توسعه قلمروی دفاعی در عمق و ارتفاع

سوم خرداد ماه هر سال با یادآوری حماسه بزرگ مقاومت پیروزی در سال 1361 اولین ثمره‎های این حماسه در فتح خرمشهر را مرور می کنیم تا راهبرد فتح قله‌های بزرگ‌تر پیش چشم‌مان همواره تداعی شود. سوم خرداد سال 1400 نیز با خبرهای نویدبخشی در خصوص فتح قله‌ها همراه بود. یکی از این خبرهای نویدبخش در نیروی هوافضای سپاه اتفاق افتاد و با حضور فرمانده کل سپاه و فرمانده این نیرو سه دستاورد مهم دارای لبه فناوری‎ رونمایی شد؛ یک دستاورد پهپادی و مهم و دو دستاورد پدافندی. البته سوم خرداد یک فرصت برای بیان این دستاوردهاست، چراکه دستیابی جوانان این مرز و بوم به چنین فناوری‌هایی به شکل محرمانه سال‎های گذشته رقم خورده و حالا آرام آرام و برای ایجاد خواب آشفته ‎تر برای دشمن رونمایی می‌شود.

در اهمیت دکترین اقدام ناهمتراز دفاعی سال‎های گذشته بسیار سخن گفته شده و در طول 42 سال انقلاب اسلامی جوانان این کشور بارها این دکترین را در لایه‌ها و سطوح مختلف دفاعی مشق کرده‌اند. در حوزه هوافضا به دلیل موضوع دفاع هوایی و پرنده‌های عملیاتی یکی از آخرین عرصه‌های ورود به موضوع اقدام ناهمتراز بود؛ اما با وجود پیش‌زمینه‌هایی از دفاع مقدس و بعد از آن آسمان امن و قدرت بالای دفاعی هوایی تا سطح بازدارندگی نزدیک به صددرصد در این حوزه ها رقم خورده است. در شرایطی که در تعریف کلاسیک برتری هوایی نیروی نظامی به تعداد کمی و کیفی پرنده‌های بمب افکن و جنگنده با سرنشین بود، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی این دکترین مهم دشمن را با قدرت پهپادی به چالش کشیدند و امروز به اذعان فرماندهان تروریست آمریکایی دیگر بزرگ‌ترین ارتش دنیا در منطقه غرب آسیا دارای برتری هوایی نیست و این برتری در دست جمهوری اسلامی قرار گرفته است. در همین زمینه سردار حاجی‌زاده در مراسم رونمایی از این سه دستاورد گفت: «به اذعان فرمانده سنتکام ایران با پهپادها برتری هوایی را از آمریکا گرفت، این اعتراف دشمنان به توانمندی ما است و همان‌گونه که نشان دادیم در حوزه‌های دفاعی که پیچیدگی‌های صدها برابری نسبت به بخش‌های غیرنظامی دارد می‌توانیم؛ در حوزه‌هایی مانند خودرو، پتروشیمی و... بسیار بهتر خواهیم توانست.»

در این میان باید به این سخن فرمانده کل سپاه در رونمایی اخیر اشاره کرد که در بخشی از سخنانش با تأکید بر اینکه راهبرد و سیاست عملیاتی ما توسعه‌ قلمرو دفاعی در اعماق وسیع و در ارتفاع بال است، گفت: «سامانه‌هایی که امروز از آنها بازدید کردیم بخشی از این نیازهای ما را پاسخ می‌دهند؛ ما نیازمند به دست آوردن قابلیت جنگ از راه دور هستیم که به فضل الهی به این قابلیت دست یافته‌ایم و سامانه‌هایی که توسعه پیدا می‌کنند در تکمیل این هدف راهبردی یاریگر ما هستند و به امید خدا در آینده نزدیک از دستاوردهای بزرگ‌تری برای مردم عزیزمان صحبت خواهیم کرد.»

تأکید بر جدید نبودن این دستاورد و تداوم رونمایی از ابعاد مختلف تسلیحاتی این راهبرد دفاعی در کلام سردار سلامی چنین تبلور پیدا کرد.

سرلشکر سلامی با تأکید بر «بلندتر شدن دست برتر ایران در اشراف اطلاعاتی و ظرفیت‌های مقابله با تهدیدات» گفت: «توانمندی‌های امروز ما در عرصه‌های مختلف از جمله آنچه دیده شد، شعاع بازدارندگی، اقتدار و آمادگی‌ها برای صیانت از امنیت کشور و آرامش مردم عزیز و مقابله با تهدیدات محتمل و متصور را توسعه و به مرحله اطمینان‌بخش‌تری رسانده است.»

این رونمایی در حالی بود که مدتی قبل هم ارتش جمهوری اسلامی ایران در تداوم دکترین اقدام ناهمتراز از قسمتی از توان پهپادی خود به شکل غافلگیرانه رونمایی کرد.

در خلال رونمایی از این پهپاد که به مناسبت یک پیروزی راهبردی دیگر بعد از فتح خرمشهر و خروج ارتش رژیم صهیونیستی از جنوب لبنان در خرداد ماه رقم خورد، نام «غزه» به خود گرفت، اطلاعات قابل توجهی در خصوص این پرنده بدون سرنشین اعلام شد که نشان می‌دهد با یک بازیگر جدید و قدرتمند در آسمان روبه‌رو هستیم. همانطور که سردار سلامی هم به آن اشاره داشت، این پهپاد از مهم‌ترین گزینه‌های جایگزینی پهپادها با جنگنده‎های با سرنشین است. قابلیت‎هایی چون ارتفاع پروازی ۳۵ هزار پا یا به عبارت دیگر 10/668 کیلومتر، طول دهانه ۲۱ متر، برد عملیاتی ۲ هزار کیلومتر، توان حمل ۱۳ بمب در یک مأموریت رزمی یا ۵۰۰ کیلو تجهیزات شناسایی، جمع‌آوری اطلاعات و جنگ الکترونیک و مداومت پروازی ۳۵ ساعته حتی می‌تواند مزیت‎های بیشتری برای این پرنده بدون سرنشین نسبت به پرنده‌های با سرنشین باشد.

ارتفاع پروازی بالای ۱۰ کیلومتر به راحتی این پهپاد را از گزند تمام سامانه‌های دفاع هوایی کوتاه‌برد خارج کرده و در شرایط نبردهای تجربه شده در منطقه مانند سوریه و عراق، می‎تواند یک گزینه مهم و قابل توجه باشد؛ چراکه نیروهای دشمن حتی قدرت‎های فرامنطقه‌ای حاضر در اطراف کشورمان، حتی در صورت مجهز بودن به پیشرفته‌ترین سامانه‎های پدافندی کوتاه‌برد و حتی شناسایی این پهپاد توان رسیدن به ارتفاع پروازی آن را ندارند.

جالب آنکه این پهپاد با شباهت ظاهری به پهپاد شاهد 129 و هم‎خانواده این پهپاد است؛ اما ارتفاع عملیاتی آن سه برابر شده و قابلیت حمل بمب آن از 4 به 13 عدد ارتقا یافته است که به معنای توان بالا برای افزایش حجم و وزن محموله جنگی، شناسایی، جنگال و باری تا نیم تن است. مدتی است که قابلیت هدایت ماهواره‌ای هم به سری شاهد افزوده شده بود که غزه هم در این مسئله این قابلیت را دارد.

برد عملیاتی دو هزار کیلومتری غزه با هدایت ماهواره‌ای افزایش قابل توجهی خواهد داشت.

پهپاد غزه علاوه بر کاربرد نظامی و دفاعی، در پایش جنگل‌ها، عملیات امداد و نجات و کمک‌رسانی در حوادث و بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله می‌تواند به اجرای مأموریت بپردازد.

رونمایی از سامانه موشکی زمین به هوای تمام ایرانی «9دی» که توانایی درگیری با انواع تهدیدات در فاصله نزدیک مانند کروز، بمب هواپیما و انواع پهپادها و انهدام آنها را دارد و نیز سامانه راداری «قدس» با قابلیت استقرار در موضع و جابه‌جایی سریع از دیگر دستاوردهای رونمایی شده از سوی فرمانده کل سپاه بود.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه با اشاره به قابلیت‌ها و ویژگی‌های سامانه راداری قدس در این مراسم گفت: «ما در این سامانه از تجربه ساخت رادارهای قبلی استفاده کردیم؛ برجستگی رادار قدس این است که هواپیماهای پنهان کار را تا شعاع ۵۰۰ کیلومتر کشف می‌کند و استقرار و جابه‌جایی سریع از ویژگی‎های متمایزکننده این سامانه به شمار می‌رود.

اما دیگر سامانه مهم پدافندی یعنی «9دی» ارتقایافته سامانه سوم خرداد است، سامانه‎ای که می‌تواند کشور را از سامانه‎های وارداتی گذشته بی‌نیاز کند. درگیری با اهداف سطح پایین مانند کروز، پهپاد، بالگرد، هواپیماهای با سرنشین که در نزدیکی سح زمین پرواز می‌کنند و... از قابلیت‌های مهم این سامانه است و توانایی درگیری همزمان با تعداد زیادی از این تهدیدات یکی از ویژگی‌های مهم آن است.»

اما نکته پایانی از زبان فرمانده نیروی هوافضای سپاه: «دستاوردهای امروز در لبه تکنولوژی روز دنیا قرار دارد، وضعیت ما در فناوری پهپادی برای دنیا مشخص است، ما امروز در حوزه سامانه‌های پدافندی در زمره ۱۰ کشور اول دنیا قرار داریم در تولید رادارهای هشدار اولیه نیز جزء ۲۰ کشور اول جهان قرار داریم و تمامی این اتفاقات فرخنده در شرایط تحریم و با همت متخصصان توانمند داخلی حاصل شده است.»