در هفته گذشته، رزمایش مشترک بین آذربایجان، ترکیه و پاکستان در باکو برگزار شد. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام کرد؛ رزمایش نظامی یگانهای ویژه نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان، ترکیه و پاکستان با عنوان «سه برادر ۲۰۲۱» در جمهوری آذربایجان برگزار شد. افزایش همکاریهای مشترک، تعامل نیروهای ویژه سه کشور در عملیاتهای رزمی، آمادگی برای عملیاتها در دوران صلح و جنگ، تبادل تجربه و دانش از اهداف برگزاری این رزمایش اعلام شده است. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان همچنین با اعلام اینکه این نخستین رزمایش مشترک بین سه کشور است، ادامه داد: «این رزمایش نظامی با هدف تقویت مسئولیتپذیری و توانمندسازی واحدهای نیروی ویژه جمهوری آذربایجان در جریان عملیات ضربتی و همچنین آمادهسازی برای انجام عملیات در دوران جنگ و صلح و همچنین تبادل دانش و تجربیات است.» در حین برگزاری رزمایش شاهد برخی تحرکات ضد ایرانی و رفتار و اظهارات نامتعارف از جانب مقامات جمهوری آذربایجان بودیم. منطقه قفقاز جنوبی که بر اثر جنگ قرهباغ دچار ناامنی شده است و این وضعیت حتی بعد از انعقاد قرارداد صلح بین ارمنستان با آذربایجان نیز همچنان ادامه دارد، نشان میدهد عامل خارجی باعث برهمزدن امنیت منطقه است. حضور ترکیه در قفقاز جنوبی که با رویکرد نوعثمانیگری اردوغان صورت میگیرد و به دنبال نفوذ سیاسی، امنیتی و اقتصادی خود در آذربایجان است، باعث ناامنی بیشتر منطقه شده است. ترکیه که با جنگ قرهباغ نتوانست به خواسته خود برسد، با برگزاری رزمایشهای متعدد به دنبال سیطره خود در منطقه قفقاز جنوبی است که البته موفق نخواهد شد. در کنار رزمایش برگزار شده اظهارنظرهای غیردیپلماتیک و اظهارات مشکوکی از تربیونهای دولتی ترکیه و آذربایجان به گوش رسید. روزنامه «ینی شفق» همزمان با برگزاری رزمایش سه کشور ترکیه، آذربایجان و پاکستان در آبهای ساحلی باکو، با یکی از نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان مصاحبهای را تدارک میبیند. این نماینده در اظهاراتی که تیتر یک روزنامه ینی شفق شد، میگوید: «ایران باید از روی نقشه محو گردد»!
در اظهار نظر دیگری یکی از نمایندگان مجلس آذربایجان تهدید میکند که نباید اجازه ورود خودروهای ایرانی را به حریم ارمنستان داد و ما باید به ایران بگوییم که این اقدامات بر تمامیت ارضی ایران تاثیر مثبتی نخواهد گذاشت. متعاقب این، ارتش آذربایجان در حرکتی که ضدایرانی تفسیر میشود، اقدام به بستن بخشهایی از جاده مرزی در داخل خاک ارمنستان در حد فاصل کاپان به گوریس میکند، آن هم به بهانه اینکه جاده مذکور در داخل اراضی آذربایجان است! که این اقدام موجب سردرگمی صدها تریلی و خودروی ایرانی میشود. جاده کاپان – گوریس ایروان را به ایران وصل میکند. در روزهای گذشته نیز ارتش آذربایجان در خاک ارمنستان عوارض سنگینی برای خودروهای ایرانی وضع کرده و از هر خودروی عبوری به مقصد ارمنستان هزینه سنگینی تحت عنوان عوارض دریافت کرده است. اظهارات وقیحانه نمایندگان جمهوری آذربایجان با واکنش امام جمعه بصیر و آگاه اردبیل مواجه شد که گفته بود با دم شیر بازی نکنید. طبق اصل 154 قانون اساسی، «جمهوری اسلامی ایران سعادت انسان در کل جامعه بشری را آرمان خود میداند و استقلال و آزادی و حکومت حق و عدل را حق همه مردم جهان میشناسد. بنا بر این در عین خودداری کامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر، از مبارزه حقطلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت میکند.»
به علاوه تلاشهای سالهای اخیر در عراق و سوریه نشان داد، ایران برای مبارزه با عوامل و عناصر مخل و مخرب ثبات و امنیت، به کمک دوستان خود میشتابد.
در خصوص همسایگان غرب و شمال غرب از جمله جمهوری آذربایجان و ترکیه، سیاست جمهوری اسلامی ایران از یک روند معقول، منطقی و واقعبینانه پیروی میکند. با توجه به اینکه در بسط و توسعه مناسبات دوجانبه در ابعاد گوناگون وجودی، کشورهای همسایه «اولویت اول روابط خارجی ایران» را تشکیل میدهند، لذا در طول سالهای پس از انقلاب اسلامی همواره به این مهم پایبند بوده و صادقانه در این راه گام برداشته است.
اینکه جمهوری اسلامی ایران با آذربایجان که زمانی نه چندان دور جزء سرزمین ایران بود و حتی دولت ترکیه در برخی موضوعات سیاست خارجی و بعضاً داخلی دارای اختلاف نظر هستند، امری طبیعی است. ضمن اینکه اختلافنظرهای موجود در مقابل علایق مشترکی که در عرصههای مختلف اقتصادی، سیاسی و به خصوص فرهنگی و تمدنی وجود دارد، بسیار ناچیز است. از این رو نکاتی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:
1- در جریان آزادسازی قرهباغ، جمهوری اسلامی ایران کاملاً در کنار آذربایجان ایستاد و دیدگاه رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه قرهباغ خاک آذربایجان است، به جنگ قرهباغ قدسیت بخشید که این موضوع در میان مردم در جمهوری آذربایجان با استقبال بینظیری مواجه شد. بنابراین ملت این کشور به خوبی حس همجواری با ایران دارند و جمهوری اسلامی یک پشتوانه برای مردم شیعه آذربایجان به شمار میآید؛ از این رو اقدامات و اظهارات ضد ایرانی برخی در جمهوری آذربایجان به هیچوجه ممکن جایگاه مردمی ندارد.
2- رژیم صهیونیستی در چند سال گذشته در قفقاز جنوبی به ویژه در جمهوری آذربایجان به شدت دنبال نفوذ و سیطره خود است تا از این طریق به جمهوری اسلامی ایران ضربه بزند و به بیان بهتر به منظور فشار به ایران در نزدیکی جمهوری اسلامی حضور فیزیکی و اندیشهای داشته باشد. اینکه عدهای از نمایندگان مجلس این کشور اظهاراتی ضد ایران انجام می دهند، تنها در زمین رژیم صهیونیستی بازی میکنند و اجیر شده صهیونیستها هستند. یا اینکه در هفتههای اخیر به کامیونداران کشورمان اجازه ورود به خاک ارمنستان نمیدهند که این بخشی از سیاستهای ضد ایرانی صهیونیستها برای ناآرام جلوهدادن منطقه علیه ایران به جهت اقتصادی است.
3- رصد تحرکات اخیر در منطقه شمال غرب کشورمان نشان میدهد، دشمن غربی – عربی به دنبال ایجاد روزنهای جدید برای دشمنی با جمهوری اسلامی ایران است. راهاندازی شبکه آذربایجان اینترنشنال از برنامه دشمنی برای ناامنی و تحریک احساس قومگرایانه در منطقه حکایت دارند؛ از این رو ضمن هوشیاری نسبت به این تحرکات باید برنامهریزی دقیقی برای خنثیسازی این اقدامات و تحرکات رسانه ای ضد انقلاب صورت گیرد.