آمریکا، کشور همراه و همسو ترکیه و عضو فعال ناتو را در بخش لجستیک و پشتیبانی تسلیحاتی صنایع دفاعی خیلی راحت تحریم کرد. همچنانکه وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که خرید سیستم دفاع موشکی اس-۴۰۰ روسیه توسط ترکیه، با موازین ناتو که هم واشنگتن و هم آنکارا عضو آنند منافات دارد و تهدید امنیتی برای اعضای این پیمان محسوب میشود.
آمریکا پیش از این نیز ترکیه را از دایره چندین کشور تولیدکننده قطعات جنگنده فوق پیشرفته اف-۳۵ حذف کرده بود.
در همین حال بیانیه پمپئو، وزیر دولت خارجه آمریکا درباره تحریم ترکیه نکات قابل توجه دیگری هم دارد. در بخشی از این بیانیه قابل تامل آمده است: «آمریکا چندین بار در بالاترین سطح دیپلماتیک برای ترکیه تصریح کرده بود که خرید سیستم اس-۴۰۰ از سوی این کشور امنیت فناوریهای نظامی و پرسنل آمریکا را به خطر میاندازد و همزمان منابع مالی هنگفتی در اختیار روسیه قرار می دهد. این کار همچنین، پای روسیه و دسترسی آن به صنعت دفاعی و ارتش ترکیه را باز میکند».
معنای این جملات این است که ترکیه به این دلیل تنبیه میشود که اسلحه از غیر آمریکا خریده و خرید تسلیحاتی وی نیز ممکن است فناوری نظامی آمریکا را دچار خلل کند. به بیان دیگر، اساسا ترکیه حق ندارد تسلیحاتی داشته باشد که کوچکترین خطر احتمالی برای آمریکا ایجاد کند.
این در حالیست که همچنانکه خود مقامات آمریکایی نیز تاکید دارند، ارتش ترکیه جزیی از ناتو و سالهاست زیر مجموعه فرماندهی ژنرال های آمریکایی عمل میکند و حال تنها برای یک خرید مستقل نظامی دچار تحریم شده است. در بیانیه پمپئو همچنین به صراحت آمده : «ترکیه متحد ارزشمند ما و شریک امنیتی مهم ما در منطقه است. من از ترکیه میخواهم که مشکل اس-۴۰۰ را در یک همکاری و هماهنگی با ایالات متحده فورا حل کند تا ما بتوانیم دههها همکاری سازنده در زمینه دفاعی را ادامه دهیم و این تنها از طریق برداشتن هر چه زودتر مانع ایجاد شده ممکن است؛ یعنی سیستم اس-۴۰۰.»
نکته ماجرا در این است که ریشه تحریم ترکیه فراتر از تهدیدی است که صنایع دفاعی آمریکا را تهدید میکند و اگر با دقت بیشتری به قضیه نگاه کنیم، مساله این است که ارتش ترک سرتاپا تحت هدایت و راهبری آمریکا در ناتو؛ تنها جرمش فقط یک خرید مستقل نظامی است. یعنی آمریکا کوچکترین استقلال ترکیه را هم تحمل نکرده است.
سالهاست در ایران، رهبر معظم انقلاب ریشه اصلی تحریمها علیه ایران را استقلالخواهی ملت و نظام ایران عنوان میکنند و تاکید کردند که مباحث هستهای و حقوق بشری تنها یک بهانه برای تحریم است.
این در حالیست که جریان غربگرا در سالهای اخیر تلاش کرده، ریشه تحریمها را در مباحث هستهای و حقوق بشری تقلیل بدهد و بر اساس همین فرضیه غلط نیز میگویند اگر کل هستهای را بدهیم برود و اصول حقوق بشری غربی را بپذیرییم؛ بخش زیادی از تحریمها برداشته میشود!
حال آنکه بخش قابل توجهی از دستاوردهای هستهای را در برجام دادیم رفت و نه تنها تحریم رفع نشد، بلکه افزوده نیز شد. یا برخی کشورهای عربی که با موازین انسانی و حقوق بشری سالها فاصله دارند، هیچگاه نه تنها دچار تحریم نشدهاند بلکه هر نوع تسلیحات نظامی را هم به آنها میفروشند.
جریان غربگرا روی لج بازی و رقابت ها و منافع سیاسی حاضر نیست استدلالهای جریان انقلابی را درباره تحریمها و برجام قبول کند، ولی توصیه میشود حداقل به این روزهای ترکیه -که یکی از کشورهای آمال آنها محسوب میشود- با دیده عبرت نگاهی بیاندازند.