بازی خطرناک آذربایجان و ترکیه در مرزهای شمالی ایران

در هفته‌های اخیر هم‌زمان با برگزاری رزمایش‌ مشترک نظامی ترکیه با آذربایجان، شاهد بروز رفتارها و اظهارات نامتعارف از جانب مقامات باکو علیه کشورمان بودیم.

گزاره خبری: این اظهارات غیردوستانه با درج تیتر «ایران باید از روی نقشه محو شود!» توسط روزنامه ینی شفق وابسته به دولت ترکیه از قول یک نماینده آذربایجان شروع شد و با اظهارات خلاف واقع رئیس‌جمهور آذربایجان در خصوص مداخله جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز و تهدید شمردن رزمایش ایران در مرزهای شمال غربی، شدت گرفت.

گزاره‌های تحلیلی: 1- قفقاز منطقه‌ای است که دارای «گسل‌های ژئوپلیتیکی» متعددی است؛ یکی از سیاست‌هایی که در سال‌های اخیر در این منطقه برجسته‌تر شده است، تشدید این گسل‌ها با اهداف متعدد سیاسی، امنیتی و نظامی است که رژیم صهیونیستی از دست‌های مهم پشت‌پرده در این زمینه است. جمهوری اسلامی ایران از دیرباز در این منطقه خود را متعهد به رعایت حسن هم‌جواری با کشورهای همسایه می‌داند. در خصوص جمهوری آذربایجان و ترکیه، سیاست جمهوری اسلامی ایران از یک روند «منطقی، واقع‌بینانه و صادقانه» پیروی می‌کند. با توجه به اینکه در بسط و توسعه مناسبات در ابعاد گوناگون نیز کشورهای همسایه، اولویت اول روابط خارجی ایران را تشکیل می‌دهند، لذا در قفقاز جنوبی نیز همواره به این مهم توجه شده و «دوستانه» در این راه گام برداشته شده است؛ اما این رفتار صادقانه نباید به‌منزله دادن «چک سفید امضا» برای دیگران تلقی شود. 2- اینکه جمهوری اسلامی ایران با آذربایجان که زمانی نه‌چندان دور «جزو سرزمین ایران» بود و حتی دولت ترکیه که در کودتای سال 2016 او را از مخمصه‌ای که فرجامش سرنگونی بود، نجات داد، در برخی موضوعات سیاست خارجی و بعضاً داخلی اختلاف‌نظر دارد، یک امر طبیعی است؛ اما اختلاف‌نظرهای موجود در مقابل «علائق مشترکی» که در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و بخصوص فرهنگی و تمدنی وجود دارد، بسیار ناچیز است. تهران مواضع و رفتارهای تحریک‌آمیز و مشکوک دولت باکو را دلیل بر قدرت نمی‌داند، بلکه آن را «نشانه عدم پختگی سیاسی» و محاسبات غلط در مواجهه با ایران می‌داند؛ محاسباتی که عمدتاً توسط صهیونیست‌ها طراحی شده است. همچنان که در هفته‌های اخیر و در رابطه با بمباران مقر عناصر معاند و تروریست در کردستان عراق هم مشاهده شد، جمهوری اسلامی ایران در عین تعهد بنیادین به «عدم دخالت در امور داخلی دیگران»، در مواجهه با تهدیداتی که متوجه امنیت ملی و تمامیت ارضی خود باشد، اجازه هیچ‌گونه تحرک نظامی و روانی را به کشورهای خارجی ولو همسایگان نمی‌دهد.

نکته پایانی: جمهوری اسلامی هیچ دخالتی در اینکه دولت باکو روابط خارجی خود را چگونه طراحی و تنظیم می‌کند، ندارد. این یک موضوع داخلی است؛ اما این روابط نباید به تهدید امنیت ملی، منافع ملی و تمامیت ارضی ایران بینجامد. تهران هرگز حضور تهدیدآمیز رژیم صهیونیستی در مرزهای شمالی خود را برنمی‌تابد. حساسیتی که جمهوری اسلامی در قبال امنیت ملی خود دارد، از اصول و مبانی منطقی و محکمی برخوردار است. ابزارهای لازم برای مقابله با عوامل مخل امنیت و منافع ملی و تمامیت ارضی خود را هم دارد؛ فرقی نمی‌کند از جانب آمریکا باشد یا یک کشور کوچک منطقه‌ای.