مدال افتخار

هفته گذشته و در یازدهمین مراسم پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت، از تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب «تنها گریه کن» رونمایی شد. کتابی به قلم «اکرم اسلامی» که روایت زندگی خانم «اشرف‌السادات منتظری» مادر گرامی شهید محمد معماریان است و نشر «حماسه یاران»  آن را به چاپ رسانده است.

این کتاب در چند بخش زندگی این بانوی صبور و مجاهد را در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از آن، به ویژه در سال‌های دفاع مقدس و شهادت فرزند جوانش و بالاخره فعالیت‌های خیرانه و مردمی او در سال‌های بعد از جنگ را بازگو می‌کند.

انتشار و رونمایی از تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب که به همت اهالی فرهنگ و دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای انجام شد، باز هم باب جدیدی را برای پرداختن به اهمیت ترویج «ادبیات پایداری» در جامعه به منزله یکی از گونه‌های فاخر ادبی در همه جوامع، باز کرد. رهبر معظم انقلاب در یادداشت خود بر این کتاب نوشته‌اند:

«بسم الله الرّحمن الرّحیم

ـ با شوق و عطش، این کتاب شگفتی‌ساز را خواندم و چشم و دل را شست‌وشو دادم. همه چیز در این کتاب، عالی است؛ روایت، عالی؛ راوی، عالی؛ نگارش، عالی؛ سلیقه‌ تدوین و گردآوری، عالی و شهید و نگاه مرحمت سالار شهیدان به او و مادرش در نهایت علوّ و رفعت. هیچ سرمایه‌ معنوی برای کشور و ملّت و انقلاب برتر از اینها نیست. سرمایه‌ باارزش دیگر، قدرت نگارش لطیف و گویایی است که این ماجرای عاشقانه‌ مادرانه به آن نیاز داشت.

از نویسنده جدّاً باید تشکّر شود.

۱۰ اسفند ۱۳۹۹».

یادداشت‌هایی پدرانه و حکیمانه

تاکنون حدود 60 مورد یادداشت‌ (تقریظ‌) از سوی رهبر معظم انقلاب بر کتاب‌های مختلف حوزه ادبیات پایداری، تاریخ شفاهی یا تاریخ اسلام نوشته شده که هم نگاه عمیق ایشان و برداشت متفاوت‌شان از محتوای کتاب‌های مطالعه شده را نشان می‌دهد و هم به نوعی اهتمام عالی‌ترین مسئول در نظام اسلامی به این عرصه را نمایان می‌کند و هم اینکه، باعث دلگرمی راویان و نویسندگان این آثار و الهام‌بخش دیگران برای آثار بعدی شده است. پیش از این هم دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در همایش‌های جداگانه‌ای از نویسندگان و راویان کتاب‌های «نورالدین پسر ایران»، «پایی که جا ماند»، «لشکر خوبان»، «من زنده‌ام»، «آن بیست‌و‌سه نفر»، «وقتی مهتاب گم شد»، «گلستان یازدهم»، «دختر شینا»، «آب هرگز نمی‌میرد»، «فرنگیس»، «در کمین گل سرخ»، «مربع‌های قرمز» و «عصرهای کریسکان» تقدیر کرده و یادداشت‌ها و تقریظ‌های رهبر فرزانه انقلاب اسلامی را بر این کتاب‌ها را رسماً رونمایی کرده است.

پیام تقریظ‌ها

اما نکته مهم و اصلی در نگارش این تقریظ‌ها و رونمایی از آنها، چیز دیگری است؛ اینکه با یک تقریظ چند خطی، انگیزه و شوق کافی را در جامعه برای انس با کتاب و به ویژه مطالعه کتاب‌های حوزه ادبیات پایداری و تاریخ شفاهی فراهم کند و به نوعی پیام مطالعه و تعمیق در واقعیت‌های تاریخ معاصر را به جامعه بدهد، از اصل تقریظ و رونمایی آن مهم‌تر و ماندگارتر است. این تقریظ‌ها حتی می‌تواند دستمایه و انگیزه‌ای برای بهره‌گیری از محتوای کتاب جهت تولید دیگر آثار هنری و فرهنگی مفید شود؛ یعنی همان نکته‌ای که ایمان عطارزاده، معاون هماهنگی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب در مراسم رونمایی از «تنها گریه کن» بیان کرد و گفت: «اتفاقی که پس از انتشار تقریظ بر کتاب‌ها رخ می‌دهد، تولید آثار متنوع فرهنگی در قالب مستند، سرود، فیلم و... است.»

در همه دنیا، رسم است که اگر کوچک‌ترین درگیری نظامی میان دو یا چند کشور، ولو به صورت محدود و چند روزه و با هر انگیزه‌ای رخ داده باشد، دیگر از تقدیس و قهرمان‌سازی بر مدار آن، دست برنمی‌دارند و گاهی یک مکتب فرهنگی و گفتمانی بر اساس آن در جامعه ایجاد می‌کنند. حالا وقتی جنگ تحمیلی یا همان دفاع مقدس هشت ساله مردم ما، به صورت کاملاً بی‌نظیر در جهان رخ داده و حاوی پیام‌های تربیتی و فرهنگی عمیق و سازنده است، روا نیست از بررسی مستمر آن و کشف پیام‌ها و نکات آن و بازنمایی آنها برای جامعه و جهان به شیوه‌های هنرمندانه لحظه‌ای کوتاه بیاییم؛ یکی از شیوه‌های رایج، بهره‌گیری از ظرفیت «ادبیات پایداری» در قالب‌های داستان، رمان، خاطرات و تاریخ شفاهی است و خود این قالب‌های ادبی هم می‌تواند دستمایه تولیدات فاخر و ماندگار هنری شود.

بنابراین، به یادداشت‌های دائمی و حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب بر این آثار و رونمایی از آنها، نباید به چشم یک رویداد ادبی صرف نگاه کرد؛ بلکه باید با نگاهی جامعه‌شناسانه و تمدن‌ساز با این موضوع مواجه شد.