکار عمومی را هدف قرار میدهد آن منشاء کارکردش دستوری است و این غیر دستوری و فکری است آن رویکردش بین المللی و این می تواند کوچکتر باشد این تفاوت ماهیتی راهبردی را گفتیم تا اکنون روشنتر شود که وقتی مقام معظم رهبری می فرمایند دشمن برای پیروزی در جنگ اقتصادی نیازمند پیروزی در جنگ تحریف است بدانیم که مولفه های سخت مثل جنگ تمام عیار اقتصادی به شدت تحت تاثیر عملکرد قدرت نرم یعنی تحریف یا جنگ ارادهها یا جنگ روایت ها یا جنگ شناختی می باشد.
بسیج یک تفکر، فرهنگ و دکترین است و تولید کننده و تقویت کننده قدرت نرم با هدف ایجاد توسعه و عمق بخشیدن به انقلاب اسلامی یک تفکر است چرا که امام راحل، بزرگ پرچمدار بسیجیان عالم فرمود اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شود چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید در تبیین فلسفه و چیستی بسیج باید گفت بسیج یک وجه نرم دارد و یک وجه سخت.
هم نظریه و ایده و تفکر و فرهنگ است و هم از سوی دیگر ،پدیده، فرآیند و سازوکار است بدون تردید ایده و تفکر بسیج قبل تر و فراتر از پدیده بسیج بوده است در واقع ایده بسیج مقدم بر پدیده بسیج بوده و لذا بسیج در دوران 8 سال جنگ از دل دفاع مقدس به عنوان پدیده بیرون آمد این پدیده از آن زمان تا کنون و تا ادامه و مانایی انقلاب پدیده ای رو به رشد و تکمیل یافتگی و دائم در حال شدن است در واقع در این نگاه یک بار به پدیده بسیج آن چنان که هست نگاه میکنیم و یک بار آن چنان که باید باشد و بشود نگاه میکنیم که نگاه عقلانی و تکاملی نگاه دوم است .
بسیج بیانگر تداوم و استمرار ماهیت جنبشی و نهضتی در جامعه است یعنی در تفکر بسیج این عنصر وجود دارد که در همه فرآیندها و ساز و کارها یک بعد پیدا و یک بعد پنهان وجود دارد که می توان به شیوه بسیجی بعد پنهان و بالقوه را به صحنه کشید در واقع کار بسیج از منظر پدیده بودن و فرایندی بودن ایجاد نوعی فوق العاد گی در شیوهها است که همین کاربرد در امر دفاع مقدس و پس از آن باعث شد موازنه های کلاسیک و مرسوم به هم بخورد چون نوعی فوق العاد گی در کار ایجاد کرد که معادلات معمول را به هم می زد، بسیج را میتوان به مثابه یک ضریب فزاینده در مولفههای قدرت در نظر گرفت برتری یک نفر بر ۱۰ یا ۱۰۰ نفر در تاریخ و اعتقادات ما ریشه محکمی داردآن چه این ضریب را ایجاد می کند نقش محتوایی است.
مثلا توان تبلیغی که همان قدرت رسانهای است یک مصداق قدرت نرم است که می تواند به توسعه و تعمیق نفوذ کمک کند اما در واقع این لایه سخت است که در حال انتقال یک محتوا است و قدرت اساسی در واقع آن محتوای پیام است که در ابزار رسانه نهفته است با این حساب بسیج به عنوان یک پدیده یا ابزار با تولید محتوا تولید قدرت می کند به گونه ای که میتواند به یک نفر ضریب100برابری بدهد.
منابع اصلی قدرت نرم بسیج ، قران ، سیره پیامبر و اهل بیت علیهم السلام ، انقلاب اسلامی ، دفاع مقدس و رهبری های داهیانه امام خمینی و امام خامنه ای می باشد که با استعانت از این منابع ،در بعد داخلی و ایجابی به ایجاد امنیت اجتماعی و در بعد بینالمللی و سلبی به قدرتی بازدارنده تبدیل میشود بسیج به معنای پدیده و تفکر بالاترین سرمایه اجتماعی برای مقابله با تهدیدات نرم دشمن می باشد این تهدیدات دشمن شامل استحاله در ایدئولوژی با نفوذ فرهنگ نئولیبرالیستی، لیبرال دموکراسی، نفوذ سیاسی اخلاقی فرهنگی، مجذوب سازی نخبگان با ایجاد خطای محاسباتی، جابجا نمودن الگوهای تولید قدرت با دوگانه سازی های کاذب می باشد که در نهایت با این تهدیدات سه نتیجه را دنبال می کند 1-سازش در برابر فشار 2-ایجاد تغییر در نهادهای مقاومت کننده و 3-جابجایی در صورت عدم پذیرش این نحله ها .
امروز مردم به عنوان رکن رکین نظام اسلامی درمانایی انقلاب در معرض تیرهای سهمگین جنگ نرم دشمن با ابزار جنگ شناختی و تحریف قرار گرفتهاند و بسیج به عنوان یک سرمایه اجتماعی و جریانی روشنگر باید به نقش راهبردی خود به عنوان تولید، حفظ و هدایت این مولفه کلیدی بیش از گذشته اهتمام بورزد.
مقام معظم رهبری فرمودند: اساس بسیج در نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر آگاهی است و سه کارکرد اصلی دارد، حراست از اصل انقلاب ،حراست از هویت انقلاب و حراست از دستاوردهای انقلاب. این دانایی و آگاهی منجر به توانایی میگردد که توانا بود هرکه دانا بود و این دانایی و توانایی وقتی با قدرت نرم و سخت نظام ترکیب شود به قدرت هوشمند تبدیل می شود که می تواند در مقابله با تهدیدات علیه امنیت ملی نقش ارزشمندی را ایفا کند.
امروز و در شرایط کرونایی کشور نقشآفرینی بسیج در زمینههای غربالگری گسترده ،کمک بیش از ۲ میلیون نفری بسیجیان به کادر درمان و پزشکی ، نقش آفرینی در ساخت کیت های تشخیص به وزارت بهداشت ،تبدیل مساجد به کانونی برای توزیع مواد ضدعفونی کننده و.... و به طور خلاصه بسیج در شرایط فعلی به عنوان هم تفکر و هم پدیده در 2 بخش مادی و معنوی ایفاگری نقش مشغول و به وظیفه خود عمل می کند .
ابوالحسن سلطانی زاده